Akt o rynkach cyfrowych

Akt o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act, DMA)

Rozporządzenie unijne, znane jako Akt o rynkach cyfrowych (ang. Digital Markets Act, DMA), ma na celu wspieranie konkurencji na europejskich rynkach cyfrowych. Dąży do ograniczenia nadużyć ze strony dużych firm oraz umożliwienia nowym uczestnikom rynku dołączenia do branży. Wprowadza listę obowiązków dla tzw. „strażników dostępu”, a w przypadku ich naruszenia, przewiduje mechanizmy sankcji, w tym grzywny sięgające do 10% światowego obrotu.

Rozporządzenie zaczęło obowiązywać od 1 listopada 2022 roku i weszło w życie 2 maja 2023.

Cel i okoliczności uchwalenia

Ustawa jest skierowana do największych platform cyfrowych działających w Unii Europejskiej, znanych również jako „strażnicy dostępu”. Ich wysoka pozycja rynkowa w niektórych sektorach cyfrowych oraz spełnianie określonych kryteriów, takich jak liczba użytkowników, obroty czy kapitalizacja, powodują, że są one objęte regulacjami. Choć lista strażników dostępu nie została jeszcze ujawniona, można przypuszczać, że Big Tech – czyli GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft) – będą głównymi podmiotami objętymi tą ustawą, ale nie jedynymi.

Wśród obowiązków, które nałożono na strażników dostępu, znajdują się m.in. zakazy łączenia danych z różnych serwisów należących do tej samej firmy (np. Facebook i WhatsApp), przepisy dotyczące ochrony użytkowników biznesowych platform (w tym reklamodawców i wydawców), oraz regulacje dotyczące preferencyjnych metod promocji własnych produktów (np. wyniki wyszukiwania Google przy użyciu wyszukiwarki Google). Inne przepisy dotyczą preinstalacji niektórych usług (np. Google Android), praktyk sprzedaży wiązanej oraz zapewnienia interoperacyjności, przenośności i dostępu do danych zarówno dla przedsiębiorstw, jak i użytkowników końcowych.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Komisję Europejską, głównym celem tego dokumentu jest regulacja zachowań firm Big Tech w ramach Jednolitego Rynku Europejskiego oraz poza nim. Komisja stara się zapewnić uczciwe warunki konkurencji na silnie skoncentrowanych europejskich rynkach cyfrowych, które często przyjmują model „zwycięzca bierze wszystko”.

DMA obejmuje osiem różnych sektorów, znanych jako Core Platforms Services (CPS). Z uwagi na obecność Gatekeepers, którzy wpływają na konkurencyjność rynku, CPS są postrzegane jako problematyczne przez Komisję Europejską. Do tych sektorów należą: wyszukiwarki internetowe (np. Google Search), usługi pośrednictwa online (np. Google Play, App Store), sieci społecznościowe (np. Facebook), platformy udostępniania wideo (np. YouTube), platformy komunikacyjne (np. WhatsApp, Gmail), usługi reklamowe, systemy operacyjne (np. Google Android) oraz usługi w chmurze.

Wniosek dotyczący DMA został przedłożony przez Komisję Europejską Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie Unii Europejskiej 15 grudnia 2020 roku, w towarzystwie ustawy o usługach cyfrowych (DSA). DMA stanowi część europejskiej strategii cyfrowej zatytułowanej „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy”. Ustawę zaprezentowali wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej ds. Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager oraz Europejski Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego Thierry Breton, członkowie Komisji Von der Leyen.