Aksolotl – charakterystyka i znaczenie
Aksolotl (nah. āxōlōtl [aːˈʃoːloːt͡ɬ] w liczbie pojedynczej, lub āxōlōmeh [aːˈʃoːloːmeʔ] w liczbie mnogiej) to neoteniczna, wodna forma niektórych płazów ogoniastych z rodzaju Ambystoma, należących do rodziny ambystomowatych (Ambystomatidae).
Aksolotl a ambystoma meksykańska
Terminy aksolotl i ambystoma meksykańska często są używane zamiennie w literaturze, co może prowadzić do nieporozumień w ich interpretacji, zwłaszcza że w wielu językach określenie axolotl odnosi się także do ambystomy meksykańskiej.
W języku polskim termin aksolotl w węższym znaczeniu odnosi się do etapu rozwoju osobniczego – charakterystycznego wodnego stadium larwalnego (larwa neoteniczna) kilku różnych gatunków płazów (niektóre źródła przypisują ten stan jedynie ambystomie meksykańskiej). Ambystoma meksykańska, znana również jako aksolotl meksykański, a czasami w skrócie po prostu aksolotl, to konkretna nazwa gatunku naukowo opisanego jako Ambystoma mexicanum, który jest powszechnie hodowany w warunkach amatorskich i laboratoryjnych.
Przeobrażenie aksolotla w ambystomę
Aksolotl z gatunku Ambystoma mexicanum był przedmiotem badań polskiej uczonej z Uniwersytetu Jagiellońskiego, biolog i genetyk Laury Kaufman. Jako pierwsza zastosowała wyciąg z tarczycy wyrośniętych i przeobrażonych ambystom oraz tarczyc pochodzących z innych zwierząt, co pozwoliło na wywołanie przeobrażenia w ambystomę.
Podczas przeobrażenia aksolotli zachodzą istotne zmiany w budowie ich ciała, obejmujące częściowy zanik skrzeli oraz płetwy ogonowej. Larwa zaczyna coraz częściej pobierać powietrze z atmosfery i oddychać nim. Po ukończeniu metamorfozy ogon staje się zaokrąglony, a w finalnym etapie przeobrażenia coraz częściej dochodzi do zrzucania nabłonka z całej powierzchni ciała.