Aksamitka to rodzaj wyrobu pasmanteryjnego, który ma postać gładkiej wstążki z aksamitu, zazwyczaj o niewielkiej szerokości i dostępnej w różnych kolorach.
Do produkcji aksamitek można wykorzystać różne surowce, takie jak bawełna, jedwab, włókna sztuczne lub ich mieszanki. Historia ich wytwarzania w Europie Zachodniej sięga co najmniej XVII wieku. Aksamitki są wykorzystywane w wielu celach, takich jak wiązanie włosów, ozdabianie odzieży oraz nakryć głowy, a także do tworzenia różnorodnych akcesoriów dekoracyjnych.
Aksamitka w modzie damskiej
W modzie kobiecej czarna aksamitka wielokrotnie powracała, zwłaszcza jako element noszony na szyi, zarówno samodzielnie, jak i z zawieszką lub przypinką. Było to szczególnie popularne w czasach, gdy dekolty były głębsze, a ramiona bardziej odsłonięte. Przykładem jej obecności jest opis księdza Kitowicza w jego dziele dotyczącym obyczajów strojów kobiecych z epoki Augusta III Sasa:
W drugiej połowie XIX wieku opaska na szyję z aksamitu była również noszona w Polsce, często z zawieszonym na niej krzyżykiem, co nadawało jej patriotyczny charakter w kontekście żałoby po klęsce powstania styczniowego. Szczególnie modne stała się na przełomie XIX i XX wieku, w okresie secesji, kiedy to podkreślała wydłużoną, „łabędzią” linię szyi. Przykładem może być panna Walentyna, jedna z drugoplanowych bohaterek powieści Bolesława Prusa pt. Anielka z 1880 roku. Aksamitka pojawia się również na jednym z portretów kobiecych autorstwa Amedeo Modiglianiego z 1915 roku.
W latach 1978-1998 aksamitka zastąpiła krawat w umundurowaniu funkcjonariuszek Straży Przemysłowej.
Obecnie aksamitka na szyi jest obecna w nowoczesnej modzie inspirowanej przeszłością, w tym w stylu vintage.
Aksamitka u znanych osób
Jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci noszących czarną aksamitkę zamiast krawata był aktor Wojciech Siemion, który na każdym kroku podkreślał swoje chłopskie pochodzenie. Aksamitka miała być wyrazem tego, z czego był dumny.
Aksamitka w literaturze współczesnej i filmie
Współczesna literatura często używa aksamitki w stylizacjach postaci kobiecych. Przykładem jest czarodziejka Yennefer z sagi fantasy o wiedźminie Geralcie autorstwa Andrzeja Sapkowskiego, która ma „piękną, odsłoniętą głęboko szyję, a na niej śliczną czarną aksamitkę i błyszczącą gwiazdę”. W powieści Jacka Dukaja pt. Lód, rozgrywającej się w alternatywnym świecie w 1924 roku, czarną aksamitkę z czerwonym kamieniem nosi Jelena Muklanowiczówna, którą główny bohater, Benedyk Gierosławski, spotyka podczas podróży koleją na Syberię. Natomiast w filmie Lekarstwo na miłość główna bohaterka, grana przez Kalinę Jędrusik, doradza swojej przyjaciółce Jance (w tej roli Krystyna Sienkiewicz), aby ta użyła zawieszonej na aksamitce zielonej broszy jako biżuterii.
Przypisy
Bibliografia
Ela i Andrzej Banach: Słownik mody. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1962. Brak numerów stron w książce
Jędrzej Kitowicz: Opis obyczajów za panowania Augusta III. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we współpracy z De Agostini Polska Sp. z o.o., 2003. ISBN 83-04-04635-0. Brak numerów stron w książce
Marta Michałowska: Leksykon włókiennictwa. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006. ISBN 83-922906-5-8. Brak numerów stron w książce
