Akt o usługach cyfrowych

Akt o usługach cyfrowych (DSA)

Akt o usługach cyfrowych (ang. Digital Services Act, DSA) to rozporządzenie unijne, które zawiera przepisy dotyczące moderacji nielegalnych treści, przejrzystości reklamy oraz dezinformacji. Głównym celem tego aktu prawnego jest zaktualizowanie dyrektywy o handlu elektronicznym.

Rozporządzenie weszło w życie 16 listopada 2022 roku, jednak jego pełne zastosowanie zacznie obowiązywać dopiero od 17 lutego 2024 roku, przy czym na początku dotyczy tylko bardzo dużych platform i wyszukiwarek internetowych.

Cel i okoliczności uchwalenia

DSA został przedstawiony przez Komisję Europejską Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie w dniu 15 grudnia 2020 roku, obok aktu o rynkach cyfrowych (ang. Digital Markets Act, DMA). Przygotowanie dokumentu było dziełem wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej ds. Europy na miarę ery cyfrowej, Margrethe Vestager, oraz Europejskiego Komisarza ds. Rynku Wewnętrznego, Thierry’ego Bretona, członków Komisji Von der Leyen.

Ursula von der Leyen zapowiedziała w 2019 roku wprowadzenie „nowego aktu o usługach cyfrowych” w ramach swojej kandydatury na przewodniczącą Komisji Europejskiej. DSA ma na celu zaktualizowanie ram prawnych Unii Europejskiej, zwłaszcza poprzez nowelizację dyrektywy o handlu elektronicznym z 2000 roku. W praktyce oznacza to wprowadzenie nowych przepisów dotyczących nielegalnych treści, przejrzystej reklamy oraz dezinformacji. W czerwcu 2020 roku rozpoczęto konsultacje społeczne na temat pakietu, które trwały do 8 września tego samego roku. Grupy społeczne apelowały do władz UE o wprowadzenie jasnych definicji szkodliwych treści, aby rozwiązać problemy związane z nękaniem online, w tym doxingiem oraz molestowaniem ze względu na płeć, których doświadczają użytkownicy mediów społecznościowych.

DSA ma na celu poprawę moderacji treści na platformach społecznościowych, odpowiadając na obawy związane z treściami niezgodnymi z prawem. Propozycja DSA utrzymuje zasadę, że firmy, które udostępniają dane innych osób, nie ponoszą odpowiedzialności za treści, chyba że mają faktyczną wiedzę o ich nielegalności. Jednakże wprowadza wyjątek, zobowiązując firmy do usunięcia nielegalnych treści, gdy zostały one oznaczone. DSA nakłada na platformy nowe obowiązki dotyczące ujawniania organom regulacyjnym, jak działają ich algorytmy, jak podejmują decyzje o usunięciu treści oraz jak reklamodawcy targetują użytkowników. Wiele z jej przepisów dotyczy jedynie platform, które mają ponad 45 milionów użytkowników w Unii Europejskiej. Wśród tych platform znajdują się Facebook, Google (YouTube), Twitter oraz TikTok, które spełniają ten próg i będą podlegać nowym obowiązkom. Firmy, które nie będą przestrzegać przepisów, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości do 6% rocznego obrotu.

Oczekuje się, że DSA oraz DMA wpłyną na część usług świadczonych Europejczykom. Facebook wyraził wsparcie dla DSA, argumentując, że przyczyni się to do ochrony prywatności, w przeciwieństwie do inicjatyw podjętych przez Apple. Mimo to, grupa European Digital Rights, choć podziela intencje stojące za tymi aktami, obawia się, że rygorystyczne wymagania DSA dotyczące usuwania nielegalnych treści mogą prowadzić do nadmiernego usuwania treści, nawet tych, które nie są rzeczywiście nielegalne. Dodatkowo, twierdzi, że brak wymogu interoperacyjności między stronami internetowymi w DMA nie wystarczająco ogranicza władzę dużych platform technologicznych.

DSA spotkało się z przeważająco pozytywnym przyjęciem w europejskim sektorze medialnym. Z uwagi na wpływ, jaki gatekeeperzy mają na wybór i widoczność artykułów dziennikarskich na swoich platformach, Europejska Federacja Dziennikarzy apelowała do prawodawców UE o zwiększenie przejrzystości systemów rekomendacji w ramach DSA.

Bardzo duże platformy internetowe

23 kwietnia 2023 roku Komisja Europejska opublikowała pierwszą listę 19 platform internetowych, które będą zobowiązane do przestrzegania przepisów od 25 sierpnia 2023 roku. Lista ta obejmuje tzw. bardzo duże platformy internetowe oraz bardzo duże wyszukiwarki internetowe, które mają co najmniej 45 milionów aktywnych użytkowników z państw Unii Europejskiej miesięcznie: