Akagi (jap. 赤城) – kanonierka w japońskiej marynarce wojennej, czwarty i ostatni okręt z typu Maya. Brała udział w wojnie chińsko-japońskiej, podczas której doznała uszkodzeń, oraz w wojnie rosyjsko-japońskiej.
Budowa i opis
Kanonierki typu Maya, budowane w japońskich stoczniach, były stosunkowo małymi jednostkami o konstrukcji mieszanej, w tym żelaznej lub żelazno-stalowej. W przeciwieństwie do wcześniejszych jednostek, „Akagi” miała w pełni stalowy kadłub oraz podniesiony forkasztel. Okręt wyposażony był w sponsony burtowe do broni maszynowej, a przed wybuchem wojny chińsko-japońskiej zamontowano na fokmaszcie mars bojowy oraz bocianie gniazdo na grotmaszcie. Dla lepszego odróżnienia od innych jednostek, „Akagi” miała na burcie namalowany czarny pas.
Okręty były napędzane przez dwie maszyny parowe podwójnego rozprężania o mocy 960 ihp (w innych źródłach podawane jako 700 hp); parę dostarczały dwa cylindryczne kotły. Dwie śruby zapewniały prędkość 12 węzłów, a zapas węgla wynosił 60 ton. Kanonierka miała również pełne ożaglowanie typu szkuner.
W 1894 roku „Akagi” była uzbrojona w cztery armaty kal. 120 mm oraz sześć działek Hotchkissa kal. 47 mm. F.T. Jane opisywał dwa działa kal. 120 mm, francuskiego typu Hebrieu, unikatowe w skali światowej. Te potężne działa były nieco zbyt silne dla małej kanonierki, dlatego podczas testów stosowano zmniejszone ładunki prochowe. Jednak podczas bitwy pod Yalu użyto pełnych ładunków, co okazało się bardzo przydatne. Wadą tych dział było szybkie zużycie luf.
Służba
Przed wybuchem wojny chińsko-japońskiej, „Akagi” była częścią tzw. Stałej Eskadry floty japońskiej. Tuż przed rozpoczęciem konfliktu, okręt został wysłany z eskadrą admirała Sukeyukiego Itō na wody Korei, gdzie w czerwcu 1894 roku realizował zadania patrolowe na wodach Zatoki Asańskiej, a część załogi wspierała lądowanie japońskiego ministra. „Akagi” informował o lądowaniu chińskich wojsk w zatoce, a po bitwie pod Pungdo oraz starciach na lądzie kontrolował obecność chińskich sił w Asanie.
Podczas kluczowej bitwy z chińskimi siłami u ujścia Jalu, „Akagi” była jedną z najsłabszych i najwolniejszych jednostek biorących udział w walce, co skłoniło admirała Ito do nakazu pozostania w tyle za głównymi siłami. Po początkowym starciu, w wyniku zamieszania, okręt stał się celem ataku chińskich sił. Pocisk kal. 305 mm zniszczył grotmaszt i zabił dowódcę, kapitana Hachiroto Sakamotę. Jego zastępca został ranny, a dowodzenie przejął oficer nawigacyjny, Tetsutaro Sato, który również został ranny. W pewnym momencie „Akagi” była atakowana przez znacznie większe krążowniki „Laiyuan” oraz „Zhiyuan” i kanonierkę „Guangjia”. Ich pociski zniszczyły pokład, ale nie uszkodziły żywotnych części okrętu. Groźne było trafienie prowadzące do przecięcia przewodu parowego, co spowodowało, że obsada maszynowni była duszona kłębami pary, co utrudniało donoszenie amunicji. Podoficer Ichijiro Isobe zdołał jednak szybko zatamować przeciek, co pozwoliło okrętowi utrzymać prędkość i uciec przed prześladowcami. Ostatecznie „Akagi” oraz „Saikio Maru” zostały uratowane przez przybycie Szybkiej Eskadry admirała Tsuboi, którego krążowniki zatopiły „Zhiyuana” i uszkodziły „Laiyuana”, przy czym także celny ogień z „Akagi” spowodował pożar na chińskim krążowniku.
„Akagi” była jednym z najbardziej uszkodzonych okrętów japońskich, tracąc 2 zabitych i 9 rannych oficerów, a także 2 zabitych i 15 rannych marynarzy. Uszkodzenia obejmowały maszt, wyposażenie pokładowe, mostek oraz osłonę jednego z dział. Na pamiątkę akcji, przez kilka lat okręt był pozbawiony głównego masztu.
Po przeprowadzeniu niezbędnych napraw, okręt uczestniczył w operacjach przeciw Lüshun, w składzie 4. Eskadry Szybkiej, ostrzeliwując 6 listopada chińskie pozycje pod Dalian. 21 listopada, w dniu szturmu na miasto, kanonierka, wraz z innymi jednostkami, atakowała forty wschodnie od głównej twierdzy w Lüshun.
