Fundacja Akcja Menstruacja, która rozpoczęła swoją działalność 10 marca 2020 roku, jest pierwszą polską organizacją mającą na celu zmniejszenie ubóstwa menstruacyjnego. Przed tym, w okresie od czerwca 2019 do marca 2020, funkcjonowała jako projekt społeczny.
W ramach swojej działalności fundacja koncentruje się na wsparciu osób miesiączkujących, które borykają się z ubóstwem menstruacyjnym, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Oferuje pomoc osobom wykluczonym społecznie z powodu takich czynników jak sytuacja materialna, przekonania, status społeczny czy niepełnosprawność. Fundacja promuje również wartości związane z ochroną zdrowia osób miesiączkujących, a także dba o środowisko oraz propaguje ekologiczne rozwiązania w kontekście globalnego problemu, jakim jest ubóstwo menstruacyjne. Akcja Menstruacja nie tylko oferuje wsparcie, ale także angażuje się w edukację społeczeństwa, zwiększając świadomość na temat ubóstwa menstruacyjnego. W styczniu 2021 fundacja została wyróżniona w rankingu „50 śmiałych kobiet 2020” Wysokich Obcasów za uruchomienie programu „Hej, dziewczyny!”, który miał na celu zapewnienie darmowego dostępu do środków menstruacyjnych dla uczniów polskich szkół.
Geneza
Fundacja Akcja Menstruacja została założona przez cztery młode aktywistki: Emilię Kaczmarek, Julię Kaffkę, Magdalenę Demczak oraz Wiktorię Szpunar, które obecnie pełnią rolę członkiń zarządu fundacji. Inicjatywa ta powstała w odpowiedzi na problem ubóstwa menstruacyjnego, który w Polsce uważany był za temat tabu. Ubóstwo menstruacyjne to ograniczony lub całkowity brak dostępu do środków higienicznych z przyczyn ekonomicznych, co często wynika z braku wiedzy na temat menstruacji oraz produktów menstruacyjnych. Z danych UNICEF i WHO wynika, że problem ten dotyczy około 500 milionów menstruujących osób na całym świecie. Temat ubóstwa menstruacyjnego stał się uznawany na całym świecie jako zagadnienie zdrowia publicznego. Coraz więcej naukowców, organizacji pozarządowych (NGO) oraz lokalnych inicjatyw podejmuje działania mające na celu rozwiązanie problemów związanych z menstruacją, takich jak stygmatyzacja osób miesiączkujących oraz ubóstwo. Ceny produktów menstruacyjnych są często uzależnione od obowiązujących w danym kraju podatków. W niektórych krajach tampony i podpaski są traktowane jako „dobra luksusowe”, co skłania organizacje zajmujące się ubóstwem menstruacyjnym do apelowania o zmianę tej klasyfikacji. Choć powszechnie uważa się, że ubóstwo menstruacyjne występuje głównie w krajach Trzeciego Świata, to również w Polsce problem ten jest realny. Z badań zleconych przez firmę Procter & Gamble wynika, że w 2018 roku co szósta uczennica opuszczała szkołę z powodu braku dostępu do środków higienicznych. Z kolei raport Kulczyk Foundation pokazuje, że co piąta menstruująca osoba nie dysponuje wystarczającymi funduszami na zakup odpowiednich produktów w trakcie miesiączki.
Działalność w Polsce
Program „Akcja Menstruacja w Twojej szkole”
Program, który do września 2021 roku nosił nazwę „Hej, dziewczyny!”, ma na celu zapewnienie uczniom nieodpłatnego dostępu do środków menstruacyjnych w szkołach. Bezpłatne środki higieniczne są dostępne w placówkach edukacyjnych, co już od lat praktykują szkoły w Wielkiej Brytanii i Szkocji. W ramach dwóch edycji programu wsparcie otrzymało ponad 100 tysięcy uczniów. Za działania na rzecz polskich uczniów Akcja Menstruacja została uhonorowana w rankingu „50 śmiałych kobiet 2020” przez Wysokie Obcasy.
Punkt Pomocy Okresowej
Punkty Pomocy Okresowej (PPO) to dostępne publicznie szafki, w których osoby potrzebujące mogą bezpłatnie zaopatrzyć się w niezbędne produkty higieniczne. Fundacja zachęca osoby, które mogą sobie pozwolić na zakup środków menstruacyjnych, do uzupełniania PPO swoimi produktami. W 2020 roku w Polsce uruchomiono 28 takich punktów rozmieszczonych w różnych lokalizacjach w kraju.
„Jeśli jesteś w potrzebie – skorzystaj. Jeśli chcesz pomóc – zostaw coś od siebie.” – mówi Kaja Potocka, członkini fundacji i koordynatorka projektu Punkt Pomocy Okresowej.
Padsharing
Program padsharing został zainaugurowany w lutym 2020 roku jako odpowiedź na liczne zapytania od osób, które nie mogły sobie pozwolić na zakup środków menstruacyjnych. Celem programu jest łączenie osób potrzebujących z darczyńcami, którzy za pośrednictwem Akcji Menstruacji przekazują niezbędne produkty.
Działalność za granicą
Kamerun
Pracownicy kameruńskiej służby zdrowia wskazują na brak dostępu do środków menstruacyjnych jako na jedno z najważniejszych potrzeb. Osoby menstruujące borykają się nie tylko z brakiem podstawowych środków, takich jak tampony i podpaski, ale także z niewystarczającą liczbą miejsc, w których mogłyby zadbać o higienę w trakcie miesiączki. Niska świadomość na temat menstruacji wpływa negatywnie na komfort osób menstruujących, które bywają postrzegane jako nieczyste i niewłaściwe do wykonywania normalnych czynności. To powoduje, że 31% menstruujących osób nie podejmuje pracy zawodowej w trakcie okresu, 43,8% rezygnuje z obowiązków domowych, a 28,7% uczniów nie chodzi do szkoły, jak wynika z raportu UN Women Africa. W 2019 roku Akcja Menstruacja, współpracując z dwiema polskimi studentkami – Anetą Gizą oraz Marią Dybowską – które były na misji medycznej w Afryce, dostarczyła 500 kubeczków menstruacyjnych, które studentki przekazały potrzebującym po wcześniejszych warsztatach dotyczących higieny w czasie menstruacji.
Indonezja
Według raportu Plan International Indonesia z 2018 roku, 39% osób menstruujących doświadcza drwin z powodu miesiączkowania, 67% rodziców nie rozmawia z dziećmi o menstruacji, a 1 na 6 uczniów nie uczęszcza do szkoły podczas okresu. Takie sytuacje prowadzą do obniżenia poczucia własnej wartości, problemów w nauce oraz powstawania nierówności społecznych. W 2020 roku Akcja Menstruacja, we współpracy z inicjatywą Lombok Sisterhood, przeprowadziła akcję mającą na celu dostarczenie pudełek z darmowymi środkami higienicznymi do wszystkich szkół w Mataram, z zamiarem ich uzupełniania do końca roku szkolnego.
Przypisy