Akagi (1925)

Akagi

Akagi (jap. 赤城, pol. Czerwony Zamek) to japoński lotniskowiec uderzeniowy z okresu międzywojennego oraz drugiej wojny światowej, który został zatopiony 5 czerwca 1942 roku podczas bitwy pod Midway. Okręt ten był jedynym zakończonym lotniskowcem, który powstał z przebudowy kadłubów dwóch nieukończonych krążowników liniowych typu Amagi.

Historia

W momencie podpisania w 1922 roku Traktatu waszyngtońskiego, Japonia dysponowała kilkoma nieukończonymi okrętami liniowymi. Z uwagi na ograniczenia nałożone przez traktat, nie mogły one być dokończone i miały zostać zezłomowane. Podobnie jak Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone, które planowały przekształcić swoje kadłuby na lotniskowce, Japonia postanowiła wykorzystać swoje doświadczenia z przebudowy zbiornikowca Hōshō w celu konwersji kadłubów dwóch krążowników liniowych Akagi i Amagi, które były najbardziej zaawansowane w budowie. Nowe okręty miały mieć wyporność 40 000 ton i prędkość 30 węzłów. Prace nad nimi rozpoczęto w 1923 roku, jednak silne trzęsienie ziemi uszkodziło kadłub Amagi do tego stopnia, że musiał zostać zezłomowany. Budowę lotniskowca Akagi, rozpoczętą 16 grudnia 1920 roku, zakończono w marcu 1927 roku, a okręt został zwodowany 22 kwietnia 1925 roku i wszedł do służby 25 marca 1927 roku.

Lotniskowiec miał początkowo trzy pokłady lotnicze:

  • górny pokład o długości 190,2 m i szerokości 30,5 m, służący do lądowania samolotów;
  • środkowy pokład o długości 15 m i szerokości 28 m, przeznaczony do startu samolotów myśliwskich;
  • dolny pokład o długości 55 m i szerokości 22,9 m, służący do startu ciężkich samolotów bombowych i torpedowych.

Początkowo Akagi mógł operować z 60 samolotami, jednak w miarę rozwoju lotnictwa wzrastał ciężar samolotów oraz długość pokładu potrzebna do startu i lądowania. W związku z tym, w okresie od 24 października 1935 do 31 sierpnia 1938 roku, okręt przeszedł gruntowną przebudowę. Po niej miał już tylko jeden pokład lotniczy o długości 249,2 m i szerokości 30,5 m oraz zdolność transportu 91 samolotów.

Okręt charakteryzował się słabym uzbrojeniem przeciwlotniczym, co przyczyniło się do jego zagłady. Artyleria przeciwlotnicza była umieszczona po bokach kadłuba, poniżej poziomu pokładu startowego, co oznaczało, że mogła strzelać tylko w jedną stronę. Ogień w kierunku drugiej burty był niemożliwy, ponieważ był blokowany przez pokład i nadbudówkę.

Służba

listopad 1938 – luty 1942 – uczestnictwo w blokadzie wybrzeża południowych Chin.

grudzień 1941 – udział w ataku na Pearl Harbor, gdzie pełnił rolę okrętu flagowego admirała Chūichi Nagumo.

styczeń – luty 1942 – wsparcie inwazji na Rabaul oraz działania na Archipelagu Bismarcka.

19 lutego – 1 marca 1942 – bombardowanie portu w Darwin i zatapianie alianckich jednostek na Morzu Timor.

5 marca 1942 – nalot na port w Cilacap na Jawie.

kwiecień 1942 – rajd na Ocean Indyjski, w trakcie którego zatopiono krążownik HMS „Dorsetshire” oraz lotniskowiec HMS „Hermes”.

czerwiec 1942 – udział w nieudanej inwazji na Midway.

Razem z lotniskowcem Kaga tworzył 1. Dywizjon Lotniskowców, a od grudnia 1941 był okrętem flagowym 1. Floty Powietrznej.

O godz. 7:10 4 czerwca 1942 roku Akagi został zaatakowany przez cztery bombowce torpedowe Martin B-26 Marauder. Wszystkie jednak spudłowały, ale jeden z nich zestrzelił samolot A6M Zero i po zrzuceniu torpedy ostrzelał Akagi, zabijając dwóch ludzi. Kolejny uszkodzony bombowiec B-26 Marauder omal nie staranował pomostu okrętu przed uderzeniem w wodę. O godzinie 10:26 okręt został zaatakowany przez trzy samoloty Dauntless z lotniskowca USS „Enterprise”. Pierwsza bomba zrzucona przez porucznika Edwina Johna Kroegera chybiła. Druga bomba, zrzucona przez podporucznika Frederica Thomasa Webera, wybuchła w wodzie w pobliżu rufy, uszkadzając ster okrętu. Trzecia bomba, zrzucona przez kapitana Richarda Halseya Besta, eksplodowała w górnym hangarze, wywołując pożary wśród 18 samolotów Nakajima B5N 'Kate’, które były uzbrojone w torpedy i przygotowywane do ataku. Pożary szybko wymknęły się spod kontroli. O godzinie 10:40, podczas unikania amerykańskiego samolotu, zablokował się ster okrętu.

