Akcyjny Bank Hipoteczny we Lwowie
Akcyjny Bank Hipoteczny we Lwowie (Cesarsko-Królewski uprzywilejowany galicyjski Akcyjny Bank Hipoteczny) był bankiem hipotecznym, który funkcjonował w latach 1867–1918 na obszarze Galicji, Bukowiny, Śląska Austriackiego oraz Moraw. W okresie międzywojennym jego działalność obejmowała również teren Rzeczypospolitej Polskiej.
Historia
Bank został założony 15 lipca 1867 roku we Lwowie przez Włodzimierza Dzieduszyckiego, Stanisława Gołuchowskiego, Alfreda Józefa Potockiego, Ludwika Skrzyńskiego oraz Henryka Kolischera. Statut banku został zatwierdzony zgodnie z normą wprowadzoną przez cesarza Franciszka Józefa I w dniu 12 stycznia 1867 roku. W 1912 roku statut ten został zmieniony, co zostało potwierdzone przez Namiestnictwo Galicyjskie w dniu 4 lipca 1912 roku. Na podstawie tych przepisów bank miał prawo do prowadzenia działalności w Galicji, Bukowinie, Śląsku Austriackim oraz Morawach. Oprócz bankowości hipotecznej, bank oferował również rachunki bankowe, kredyty, a także obrót wekslami i papierami wartościowymi. Jako najstarszy i największy bank akcyjny zajmował wysoką pozycję wśród banków galicyjskich. Kapitał akcyjny banku wynosił w momencie założenia 1 005 600 złotych reńskich, a w 1873 roku wzrósł trzykrotnie, osiągając w 1912 roku wartość 20 mln koron. Celem banku było udzielanie pożyczek na nieruchomości w gotówce lub w listach zastawnych, eskont weksli, przyjmowanie depozytów na rachunki bieżące i książeczki wkładowe, a także kupno i sprzedaż papierów wartościowych w trybie komisowym. Pożyczki hipoteczne udzielano do wysokości 50% wartości majątku (w przypadku lasu – do 33%). Udzielano ich zarówno pod zastaw nieruchomości wiejskich, jak i miejskich.
Bank prowadził swoją działalność z siedziby głównej we Lwowie, mieszczącej się przy Placu Halickim 15, oraz z filii w Krakowie i Tarnopolu, a także miał ekspozytury w Stanisławowie i Podwołoczyskach. Dla operacji na Bukowinie bank posiadał filię w Czerniowcach oraz ekspozyturę w Nowosielicy. Najważniejszą ofertą banku były pożyczki hipoteczne. Stopniowo bank rozszerzył zakres swoich operacji kredytowych, angażując się w kilka przedsiębiorstw przemysłowych, wzorując się na zachodnioeuropejskich instytucjach bankowych. Jednakże nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów. Kryzys z 1899 roku, wywołany upadkiem przedsiębiorstw Stanisława Szczepanowskiego, ponownie postawił bank w trudnej sytuacji, co skłoniło go do zmiany polityki i powrotu do wcześniejszej działalności. Dodatkowo, po upadku trzech innych banków hipotecznych, aż do 1910 roku, Akcyjny Bank Handlowy nie miał konkurencji w Galicji w dziedzinie kredytów hipotecznych (z wyjątkiem Banku Krajowego). W ostatnich latach przed I wojną światową bank regularnie wypłacał dywidendy w wysokości 10%. Kapitał, który w 1867 roku wynosił 3 mln guldenów (6 mln późniejszych koron), w 1910 roku wzrósł do 20 mln koron. Władzami banku były Rada Nadzorcza oraz Dyrekcja. W 1914 roku funkcję prezesa Rady Nadzorczej pełnił wiceprezes Seweryn Skrzyński, a w jej skład wchodzili również Jerzy Baworowski, Stanisław Dąmbski, Władysław Jahl, Natan Loewenstein, Józef Męciński, Stanisław Mycielski, Leon Tchorznicki oraz Ernest Till. Dyrekcję banku tworzyli Jakub Fruchtman i Wilhelm Sekler, a zastępcą dyrektora był Marian Boziewicz. W latach 1899-1905 komisarzem rządowym z ramienia Namiestnictwa Galicyjskiego był Jerzy Piwocki.
Po wybuchu I wojny światowej bank przeszedł w okres zastoju. W 1917 roku został przejęty przez najstarszy austriacki bank Creditanstalt AG (Österreichische Credit-Anstalt für Handel und Gewerbe) z siedzibą w Wiedniu, oddając mu 30% akcji. W okresie międzywojennym, jako Akcyjny Bank Związkowy SA, współpracował z Bankiem Dyskontowym Warszawskim i Śląskim Zakładem Kredytowym w Bielsku, tworząc koncern Österreichische Credit-Anstalt (BCA) w Polsce. Posiadał również trzy oddziały na terenie rumuńskiej Bukowiny. Prezesami banku byli ziemianie: Stanisław Mycielski (1917-1933), Stanisław Dąmbski (1933-1937) oraz Jan Brzozowski (1937-1939). Władzami banku interesy koncernu BCA reprezentował Henryk Aschkenazy. Dyrektorem banku w okresie międzywojennym był Marian Boziewicz, a po nim funkcje te pełnili: Herman Horowitz (1934-1937) i Wacław Chowaniec (1937-1939). W tym czasie nastąpiło osłabienie pozycji banku, który w wyniku paniki wśród wierzycieli stracił 67% swoich wkładów. Mimo to przetrwał, choć nigdy nie odzyskał wcześniejszej pozycji. W latach 1925–1939 kapitał banku wynosił 5 mln zł. W 1939 roku bank zawiesił działalność.
Po II wojnie światowej, w 1945 roku, wznowił działalność jego krakowski oddział. Pismem Ministra Skarbu z dnia 31 stycznia 1949 roku bank został postawiony w stan likwidacji, a likwidatorem został Bank Gospodarstwa Krajowego.
Loading ...