Akomodacja oka

Akomodacja (nastawność oka) to proces, w którym oko dostosowuje się do obserwacji obiektów znajdujących się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze długości ogniskowej układu optycznego oka, aby na siatkówce powstawał wyraźny obraz oglądanego obiektu.

Wyróżniamy dwa główne mechanizmy akomodacji:

zmiana kształtu soczewki oka, co prowadzi do zmiany jej ogniskowej oraz zdolności skupiającej,
zmiana odległości soczewki od siatkówki.

Pierwszy mechanizm występuje u ssaków oraz gadów (z wyjątkiem węży), natomiast drugi występuje u ryb i węży. Ptaki wykorzystują oba mechanizmy, podczas gdy u stawonogów zjawisko akomodacji nie występuje.

Elastyczna soczewka oka zmienia swój kształt dzięki działaniu mięśnia rzęskowego. Skupienie wzroku na obiektach oddalonych następuje poprzez rozluźnienie mięśnia, co skutkuje napięciem wiązadeł połączonych z brzegiem soczewki i jej spłaszczeniem. Z kolei, aby skupić wzrok na obiektach bliskich, dochodzi do skurczu mięśnia rzęskowego, co umożliwia zwolnienie wiązadeł i zaokrąglenie soczewki.

Zakres akomodacji oka człowieka obejmuje odległość między punktem bliży a dali wzrokowej:

punkt bliży wzrokowej – najbliższy punkt, który oko może ostro widzieć dzięki akomodacji soczewki (około 10 cm),
punkt dali wzrokowej – najdalszy punkt, powyżej którego soczewka nie akomoduje (około 6 m).

Mechanizm akomodacji u człowieka

Zmiany zachodzące podczas akomodacji

Zwężenie źrenicy.
Przesunięcie się do przodu brzegu źrenicznego tęczówki oraz przedniej powierzchni soczewki.
Przednia powierzchnia soczewki staje się nieco bardziej wypukła.
Tylna powierzchnia soczewki również staje się nieco bardziej wypukła (jednak w mniejszym stopniu niż przednia).
Soczewka opada w dół pod wpływem grawitacji.
Naczyniówka przesuwa się do przodu.

Przypisy

Bibliografia

Leszek Mazurek: Modelowanie początkowych etapów przetwarzania informacji wzrokowej. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. [dostęp 2010-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)].

Rahul Bhola, MD: Binocular Vision. The University of Iowa Department of Ophthalmology & Visual Sciences. [dostęp 2010-02-15]. (ang.).

PWN: Mała encyklopedia medycyny. Warszawa: 1991. ISBN 83-01-06177-4. Brak numerów stron w książce.

Theodore Grosvenor: Optometria. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2011. Brak numerów stron w książce.