Akihito
Akihito (jap. 上皇明仁 jōkō Akihito; urodzonym 23 grudnia 1933 w Tokio) był 125. cesarzem i głową państwa japońskiego od 1989 do 2019 roku. Jest pierwszym władcą Japonii od ponad 200 lat, który zdecydował się na abdykację. Ceremonia abdykacji miała miejsce w Pałacu Cesarskim w Tokio 30 kwietnia 2019 roku. Aktualnie nosi tytuł „emerytowanego cesarza” (上皇, jōkō).
Jego panowanie zakończyło erę Heisei.
Życiorys
Do czasu objęcia tronu
Akihito przyszedł na świat jako piąte dziecko (pierwszy syn) cesarza Hirohito (Shōwa) oraz cesarzowej Nagako (Kōjun). W 1936 roku, w wieku trzech lat, został oddzielony od rodziców.
Podstawowe i średnie wykształcenie zdobył w Gakushūin. W 1944 roku, po niespodziewanym ataku amerykańskich bombowców na Tokio, Akihito wraz z młodszym bratem został ewakuowany do Nikkō. W latach 1947–1950 uczył się języka angielskiego pod okiem Elizabeth Gray Vining. 10 listopada 1951 roku otrzymał Wielką Wstęgę Najwyższego Orderu Chryzantemy.
W 1952 roku miał miejsce jego ceremoniał z okazji osiągnięcia pełnoletniości oraz ogłoszenia go następcą tronu. 2 czerwca 1953 roku reprezentował Japonię na koronacji królowej Wielkiej Brytanii, Elżbiety II, co było jego pierwszą zagraniczną podróżą jako następcy tronu. Podczas tej samej uroczystości król Norwegii, Haakon VII, nadał mu Krzyż Wielki Orderu Św. Olafa.
W latach 1952–1956 studiował nauki polityczne i ekonomiczne na Uniwersytecie Gakushūin. Uzupełnił swoje wykształcenie o historię Japonii oraz prawo konstytucyjne.
10 kwietnia 1959 roku, mimo nieprzychylnej opinii ojca i rodziny panny młodej, poślubił Michiko Shōdę, córkę japońskiego przemysłowca. Rada Dworu Cesarskiego, kierowana przez premiera, wyraziła zgodę na to małżeństwo.
Przed intronizacją Akihito pełnił wiele funkcji reprezentacyjnych jako następca tronu, odwiedzając różne kraje, w tym: Afganistan, Arabię Saudyjską, Australię, Argentynę, Belgię, Brazylię, Bułgarię, Danię, Etiopię, Filipiny, Finlandię, Hiszpanię, Indie, Indonezję, Iran, Irlandię, Jordanię, Jugosławię, Kenię, Malezję, Meksyk, Nepal, Nową Zelandię, Norwegię, Pakistan, Paragwaj, Peru, Polskę, Rumunię, Senegal, Singapur, Sri Lankę, Stany Zjednoczone, Szwecję, Tajlandię, Tanzanię, Wielką Brytanię i Zair. Był również honorowym przewodniczącym wielu wydarzeń i igrzysk sportowych.
Akihito jako cesarz
7 stycznia 1989 roku zmarł cesarz Hirohito, a Akihito objął tron jako 125. cesarz Japonii, kontynuując wielowiekową dynastię. Ceremonia jego intronizacji odbyła się 12 listopada 1990 roku, a nowy cesarz ogłosił erę swojego panowania jako Heisei (平成), co oznacza „pokój wszędzie”. Inspirację czerpał z klasycznych dzieł chińskich, takich jak „Zapiski historyka” i „Księga dokumentów”.
Mimo wcześniejszych przewidywań, nie zrezygnował z podróży zagranicznych. Jako głowa państwa odwiedził ponad 40 krajów, a wraz ze swoją małżonką zrealizował 6 oficjalnych wizyt. W 1998 roku królowa Elżbieta II nadała mu Order Podwiązki. Dodatkowo został odznaczony Orderem Wschodzącego Słońca oraz Orderem Świętego Skarbu.
7 lipca 2005 roku Akihito i jego małżonka odwiedzili wyspę Saipan, gdzie miała miejsce wielka bitwa w czerwcu 1944 roku, w której zginęło ponad 40 tysięcy Japończyków. Cesarz oddał hołd, składając kwiaty i modląc się na grobach żołnierzy japońskich i amerykańskich. Wygłosił szereg ważnych przemówień, w których przeprosił Stany Zjednoczone oraz kraje wschodnioazjatyckie za zbrodnie popełnione przez Japończyków podczas II wojny światowej. Wydarzenie to było szeroko komentowane w japońskiej prasie.
23 grudnia 2001 roku, podczas corocznego spotkania z dziennikarzami z okazji swoich urodzin, wyraził, że czuje „pewne pokrewieństwo z Koreańczykami”, wskazując na związek matki cesarza Kammu z królem koreańskiego państwa Baekje, Muryeongiem. Podkreślił również znaczenie Korei dla kultury, języka i buddyzmu w Japonii, co miało pozytywny wpływ na stosunki japońsko-południowokoreańskie przed wspólnymi mistrzostwami świata w piłce nożnej w 2002 roku.
