Aksamitka rozpierzchła

Aksamitka rozpierzchła

Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula L.) to gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Znana jest również pod innymi nazwami, takimi jak: aksamitek rozpierzchły, aksamitek drobnokwiatowy, szarańcza aksamitek, afrykanki, tagetes rozpierzchły czy turek. Pochodzi z Meksyku i Nikaragui, skąd została rozpowszechniona jako roślina ozdobna w ogrodach.

Morfologia

Pokrój

Jest to roślina jednoroczna, osiągająca wysokość do 60 cm. Charakteryzuje się silnie rozgałęzionymi łodygami, a cała roślina emanuje intensywnym, charakterystycznym zapachem.

Liście

Liście są pierzastodzielne.

Kwiaty

Kwiaty zebrane są w pojedyncze koszyczki na szypułkach, o średnicy 4–6 cm. Zewnętrzne kwiaty języczkowe mają żółty kolor z purpurową plamką, natomiast kwiaty wewnętrzne są rurkowate.

Owoce

Owoce to niełupki, zawierające kilka nasion.

Odmiany ozdobne

Wielu ogrodników wyhodowało liczne kultywary o bardziej dekoracyjnych kwiatach niż standardowa odmiana. Do najpopularniejszych należą:

• ’Carmen’ – kulisty pokrój, kwiaty pełne karminowo-miodowe.
• ’Queen Sophia’ – rozkrzewiony pokrój, kwiaty pełne mahoniowo-pomarańczowe.
• ’Bolero’ – zwarty pokrój, kwiaty pełne miodowo-mahoniowe.
• ’Honeycomb’ – zwarty pokrój, kwiaty pełne mahoniowo-czerwono-żółte.
• ’Naughty Marietta’ – rozkrzewiony pokrój, kwiaty pojedyncze miodowe z czerwono-brązowymi przebarwieniami.
• ’Dainty Marietta’ – rozkrzewiony pokrój, kwiaty pojedyncze żółte.

Zastosowanie

Aksamitka rozpierzchła ma szerokie zastosowanie jako roślina ozdobna. Idealnie nadaje się do rabatek kwiatowych oraz obwódek rabat. Można ją również uprawiać w pojemnikach na balkonach i tarasach. Ponadto, może być stosowana jako roślina zadarniająca i często sadzona jest na grobach na cmentarzach. Dobrze komponuje się z innymi roślinami, co umożliwia tworzenie ciekawych kompozycji w pojemnikach.

Ogrodnicy wykorzystują aksamitkę rozpierzchłą do ochrony przed nicieniami, które mogą zagrażać innym roślinom.

Wysuszone, pokrojone lub sproszkowane płatki aksamitki znane są jako „szafran imeretyński” (od Imeretii) i stosowane są jako przyprawa w kuchniach Kaukazu, szczególnie w Gruzji.

Uprawa

Roślina jest łatwa w uprawie i wymaga stanowisk w pełnym słońcu oraz żyznej, przepuszczalnej gleby. Rozmnaża się z nasion, które wysiewa się do rozsadników wczesną wiosną. Aby przyspieszyć kwitnienie, warto zakupić gotowe sadzonki wyhodowane pod osłonami. Aksamitka może być atakowana przez ślimaki, a w przypadku długotrwałych deszczy może wystąpić szara pleśń, której zapobiega się za pomocą chemicznych preparatów grzybobójczych. Rośliny należy nawozić nawozami o niskiej zawartości azotu, ponieważ nadmiar azotu sprzyja bujnemu wzrostowi, ale słabemu kwitnieniu.

Przypisy

Bibliografia

Geoffrey G. Burnie, Geoffrey G. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X. Brak numerów stron w książce.