Okręt stracił zdolność manewrowania. Wkrótce po amerykańskim ataku, o godzinie 10:46 wiceadmirał Nagumo przeniósł swoją flagę na lekki krążownik Nagara. O godz. 18 podjęto decyzję o opuszczeniu okrętu. 5 czerwca admirał Yamamoto wydał rozkaz dobicia okrętu przez niszczyciele Hagikaze, Maikaze, Nowaki i Arashi. Akagi został trafiony przez 2 lub 3 torpedy wystrzelone przez japońskie okręty. Zatonął o godzinie 5:20, a wraz z nim zginęło 267 członków załogi.

Wrak okrętu został odnaleziony 10 września 2023 roku na głębokości 5100 metrów, przy użyciu sterowanego przewodowo pojazdu podwodnego E/V „Nautilus”.

Dane techniczne

(1927-1935)

wyporność: 26 900 ton

wymiary:

  • długość: 261,20 m
  • szerokość: 28,96 m
  • zanurzenie: 8,08 m

pokład lotniczy:

  • długość: 190,20 m
  • szerokość: 30,48 m

siłownia:

  • moc: 131 200 KM
  • śruby: 4
  • prędkość maksymalna: 32,5 węzła
  • zapas paliwa: 3 900 ton mazutu i 2 100 ton węgla
  • zasięg: 8 200 Mm przy prędkości 16 węzłów

Uzbrojenie:

  • 60 samolotów pokładowych
  • 10 dział kal. 203 mm (4 w 2 wieżach i 6 w kazamatach)
  • 12 dział kal. 120 mm

(1938-1942 po przebudowie)

wyporność: 36 500 ton

wymiary:

  • długość: 260,67 m
  • szerokość: 31,32 m
  • zanurzenie: 8,71 m

pokład lotniczy:

  • długość: 249,2 m
  • szerokość: 30,0 m

siłownia:

  • moc: 133 000 KM
  • śruby: 4
  • prędkość maksymalna: 31,2 węzła
  • zapas paliwa: 5 770 ton mazutu i 2100 ton węgla
  • zasięg: 8 200 Mm przy prędkości 16 węzłów

Uzbrojenie:

  • 91 samolotów pokładowych
  • 6 dział kal. 203 mm (w kazamatach)
  • 12 dział kal. 120 mm
  • 28 działek plot kal. 25 mm Typ 96

Załoga: 1 630 ludzi

Dowódcy

  • komandor Ryutaro Kaizu – 25 marca 1927 – 1 grudnia 1927
  • komandor Seizaburo Kobayashi – 1 grudnia 1927 – 10 października 1928
  • komandor Isoroku Yamamoto – 10 października 1928 – 1 listopada 1929
  • komandor Kiyoshi Kitagawa – 1 listopada 1929 – 26 października 1930
  • komandor Goro Hara – 26 października 1930 – 1 grudnia 1930
  • komandor Hideho Wada – 1 grudnia 1930 – 28 sierpnia 1931
  • komandor Jiro Onishi – 28 sierpnia 1931 – 1 grudnia 1931
  • komandor Baron Masaki Shibayama – 1 grudnia 1931 – 1 grudnia 1932
  • komandor Eijiro Kondo – 1 grudnia 1932 – 20 października 1933
  • komandor Nishizō Tsukahara – 20 października 1933 – 1 listopada 1934
  • komandor Rokuro Horie – 1 listopada 1934 – 15 listopada 1935
  • komandor Toshio Matsunaga – 15 listopada 1935 – 1 grudnia 1936
  • komandor Kokichi Terada – 1 grudnia 1936 – 27 sierpnia 1937
  • komandor Shinichi Moizumi – 27 sierpnia 1937 – 1 grudnia 1937
  • komandor Junichi Mizuno – 1 grudnia 1937 – 15 listopada 1938
  • komandor Kinpei Teraoka – 15 listopada 1938 – 15 listopada 1939
  • komandor Ryūnosuke Kusaka – 15 listopada 1939 – 15 października 1940
  • komandor Ko Ito – 15 października 1940 – 25 marca 1941
  • komandor Kiichi Hasegawa – 25 marca 1941 – 25 kwietnia 1942
  • komandor Taijiro Aoki – 25 kwietnia 1942 – 5 czerwca 1942

Przypisy

Bibliografia

Paul Fontenoy: Aircraft Carriers An Illustrated History of Their Impact. ABC Clio, 2006. ISBN 1-85109-573-X. Brak numerów stron w książce.

Jonathan Parshall, Anthony Tully: Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway, Washington 2005.