Akira Endō

Akira Endō (jap. 遠藤章 Endō Akira; urodzony 14 listopada 1933 w Higashiyuri, prefektura Akita, zmarł 5 czerwca 2024) był japońskim biochemikiem, który dokonał przełomowego odkrycia statyn – leków obniżających poziom lipidów, stanowiących fundament nowoczesnego leczenia w kardiologii.

Życiorys

Akira Endō przyszedł na świat 14 listopada 1933 roku w Yurihonjō w północnej Japonii. Już od wczesnych lat życia fascynował się grzybami, zwłaszcza pleśniami. W czasie studiów na Uniwersytecie Tohoku, zainspirowany autobiografią Alexandra Fleminga, postanowił zająć się pracą naukową, która umożliwiłaby mu wykorzystanie pleśni. W latach 1957–1966 współpracował z firmą Sankyo Co., Ltd., badając zastosowania pochodnych pleśni w przemyśle spożywczym. Podczas pobytu w Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku w latach 1966-1968, opracował metodę, która pozwalała sprawdzić, czy hodowla grzybów zawiera substancje chemiczne hamujące działanie reduktazy HMG-CoA. W 1973 roku, po przebadaniu ponad 6000 szczepów bakteryjnych, odkrył, że substancja ML-236B (mewastatyna) wydzielana przez Penicillium citrinum ma zdolność obniżania poziomu cholesterolu oraz lipoprotein o niskiej gęstości w surowicy zwierząt i ludzi, aczkolwiek badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały jej potencjalną toksyczność. W latach 1979–1997 pracował jako profesor na Wydziale Rolniczym Tokijskiego Uniwersytetu Rolnictwa i Inżynierii (Tōkyō Nōkō Daigaku). Od 1997 roku pełnił funkcję dyrektora Biopharm Research Laboratories.

Ważniejsze publikacje

Endo A, Kuroda M, Tsujita Y. ML-236A, ML-236B, and ML236-C, new inhibitors of cholesterogenesis produced by Penicillium citrinum. J Antibiot 1976;29:1346-1348

Endo A, Kuroda M, Tanzawa K. Competitive inhibition of 3-hydroxy-3-methylglutaryl coenzyme A reductase by ML-236A and ML 236B fungal metabolites, having hypocholesterolemic activity. FEBS Lett 1976;72:323-326

Endo A, Tsujita T, Kuroda M, Tanzawa K. Inhibition of cholesterol synthesis in vitro and in vivo by ML-236A and ML-236B, competitive inhibitors of 3-hydroxy-3methylglutaryl-coenzyme A reductase. Eur J Biochem 1977;77:31-36

Brown MS, Faust JR, Goldstein JL, Kaneko I, Endo A. Induction of 3-hydroxy-3methylglutaryl coenzyme A reductase activity in human fibroblasts incubated with compactin (ML-236B), a competitive inhibitor of the reductase. J Biol Chem 1978;253:1121-1128

Tsujita Y, Kuroda M, Tanzawa K, Kitano N, Endo A. Hypolipidemic effects in dogs of ML-236B, a competitive inhibitor of 3-hydroxy-3-methylglutaryl coenzyme A reductase. Atherosclerosis 1979; 32:307-313

Endo A, Tsujita Y, Kuroda M, Tanzawa K. Effects of ML-236B on cholesterol metabolism in mice and rats: lack of hypocholesterolemic activity in normal animals. Biochim Biophys Acta 1979; 575:266-276

Yamamoto A, Sudo H, Endo A. Therapeutic effects of ML 236B in primary hypercholesterolemia. Atherosclerosis 1980; 35:259-266

Endo A. The discovery and development of HMG-CoA reductase inhibitors. J Lipid Res 1992; 33:1569-1582