Aki – Japoński Pancernik
Aki (jap. 安芸 Aki) to japoński pancernik z generacji przeddrednotów (semidrednotów), zaprojektowany w okresie I wojny światowej. Uznawany za pierwszy japoński pancernik napędzany turbinami parowymi, był on okrętem typu Satsuma według niektórych źródeł.
Historia
Pancernik Aki został zaprojektowany oraz zbudowany w Japonii, w Stoczni Marynarki Wojennej w Kure. Jego nazwa pochodzi od prowincji Aki, która obecnie jest częścią prefektury Hiroszima. Okręt został zamówiony w ramach programu rozbudowy floty z 1904 roku, w czasie wojny japońsko-rosyjskiej, jako bliźniak pancernika Satsuma. Oba okręty miały realizować koncepcję „all-big-gun” (wyposażone w same ciężkie działa), jednak z powodu braku wystarczającej liczby dział kal. 305 mm, zostały uzbrojone w mieszankę artylerii głównej. Dlatego też określane są jako semidrednoty.
Budowa Aki została wstrzymana na 10 miesięcy, aby przyspieszyć ukończenie krążownika Tsukuba. W tym czasie okręt przeszedł przeprojektowanie, wprowadzając turbinowy napęd zamiast maszyn parowych oraz zmieniając artylerię średnią (z 12 dział 120 mm na 8 dział 152 mm). W rezultacie Aki stał się odmiennym, choć podobnym okrętem do szybciej ukończonej Satsumy. Różnice obejmowały także liczbę kominów (Aki miał trzy, podczas gdy Satsuma dwa), a także niewielkie różnice w wymiarach i prędkości (Aki był minimalnie większy i szybszy).
Aki był ostatnim japońskim pancernikiem z kotłami parowymi, częściowo opalanymi węglem, a także pierwszym japońskim pancernikiem z napędem turbinowym, co umożliwiło mu osiągnięcie maksymalnej prędkości 20,25 węzła podczas prób w grudniu 1910 roku (przy mocy 27 740 KM).
Służba
Pancernik Aki brał udział w I wojnie światowej, patrolując linie żeglugowe na południe od Wysp Japońskich, na Morzu Południowochińskim i Morzu Żółtym, nie odnotowując jednak żadnych znaczących incydentów.
Zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego, Aki został wycofany ze służby 20 września 1923 roku. Następnie, 2 września 1924 roku, został zatopiony jako okręt-cel przez pancerniki Kongō i Hyūga w Zatoce Tokijskiej. Po zatopieniu, niektóre z wież dział kal. 203 mm zostały wydobyte i zainstalowane w bateriach artylerii nabrzeżnej wokół Zatoki Tokijskiej, m.in. w Misaki, Kanagawa, na półwyspie Miura oraz na Jōgashima.
Opis
Tak jak Satsuma, Aki miał gładkopokładową konstrukcję z dziobem kliprowym. Jego sylwetka charakteryzowała się trzema kominami na śródokręciu, z czego dwa pierwsze znajdowały się blisko siebie, a trzeci był oddalony. Nadbudówka dziobowa znajdowała się tuż przed pierwszym kominem i była połączona z palowym masztem, natomiast za trzecim kominem znajdował się maszt rufowy z bomem do łodzi oraz nadbudówka rufowa.
Główne uzbrojenie Aki stanowiły 4 działa kal. 305 mm w wieżach dwu-działowych, umieszczone na pokładzie dziobowym oraz rufowym. Uzupełniały je 12 dział kal. 254 mm w wieżach dwu-działowych, rozmieszczonych na śródokręciu po trzy na każdej z burt, w pobliżu kominów i masztu rufowego. Dziobowe wieże mogły strzelać w ograniczonym zakresie do przodu, a rufowe do tyłu. Rozmieszczenie artylerii głównej było podobne do tego, jakie miała Satsuma. Artylerię średnią stanowiło 8 dział 152 mm w kazamatach burtowych, po 4 na każdą burtę, umiejscowionych pod poziomem pokładu górnego, co utrudniało ich użycie w trudnych warunkach pogodowych.
Co do artylerii pomocniczej, istnieją różnice w źródłach – według niektórych, obejmowała ona 12 dział 76 mm L/40 oraz 4 krótkolufowe działa 76 mm L/28. W czasie I wojny światowej liczba dział 76 mm została zmniejszona do 8, a dwa z tych dział zamieniono na przeciwlotnicze.
Dane techniczne
Uzbrojenie:
- 4 działa 305 mm Armstrong / Typ 41 (nominalnie 12 cali lub 30 cm) w wieżach na dziobie i rufie (2xII)
- długość lufy 45 kalibrów (L/45), kąt podniesienia ok. -5+15°, masa pocisku: 386 kg, szybkostrzelność ok. 1 strz/min
- 12 dział 254 mm Vickers / Typ 41 (nominalnie 10 cali lub 25 cm) w wieżach na burtach (6xII)
- długość lufy 45 kalibrów (L/45), kąt podniesienia ok. -5+30°, masa pocisku: 235 kg, donośność 24,6 km, szybkostrzelność ok. 1,5 strz/min
- 8 dział 152 mm w kazamatach burtowych (8xI)
- 12 dział 76 mm L/40 (nominalnie 8 cm)
- 4 działa 76 mm L/28 (nominalnie 8 cm)
- 5 wyrzutni torpedowych 457 mm (podwodnych)
Przypisy
Bibliografia
Robert Gardiner (red.), Conway’s All the World’s Fighting Ships: 1906-1921, Annapolis: US Naval Institute Press, 1985, ISBN 0-87021-907-3, s. 228.
Hansgeorg H. Jentschura, Dieter D. Jung, Peter P. Mickel, Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869-1945, Annapolis: Naval Institute Press, 1977, s. 23, ISBN 0-87021-893-X, OCLC 3273325.