Akord

Akord to sekwencja lub współbrzmienie co najmniej trzech dźwięków, które różnią się wysokością i nazwą.

Należy pamiętać, że zestawienie dźwięków oddalonych o oktawę lub jej wielokrotności nie tworzy akordu. Tego typu układ jedynie wzmacnia dźwięk najniższy oraz wzbogaca jego barwę.

Dźwięki, które tworzą akord, muszą mieć jasno określoną wysokość. W związku z tym efekty perkusyjne nie mogą być składnikami akordu.

Czasami dwudźwięki, które odpowiadają definicji interwału, mogą być uznawane za akordy niepełne. W nowoczesnej harmonii akordy tworzy się na podstawie interwałów innych niż tercja, na przykład kwarta może stanowić ich bazę.

Budowa akordu

Akordy tworzy się w oparciu o tercje. Ta zasada wynika z obecności szeregu harmonicznego. Po ułożeniu tonów harmonicznych w tercjach, z pominięciem tonów zwielokrotnionych w oktawach, uzyskuje się pięć typów akordów naturalnych:

trójdźwięk durowy
akord septymowy – czterodźwięk (z septymą małą)
akord nonowy – pięciodźwięk (z septymą małą i noną wielką)
akord undecymowy – sześciodźwięk (z septymą małą oraz wielkimi noną i undecymą)
akord tercdecymowy – siedmiodźwięk (z septymą małą oraz wielkimi noną, undecymą i tercdecymą)

Nazwy akordów pochodzą od interwału, w którym są one zawarte.

Dźwięki wchodzące w skład akordu nazywane są jego składnikami. Pierwszy (najniższy) składnik to prymas, drugi to tercja, trzeci to kwinta, czwarty to septyma, piąty to nona, szósty to undecyma, a siódmy to tercdecym. W symbolicznym zapisie akordów dla określenia poszczególnych składników używa się liczb 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13.

Składniki akordu mogą być przestawiane względem siebie lub pomijane. Niemniej jednak o typie akordu decyduje interwał, w którym znajduje się akord po uporządkowaniu jego składników od najniższego do najwyższego oraz kontekst, w jakim występuje w utworze.

Podział akordów

Ze względu na liczbę dźwięków

Trójdźwięk
Akord septymowy (czterodźwięk)
Akord nonowy (pięciodźwięk)
Akord undecymowy (sześciodźwięk)
Akord tercdecymowy (siedmiodźwięk)

Ze względu na współbrzmienie

Akord konsonansowy to taki, w którym wszystkie składniki współbrzmią konsonansowo (trójdźwięki durowe oraz molowe).

Akord dysonansowy to akord, w którym przynajmniej jedno współbrzmienie pomiędzy składnikami jest dysonansowe. Na przykład w akordzie septymowym między pierwszym a czwartym składnikiem występuje dysonujący interwał septymy.

Ze względu na pokrewieństwo

Akordy pokrewne to takie, które mają co najmniej jeden dźwięk wspólny.

Akordy niepokrewne to te, które nie mają żadnego wspólnego dźwięku.

Stosunek pokrewieństwa lub niepokrewieństwa określa się na podstawie interwału, jaki tworzą prymy dwóch akordów. Na przykład C-dur i D-dur są niepokrewne w stosunku sekundy, natomiast B-dur i F-dur są pokrewne w stosunku kwinty.

Ze względu na funkcję w danej tonacji

Akordy główne, czyli trójdźwięki triady harmonicznej. W tonacji C-dur są to: C-dur, F-dur i G-dur.

Akordy poboczne, czyli trójdźwięki, które nie wchodzą w skład triady harmonicznej. W C-dur będą to trójdźwięki: d-moll, e-moll, a-moll, h-zmniejszony.