W lipcu 2002 roku, Akihito i jego małżonka odwiedzili Polskę na zaproszenie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, a 3 lipca oboje zostali odznaczeni Orderem Orła Białego.
W lipcu 2016 roku cesarz ogłosił zamiar abdykacji, nie podając jednak daty przekazania Chryzantemowego Tronu swojemu następcy, księciu Naruhito. 8 sierpnia 2016 roku wygłosił orędzie do narodu, w którym wyraził nadzieję na zrozumienie jego decyzji o abdykacji. 30 kwietnia 2019 roku, zgodnie z decyzją z 1 grudnia 2017 roku, abdykował na rzecz swojego syna Naruhito.
Agencja Dworu Cesarskiego ogłosiła 25 lutego 2019 roku, że po abdykacji Akihito otrzyma tytuł 上皇陛下 (Jōkō Heika), co tłumaczy się jako „Jego Wysokość Emerytowany Cesarz”, a cesarzowa Michiko tytuł 上皇后陛下 (Jōkōgō Heika), czyli „Jej Wysokość Emerytowana Cesarzowa”.
Główna ceremonia abdykacji (Taiirei-Seiden-no-Gi) miała miejsce 30 kwietnia 2019 roku w sali Matsu-no-Ma w głównym budynku kompleksu pałacowego.
Działalność naukowa
Cesarz Akihito jest pasjonatem ichtiologii. Kontynuuje tradycje naukowe w rodzinie, gdyż jego ojciec, cesarz Hirohito, specjalizował się w badaniach meduz. Akihito przez wiele lat prowadził badania taksonomiczne nad rybami babkowatymi (Gobiidae) i jest uznawany za eksperta w tej dziedzinie. Odkrył 10 nowych gatunków babki, a w 2005 roku nowo opisany gatunek nazwano na jego cześć Exyrias akihito. W 2021 roku Agencja Dworu Cesarskiego ogłosiła, że odkrył kolejne dwa nowe gatunki babki, które zostały skatalogowane w anglojęzycznym czasopiśmie wydanym przez Japońskie Towarzystwo Ichtiologiczne.
Przed intronizacją, w latach 1963-1989, opublikował 30 artykułów w „Japanese Journal of Ichthyology”. Publikował również w czasopismach „Gene” oraz „Ichthyological Research”. Jest współautorem ilustrowanej książki o rybach występujących w wodach Japonii, „Ryby Archipelagu Japońskiego”, wydanej w 1984 roku. W 1986 roku otrzymał tytuł honorowego członka London Linnean Society za swoje badania w tej dziedzinie. Należy do wielu klubów i stowarzyszeń zajmujących się ichtiologią, w tym Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego i Instytutu Badawczego Nauk Przyrodniczych Argentyny.
Pisał również artykuły na temat historii nauki w epoce Edo i Meiji, które zostały opublikowane w czasopismach „Science” oraz „Nature”.
W dziedzinie naukowej działa również jego młodszy syn, książę Akishino, który studiował taksonomię ryb na St John’s College w Oksfordzie i uzyskał doktorat z ornitologii. Obecnie pełni funkcję prezesa Instytutu Ornitologii Yamashina oraz Japońskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów.
Rodzina cesarska
Emerytowany cesarz Akihito oraz cesarzowa Michiko mają troje dzieci. Ich pierworodnym jest cesarz Naruhito, urodzony 23 lutego 1960 roku w Tokio. Drugim dzieckiem jest książę Akishino (Akishino-no-miya Fumihito Shinnō), który przyszedł na świat 11 listopada 1965 roku, także w Tokio. Najmłodsze dziecko, księżniczka Sayako (Nori-no-miya Sayako Naishinnō), urodziła się 18 kwietnia 1969 roku. Po ślubie z urzędnikiem miejskim 15 listopada 2005 roku, Sayako opuściła rodzinę cesarską, tracąc tytuł, a jej dzieci nie mają prawa do tronu.
Następca tronu, książę Naruhito, jest żonaty z księżną Masako i mają razem córkę, księżniczkę Aiko, urodzoną w 2001 roku. Po restauracji Meiji, prawo japońskie zabrania kobietom objęcia tronu. Narodziny męskiego potomka, bratanka następcy tronu Hisahito (ur. 6 września 2006), zakończyły dyskusję w Japonii na temat zmiany ustawy o dworze cesarskim z 1947 roku, dotyczącej możliwości dziedziczenia tronu przez kobiety.
Odznaczenia
Zobacz też
- zmiana na tronie cesarskim Japonii (2019)
- linia sukcesji do japońskiego tronu
- cesarze Japonii
- drzewo genealogiczne japońskiej rodziny cesarskiej
- japońskie regalia cesarskie
Przypisy
Bibliografia
- The Imperial Household Agency (ang. • jap.)
- Biografia (hiszp. • ang. • kat.) na stronie Centro de Estudios Internacionales de Barcelona
- Biuletyn informacyjny japońskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Tokio, czerwiec 2002
- Korea Herald
- Akihito, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- Akihito’s noble gesture