Podczas oblężenia Weihaiwei 30 stycznia 1895 roku, „Akagi” wraz z pozostałymi jednostkami ostrzeliwał chińskie baterie nadbrzeżne; następnego dnia flotylla prowadziła działania pozoracyjne. 3 lutego jego eskadra badała skutki ostrzału pozostałych okrętów, a 7 lutego, razem z eskadrami 2. i 3., zaatakowała fort na wyspie Ji.
W czasie wojny rosyjsko-japońskiej, „Akagi” w towarzystwie siostrzanego „Chōkai” oraz torpedowców eskortował statki, którymi Japończycy próbowali zablokować wejście do wewnętrznej redy Portu Artura (Lüshun) w nocy z 2 na 3 maja 1904 roku. Dwa dni później wspierał lądowanie wojsk japońskich niedaleko Pikouzhen, osłaniając oddziały rozpoznawcze ogniem artylerii, w tym przepędzając oddział 100 Kozaków. 15 maja „Akagi” oraz „Akitsushima”, „Chiyoda”, „Suma”, „Akashi”, „Ōshima” i „Uji” prowadziły rozpoznanie wybrzeża wokół Jinzhou. Następnej nocy, w gęstej mgle, podczas odkotwiczania, „Akagi” staranował „Ōshimę”, która zatonęła, na szczęście bez strat w ludziach. W kolejnych dniach okręty wspierały wojska atakujące pozycje rosyjskie wokół Jinzhou. Wsparcie to, w szczególności ze strony płytko zanurzonych kanonierek „Akagi” i „Chōkai”, było kluczowe podczas głównego szturmu na przesmyk prowadzący do Portu Artura, 26 maja 1904 roku. Ich stosunkowo ciężkie działa (4 × 120 mm na „Akagi” oraz 1 × 210 mm i 1 × 120 mm na „Chōkai”) były w stanie nieco zrównoważyć przewagę rosyjskiej artylerii, która była wyposażona w armaty kalibrów 120 i 150 mm, podczas gdy japońska armia mogła przeciwstawić jedynie lekką artylerię polową. Nieco dalej od brzegu operowały „Tsukushi” i „Heien”, które jednak musiały się wycofać, gdy ustępował przypływ, podczas gdy kanonierki zapewniały wsparcie przez cały czas, atakując rosyjskie baterie w pobliżu Nanguanling.
Okręt aktywnie wspierał ataki na główną twierdzę, zwłaszcza we wrześniu, gdy wraz z krążownikiem „Saien” zastąpił utracony kilka dni wcześniej „Heien”. W listopadzie, podczas zaciętych walk o główną linię obrony, „Akagi” ponownie otrzymał zadanie zbliżenia się jak najbliżej brzegu i wsparcia wojsk lądowych. W czerwcu 1905 roku, w składzie 9. Flotylli 4. Eskadry, uczestniczył w operacjach mających na celu zajęcie Sachalinu.
„Akagi” została sprzedana przez flotę w 1912 roku. Po przebudowie na statek handlowy, pływała pod nazwą „Akagi Maru” do 1945 roku, gdy zatonęła podczas tajfunu. Po wydobyciu, pływała do 1946 roku, kiedy to wpadła na minę. Ponownie podniesiona i wyremontowana, służyła do 1953 roku, kiedy to została zezłomowana.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5. (ang.).
Józef Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517-X.
Julian Stafford Corbett: Maritime operations in the Russo-Japanese war: 1904–1905. Naval Institute Press, 1994. ISBN 1-55750-129-7. (ang.).
Fred. T. Jane: The Imperial Japanese Navy. Londyn: W. Thacker & Co., 1904. (ang.).
Tadeusz Maria Gelewski: Jalu 1894. Warszawa: Bellona, 1995.
Inouye Jukichi, K. Ogawa: The Japan-China war. Yokohama [etc.] Kelly & Walsh, limited, 1895. (ang.).
Hansgeorg Jentschura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945. Naval Institute Press, 1977, s. 99. ISBN 0-87021-893-X. (ang.).
Herbert Wrigley Wilson: Ironclads in Action; a Sketch of Naval Warfare from 1855 to 1895. London: S. Low, 1896. (ang.).
Herbert Wrigley Wilson: Japan’s fight for freedom; the story of the war between Russia and Japan. T. 2. London Amalgamated Press, 1904. (ang.).
F. Warrington Eastlake, Yoshiaki Yamada: Heroic Japan: a history of the war between China and Japan. London: S. Low, Marston & Co., Ltd., 1897. (ang.).
Loading ...