Akaki Czchenkeli
Akaki Czchenkeli (urodzony w 1874 roku w Choni, zmarły w 1959 roku w Paryżu) był gruzińskim politykiem oraz dyplomatą, który pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych Demokratycznej Republiki Gruzji.
Życiorys
Czchenkeli urodził się w rodzinie szlacheckiej. Studiował prawo i literaturę na uniwersytetach w Kijowie, Berlinie oraz Londynie. W 1898 roku dołączył do marksistowskiej organizacji działającej w Gruzji, która funkcjonowała pod rosyjskim panowaniem – Mesame dasi. W 1903 roku, w wyniku rozłamu w organizacji spowodowanego podziałem na bolszewików i mienszewików na II Zjeździe Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, Czchenkeli opowiedział się po stronie mienszewików. W kolejnych latach stał się jednym z czołowych działaczy w gruzińskich strukturach mienszewickich. Uczestniczył w rewolucji 1905 roku na Zakaukaziu, a po jej stłumieniu został aresztowany i krótko przebywał w więzieniu. Zasiadał jako poseł w IV Dumie Państwowej.
Po rewolucji lutowej w 1917 roku Czchenkeli wszedł w skład Komitetu Specjalnego ds. Zakaukazia, gdzie pełnił funkcję komisarza spraw wewnętrznych. Komitet miał być przedstawicielstwem Rządu Tymczasowego na Zakaukaziu z możliwością działania w jego imieniu, jednak szybko stracił na znaczeniu wobec rosnącej liczby rad robotniczych i żołnierskich. Czchenkeli uczestniczył w I Wszechrosyjskim Zjeździe Rad Robotniczych i Żołnierskich, gdzie został wybrany do Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego.
W dniu 22 kwietnia 1918 roku Sejm Zakaukaski ogłosił powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej (co Czchenkeli poparł) oraz jej tymczasowego rządu, którego przewodniczącym został Czchenkeli. 26 maja 1918 roku Gruzja wystąpiła z federacji i ogłosiła niepodległość, a Czchenkeli objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Noe Ramiszwilego. Pełnił tę funkcję do listopada 1918 roku i zasiadał w Zgromadzeniu Konstytucyjnym Gruzji.
Po upadku Demokratycznej Republiki Gruzji i aneksji Gruzji przez Rosję Radziecką emigrował do Paryża. Tam działał jako minister spraw zagranicznych w rządzie gruzińskim na uchodźstwie. Pozostał aktywny w środowiskach emigracyjnych aż do swojej śmierci w 1959 roku.
Przypisy
Bibliografia
- W. Materski: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2010. ISBN 978-83-7436-219-1. Brak numerów stron w książce
- Mikaberidze A., Historical Dictionary of Georgia, Rowman & Littlefield, Blue Ridge Summit 2015, ISBN 978-1-4422-4146-6.