Akcja pod Rogowem – operacja ekspropriacyjna zrealizowana przez Organizację Bojową PPS pod przewodnictwem Józefa Montwiłł-Mireckiego w dniu 8 listopada 1906 roku. Bojowcy PPS zaatakowali na stacji w Rogowie pociąg, który przewoził konwój pocztowy z pieniędzmi i papierami wartościowymi. Było to jedno z największych działań bojowych tej organizacji.
Przygotowania
Inicjatorami akcji byli Józef Montwiłł-Mirecki „Grzegorz”, który podczas spotkania łódzkich instruktorów OB PPS podkreślił konieczność przeprowadzenia akcji zbrojnej przeciwko carskim agresorom, sprzeciwiając się równocześnie postawie ówczesnego Centralnego Komitetu Robotniczego PPS, który wstrzymywał działania bojowe.
Pierwotnie akcja miała się odbyć 12 października. Jednak została odwołana z powodu obecności gubernatora piotrkowskiego w pobliskich Brzezinach, co skutkowało zwiększoną obecnością oddziałów wojskowych na stacji.
Akcja
Operacja miała miejsce 8 listopada 1906 roku. Bojowcy przybyli do Rogowa pociągiem przed godziną 20. Jeden z oddziałów wysiadł w Koluszkach, gdzie przesiadł się do wagonu pocztowego.
W akcji uczestniczyło 42 bojowców oraz 6 instruktorów okręgowych OB, podzielonych na siedem oddziałów, z dowodzącym Montwiłł-Mireckim. Oddział pierwszy, kierowany przez „Kacpra” (Jan Kwapiński), miał za zadanie przejąć lokomotywę, oddział drugi pod dowództwem „Kazimierza” miał zdetonować bombę w wagonie z żołnierzami, aby unieszkodliwić straż pociągu. Oddział trzeci, pod dowództwem „Jerzego”, miał opanować poczekalnię, a oddział czwarty, prowadzony przez „Witalisa” (Zdzisław Rogalewicz), miał otoczyć budynek stacji, nie wypuszczając nikogo. Oddział piąty, kierowany przez „Eugeniusza”, miał przejąć telegraf i usunąć żandarma stacyjnego. Oddział szósty, dowodzony przez „Ignacego” (Władysław Kołakowski), miał zaatakować od tyłu pociągu, ostrzeliwując żołnierzy (był to oddział, który został w Koluszkach), a siódmy oddział pod dowództwem Montwiłł-Mireckiego „Grzegorz” pozostał w rezerwie, by zająć wagon pocztowy. Po przybyciu na stację oddziały opanowały teren, wywieszając czerwony sztandar z napisem „PPS”.
Atak nastąpił po przybyciu pociągu pocztowego po godzinie 20. Gdy pociąg zaczął się zatrzymywać, oddział pierwszy przejął lokomotywę, a sygnał do rozpoczęcia akcji dał dźwięk trąbki. Bojowcy z oddziału trzeciego rozpoczęli ostrzał wagonu z konwojem wojskowym, a oddział piąty rzucił bombę do tego wagonu. Wybuch bomby zabił żandarma stacyjnego Choruka i zranił trzynastu żołnierzy.
Mirecki z oddziałem siódmym i piątym przystąpił do zdobywania wagonu pocztowego. Wobec odmowy otwarcia wagonu, do środka wrzucono dwie petardy dynamitu, co pozwoliło na wyłamanie drzwi i raniło dwóch urzędników pocztowych, pocztyliona oraz dwóch tajnych agentów. W trakcie akcji zdobyto 30155 rubli. Działania trwały osiemnaście minut, a straty własne były zerowe. Mimo pościgu, żaden z bojowców nie został zatrzymany. Następnego dnia większość uczestników napadu, którzy pracowali jako tkacze w Łodzi, stawiło się do pracy o godzinie 6 rano.
Przypisy
Bibliografia
Adam Próchnik, Akcja bojowa pod Rogowem, „Niepodległość” Tom III październik 1930/ marzec 1931, Nr 1(5) oraz 3(7)
Linki zewnętrzne
Loading ...