Akord mistyczny
Akord mistyczny to specyficzny syntetyczny akord sześciodźwiękowy, który może być interpretowany jako dominanta undecymowa lub tercdecymowa, w zależności od podejścia.
W swojej podstawowej formie akord ten składa się z kwart oraz charakterystycznych trytonów, jednak w innym układzie dźwięków jego struktura może wydawać się bardziej tercjowa. Zofia Lissa sugeruje, że akord ten wywodzi się z akordu chopinowskiego, co związane jest z nadbudową tercjową. Taka interpretacja jest uzasadniona, gdy weźmiemy pod uwagę znaczący wpływ twórczości Fryderyka Chopina na Skriabina w jego młodości. Jeśli przyjmiemy tę perspektywę, akord mistyczny można uznać za dominantę undecymową z sekstą zamiast kwinty. Z drugiej strony, akord skriabinowski można również zinterpretować po prostu jako dominantę tercdecymową, pomijając kwintę.
Termin „akord mistyczny” został po raz pierwszy użyty przez Arthura Eaglefielda Hulla w 1916 roku, w kontekście zainteresowania Skriabina teozofią, która miała ogromny wpływ na jego twórczość. Inna nazwa tego akordu, „akord prometejski”, pochodzi od dzieła Skriabina, w którym akord ten został wykorzystany w tak szerokim zakresie, mianowicie w „Prometeusz: Poemat Ognia” op. 60 z 1910 roku. Warto jednak zauważyć, że podobne układy kwartowo-trytonowo-tercjowe kompozytor stosował już wcześniej.
Choć zastosowanie tego akordu wykazuje pewne powiązania z harmonią klasyczną, nie powinno się go analizować przez pryzmat systemu tonalnego. W muzyce Skriabina nie da się oddzielić elementów harmonicznych od melodycznych ani homofonii od polifonii. Akord mistyczny można określić, za Hermannem Erpfem, jako Klangzentrum, czyli centrum brzmieniowe. Nie występuje on w utworach Skriabina w tradycyjnej formie akordowej, lecz w formie rozłożonej melodycznie. Brzmienie utworu nabiera cech kwartowych i trytonowych, co z kolei prowadzi do zatarcia jego funkcyjności dur-moll.
Loading ...