Akrobacje powietrzne na desce
Akrobacje powietrzne na desce, znane również jako sky surfing lub skysurfing, to sport, w którym zawodnik wykonuje skok z samolotu i następnie przeprowadza lot ślizgowy w powietrzu na desce surfingowej. Zawodnik spada z prędkością około 200 km/h z wysokości około 4000 m. Ma około 50 sekund na wykonanie ewolucji, a spadochron otwiera się na wysokości około 1312 m (zgodnie z amerykańskimi normami). W skokach eksperymentalnych minimalna wysokość otwarcia spadochronu może wynosić od 1150 do 820 m.
Wśród figur prezentowanych podczas skoku można wymienić: młynek ze skrętami w lewo i prawo, helikopter oraz lot głową w dół. Ewolucje są oceniane na podstawie ich stopnia trudności oraz walorów estetycznych. Ocena odbywa się na podstawie nagrania z lotu, które jest rejestrowane przez kamerę umieszczoną w kasku kamerzysty towarzyszącego zawodnikowi. Pięciu sędziów ocenia każdy skok w skali od 0 do 10. Podczas lotu zawodnik musi zaprezentować dwie rundy z czterema ewolucjami obowiązkowymi oraz pięć rund z układami dowolnymi.
Ta konkurencja różni się od freestyle’u zarówno układami figur, jak i sekwencjami, a także tym, że zawodnik wyskakuje z deską przymocowaną do nóg.
Sprzęt
Minimalne wymiary deski do skoków to 110 cm długości oraz 22 cm szerokości. Ważny jest również stosunek długości deski do wzrostu zawodnika, który powinien wynosić 0,75. Każdy skoczek wyposażony jest w spadochron z systemem automatycznego otwierania na określonej wysokości.
Historia
Dyscyplina ta powstała na początku lat 80. w Kalifornii. Początkowo do skoków wykorzystywano standardowe deski surfingowe. Francuz Joel Cruciani jako pierwszy wykonał skok na desce surfingowej z wiązaniami do snowboardu. Nagranie z jego skoku zostało użyte w filmie „Hibernator”. W 1988 r. L. Bouquet (również Francuz) skoczył na szerokiej desce z trwałym mocowaniem stóp. Inny Francuz, Patrick de Gayardon, stworzył system wiązań umożliwiający wypięcie deski w sytuacji zagrożenia lub podczas rozwijania się spadochronu.
W 1990 r. w Teksasie odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata organizowane przez World Freestyle Federation (WFF), podczas których odbywała się konkurencja akrobacji powietrznych na desce. Prezes WFF zaproponował, aby ocena ewolucji odbywała się z użyciem kamery.
W 1992 r. Francuska Federacja Spadochronowa jako pierwsza uznała akrobacje powietrzne na desce za oficjalną dyscyplinę sportową. Powstała również firma Surflite, która specjalizowała się w produkcji sprzętu do uprawiania tego sportu, założona przez Amerykanina J. Loftisa.
W 1993 r. miały miejsce pierwsze Mistrzostwa Świata w tej dyscyplinie. Złoty medal zdobyła amerykańska drużyna Gus Wings, której członkiem był także Patrick de Gayardon. Wówczas dyscyplina była popularna w USA (zwłaszcza w Kalifornii i Illinois), a także we Francji i Niemczech. W 1994 r. do krajów promujących ten sport dołączyła Belgia. W tym samym roku utworzono także oddzielną sekcję dla kobiet uprawiających akrobacje powietrzne na desce. W 1995 r. podczas Igrzysk Sportów Ekstremalnych rywalizowało dziesięć drużyn uprawiających ten sport.
Zawodników oraz działaczy akrobacji powietrznych na desce zrzesza organizacja Skysportif International.
W Polsce sport ten zaczął być uprawiany w drugiej połowie lat 90.
Mistrzowie świata w akrobacjach powietrznych na desce
Mężczyźni
- 1994 – Stany Zjednoczone
- 1995 – Stany Zjednoczone
- 1997 – Szwajcaria
- 1999 – Rosja
- 2001 – Francja
- 2003 – Rosja
- 2004 – Rosja – Dmitrij Owodienko, Igor Kalinin
- 2006 – Szwajcaria – Oliver Furrer, Lukas Koller
Kobiety
- 1995 – Szwajcaria
- 1997 – Szwajcaria
- 1999 – Stany Zjednoczone
- 2001 – Stany Zjednoczone
- 2003 – Rosja
- 2004 – Francja – Blandine Perroud, Cyril Lancry
- 2006 – Rosja – Maria Rjalikowa, Wiktoria Demikowa
Mistrzowie X Games
- 1995 – Rob Harris, Joe Jennings
- 1996 – Bob Greiner, Clif Burch
- 1997 – Troy Hartman, Vic Pappadato
- 1998 – Walery Rozow, Clif Burch
- 1999 – Eric Fradet, Alex Iodice
- 2000 – Stefan Klaus, Brian Rogers
- 2001 – usunięto z programu
Bibliografia
Lipoński Wojciech; Encyklopedia sportów świata, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 2006, ISBN 83-923700-0-7, ISBN 978-83-923700-0-0