Akademik Łomonosow (ros. Академик Ломоносов) to rosyjska pływająca elektrownia jądrowa, której nazwa upamiętnia fizyka i akademika Michaiła Łomonosowa. Jest to nie tylko pierwsza rosyjska konstrukcja tego rodzaju, ale także pierwsza na świecie, która została wyprodukowana seryjnie.
Historia
Problemy związane z dostarczaniem energii do odległych oraz trudno dostępnych obszarów Rosji skłoniły rosyjskie Ministerstwo Energii Atomowej (później przekształcone w Rosenergoatom) w 2000 roku do podjęcia decyzji o budowie co najmniej ośmiu pływających elektrowni jądrowych. Takie jednostki miałyby cumować w pobliżu nadmorskich miast lub zakładów przemysłowych, aby produkować ciepło oraz elektryczność na ich potrzeby. Gazprom, interesując się tym sposobem pozyskiwania energii, wyraził szczególne zainteresowanie rozwojem wydobycia gazu ziemnego z pól położonych pod dnem morskim.
Stępkę pod pierwszą z serii jednostek, „Akademika Łomonosowa”, położono w stoczni Siewmasz w Siewierodwińsku 15 kwietnia 2007 roku. Jednakże narastające trudności stoczni z realizacją priorytetowych zamówień dla marynarki wojennej zagroziły terminowej realizacji projektu. W sierpniu 2008 roku Rosenergoatom postanowił rozwiązać umowę ze stocznią. Dalsze prace przekazano petersburskiej Stoczni Bałtyckiej, gdzie 1 lipca 2010 roku jednostka została zwodowana. Pogarszająca się sytuacja finansowa stoczni skłoniła w 2011 roku Rosenergoatom do złożenia wniosku do petersburskiego sądu o zajęcie częściowo ukończonej elektrowni. Zatwierdzone przez sąd zajęcie nie wstrzymało jednak dalszych prac nad jednostką.
Po zakończeniu budowy wiosną 2018 roku, jednostka wyruszyła 28 kwietnia na holu z Petersburga, a 17 maja dotarła do Murmańska, gdzie miało nastąpić załadowanie obu reaktorów nuklearnym paliwem. Następnie elektrownia będzie przetransportowana do Peweku, gdzie zostanie na stałe zacumowana, dostarczając prąd w miejsce przeznaczonej do zamknięcia w 2019 roku Bilibińskiej Elektrowni Atomowej.
Dane techniczne i operacyjne
„Akademik Łomonosow” ma długość 144,4 metra i szerokość 30 metrów. Kadłub jednostki zanurza się na głębokość 5,6 metra i wypiera 21 500 ton wody. Elektrownia jest pozbawiona własnego napędu, a jej załoga będzie liczyć 69 osób.
Rozszczepienie atomu ma zachodzić w dwóch reaktorach PWR typu KLT-40S, z których każdy wytwarza ciepło o mocy 150 MW, konstrukcyjnie podobnych do tych stosowanych w lodołamaczach typu Tajmyr. Cała elektrownia ma być w stanie produkować prąd elektryczny o mocy 70 MW.
„Akademik Łomonosow” ma być w stanie zaopatrywać w energię elektryczną miasto liczące 200 tysięcy mieszkańców. Planowane jest, że jednostka będzie funkcjonować przez około 40 lat. Wymiana prętów paliwowych ma odbywać się co trzy lata, a co dwanaście lat jednostka będzie odholowywana do stoczni macierzystej w celu przeprowadzenia przeglądu technicznego.