Akcja „Burza” w Obszarze Warszawskim Armii Krajowej – to część operacji wojskowej zorganizowanej i przeprowadzonej przez oddziały AK przeciwko niemieckim siłom w końcowej fazie okupacji, tuż przed przybyciem Armii Czerwonej, na terenie II Rzeczypospolitej.
26 lipca 1944 roku, komendant obszaru warszawskiego, gen. Albin Skroczyński, znany jako „Łaszcz”, wydał rozkaz dowódcom podokręgów do realizacji akcji „Burza”. W praktyce działania te trwały już od kilku dni. Dodatkowo, oddziały miały wspierać powstanie warszawskie poprzez utrudnianie ruchów niemieckich jednostek w kierunku stolicy.
Działania w Podokręgu Wschodnim AK
W podokręgu wschodnim planowano utworzenie Grupy Operacyjnej „Wschód”, w skład której miały wejść 8 Dywizja Piechoty AK oraz Mazowiecka Brygada Kawalerii AK. Dowództwo objął płk Hieronim Suszyński, pseudonim „Szeliga”. Sztab zorganizował się w obwodzie mińskim, gdzie miała nastąpić koncentracja wszystkich zmobilizowanych oddziałów.
1 batalion 22 Pułku Piechoty AK pod dowództwem mjr. Mariana Zawarczyńskiego, znanego jako „Ziemowit”, prowadził ataki na Niemców na trasach Siedlce – Międzyrzec Podlaski, Siedlce – Łuków, Siedlce – Łosice oraz Siedlce – Mińsk Mazowiecki. Plutony AK i BCh z ośrodka Łosice broniły miejscowości i ostrzelały saperów, którzy próbowali wysadzić most na rzece Toczna. W rejonie Wojnowa obroniono wiadukt kolejowy, a w Krześlinie zdobyto magazyn uzbrojenia organizacji TODT. Wspólnie z oddziałami sowieckimi udało się opanować Wyczółki i Zbuczyn.
2 batalion 22 pp mjr Jerzego Sasina, pseudonim „Kopka”, koncentrował się w lasach rucheńskich (nazwa ta pochodzi od miejscowości Ruchna), repkowskich oraz w Puszczy Sterdyńskiej (historia tego 12-hektarowego lasu sięga miejscowości Sterdyn i Ceranów). Zgrupowanie partyzanckie w lasach repkowskich ograniczyło swoją działalność do kilku potyczek. Natomiast zgrupowanie mjr Czesława Majewskiego, znanego jako „Morro”, w Puszczy Sterdyńskiej walczyło do 6 sierpnia. Wspólnie z 23 pułkiem ułanów rozbito pod Dzierzbami kolumnę samochodową, a oddział por. Lucjusza Gawrysia, pseudonim „Ryś”, zlikwidował 2 kompanię niemieckich saperów pod Jagodnikiem.
W obwodzie węgrowskim zmobilizowano 1/13 pp por. Władysława Rażmowskiego, znanego jako „Poraj”, oraz 2/32 pp mjr. Zygmunta Maciejowskiego, pseudonim „Wolski”. Pierwszy z nich operował w lasach miedzyńskich (na wschodnim skraju Puszczy Kamienieckiej) i 31 lipca walczył pod Międzylesiem z obławą niemiecką. Drugi działał w lasach rucheńskich, a 8 sierpnia podszedł pod Węgrów, atakując Niemców i zmuszając ich do odwrotu poza miasto.
Działania w Podokręgu Północnym AK
W podokręgu północnym zorganizowano dziewięć oddziałów partyzanckich. Przeprowadzano niewielkie akcje na linii kolejowej Działdowo–Modlin. Jednostki w tym podokręgu nie były w stanie prowadzić większych działań dywersyjnych ani atakować niemieckich jednostek zmierzających do Warszawy. Planowano przerzucić je do Puszczy Kampinoskiej, jednakże nie udało się go zrealizować.
Działania w Podokręgu Zachodnim AK
Z uwagi na duże zagęszczenie wojsk nieprzyjaciela, podokręg zachodni również nie miał możliwości prowadzenia szerszych działań bojowych. Wykonano kilka akcji dywersyjnych na linii kolejowej Warszawa – Skierniewice. Na bazie zgrupowania stołpeckiego utworzono pułk „Palmiry-Młociny”, który stracił wiele sił w ataku na Dworzec Gdański w dniach 21 i 22 sierpnia. Od 30 sierpnia do 1 września uczestniczył w walkach obronnych pod Pociechą (przysiółek miejscowości Truskaw). 2 i 3 września stoczył walki z oddziałami RONA w Truskawcu i Marianowie. Pułk został rozbity 29 września w bitwie pod Jaktorowem.
Do zgrupowania ppłk. Mieczysława Sokołowskiego, pseudonim „Grzymała”, w lasach chojnowskich dołączyła kompania z obwodu grójeckiego. W nocy z 18 na 19 sierpnia przeprowadziła atak na Wilanów. Pozostałe oddziały, które próbowały odtworzyć 18 pułk piechoty, z powodu pogarszających się warunków zostały zdemobilizowane.
Próby utworzenia zgrupowania oddziałów obwodu błońskiego w lasach żyrardowskich również nie powiodły się. Operowały tam jedynie dwa oddziały leśne. W obwodzie łowickim oddział ppor. Stanisława Borowskiego, znany jako „Maszynista”, w czasie marszu na Warszawę został rozbity.
Pod koniec sierpnia w podokręgu zachodnim przestały obowiązywać zadania wynikające z planu „Burzy”. Inspektoraty otrzymały zadanie dostarczenia środków walki, amunicji oraz żywności do Puszczy Kampinoskiej i lasów chojnowskich.
Przypisy
Bibliografia
Tadeusz Przyłucki: Czas Burzy w 50. rocznicę operacji „Burza”. Warszawa: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zakład poligraficzny Akcydens, 1994. ISBN 83-90-1777-0-6.
Loading ...