Aklimatyzacja
Aklimatyzacja to forma adaptacji organizmów, która zachodzi w wyniku zmiany miejsca pobytu i polega na przystosowaniu do nowych warunków klimatycznych. Proces ten obejmuje dostosowania związane z klimatem, czasem oraz wysokością. W przypadku przystosowania do sztucznie stworzonych warunków laboratoryjnych, mówimy o aklimacji.
W języku potocznym termin aklimatyzacja odnosi się również do przystosowania zwierząt do nowego środowiska, a także ludzi do zmieniających się warunków pracy, życia czy otoczenia.
Możliwość aklimatyzacji wynika z naturalnej plastyczności organizmów oraz ich zdolności do odpowiedniego reagowania na zmiany w środowisku. Dostosowawcze możliwości organizmu są uwarunkowane z jednej strony przez jego genotyp, a z drugiej przez intensywność i zakres zachodzących zmian.
Aklimatyzacja u ludzi
Dzięki odzieży oraz ocieplanym domom, znaczenie aklimatyzacji u ludzi jest stosunkowo niewielkie. Szybkie podróże samolotowe wymagają jedynie minimalnej aklimatyzacji czasowej, która polega na dostosowaniu się do lokalnego cyklu dnia i nocy.
Najbardziej skomplikowaną i niebezpieczną dla ludzi jest aklimatyzacja do dużych wysokości nad poziomem morza, gdzie mogą wystąpić objawy choroby wysokościowej, a w skrajnych przypadkach nawet prowadzić do śmierci.
Aklimatyzacja u zwierząt
Aklimatyzacja u zwierząt często jest związana z celową działalnością człowieka, polegającą na ich przewożeniu do nowych regionów, które znajdują się poza ich naturalnym zasięgiem, lub do miejsc, gdzie te gatunki wcześniej występowały, ale zostały wytępione.
Wprowadzenie nowych gatunków do miejsc, gdzie wcześniej nie występowały, stanowi większe wyzwanie. Tego typu działania niosą ze sobą ryzyko zakłócenia równowagi biologicznej, co jest istotnym zagadnieniem w ekologii.
W Australii przeprowadzono wiele prób aklimatyzacji, wprowadzając gatunki, które, pozbawione naturalnych wrogów, szybko się rozmnożyły i stały się plagą. Przykładem jest dziki królik, który sprowadzony z Europy w 1859 roku dla celów łowieckich, w krótkim czasie spowodował znaczne szkody na pastwiskach, konkurując z owcami. Aby zwalczyć króliki, wprowadzono nowy gatunek – lisa, co przyczyniło się nie tylko do redukcji królików, ale także do wytępienia wielu rodzimych gatunków torbaczy.
Nowa Zelandia również podjęła się aklimatyzacji zwierząt, sprowadzając aż 53 gatunki ssaków, głównie z Europy, Azji i Ameryki. Z tej liczby tylko 30 gatunków osiedliło się na stałe. Niektóre z nich, jak króliki, również wyrządziły znaczne szkody, podobnie jak w Australii.
W Polsce przeprowadzono aklimatyzację takich gatunków jak żubr, łoś oraz bóbr. Próby aklimatyzacji niedźwiedzia miały miejsce w Puszczy Białowieskiej.
Aklimatyzacja u roślin
Aklimatyzacja dotyczy szczególnie gatunków o znaczeniu przemysłowym. Dzięki łatwiejszemu rozmnażaniu i zastosowaniu sztucznej selekcji, szybko udaje się wyhodować odmiany przystosowane do lokalnych warunków.
Bibliografia
Mały słownik zoologiczny – ssaki, Kazimierz K. Kowalski (red.), Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1991, ISBN 83-214-0043-4, ISBN 83-214-0637-8, OCLC 834075593. Brak numerów stron w książce.
Loading ...