Akademia Rycerska w Legnicy (niem. Kaiserliche Ritterakademie zu Liegnitz) – męska szkoła średnia zlokalizowana w Legnicy, przy ulicy Chojnowskiej 1-3, funkcjonowała w latach 1730-1945. Budynek został wpisany do rejestru zabytków pod nr rej.: 595/1015 w dniu 10.01.1964.
Zarys historii
Bezdzietny książę Jerzy Rudolf legnicki (1595–1653) w swoim testamencie z roku 1646 przeznaczył znaczne fundusze na utworzenie szkoły dla szlacheckich chłopców – protestantów ze Śląska. Miała ona być zarządzana przez kapitułę kalwinistycznego kościoła dworskiego pod wezwaniem św. Jana i nosić nazwę Johannisstiftung – Fundacja św. Jana. Realizacja planu księcia nie miała miejsca przez 22 lata po jego śmierci, gdyż tron był przekazywany różnym, krótkotrwałym przedstawicielom dynastii Piastów śląskich, aż do wygaśnięcia rodu po śmierci ostatniego panującego Piasta, Jerzego Wilhelma w 1675 roku.
Habsburgowie rozpoczęli proces rekatolicyzacji ostatniego obszaru Śląska, gdzie panowała religijna tolerancja, a większość mieszkańców stanowili protestanci. Kościół św. Jana został przekazany jezuitom, którzy przekształcili go w katolicką świątynię, a fundusze na stworzenie Akademii zostały skonfiskowane przez skarb cesarski.
Akademia Rycerska, w której, pomimo intencji fundatora Jerzego Rudolfa Legnickiego, kształcili się zarówno protestanci, jak i katolicy.
Po włączeniu Śląska do Prus po I wojnie śląskiej, reformy Akademii Rycerskiej wprowadził Karl von Zedlitz – pruski minister oświaty, który w latach 1788–1789 pełnił funkcję dyrektora szkoły. W roku 1811 zezwolono na naukę także dla młodzieży nieszlacheckiej, a w 1901 przekształcono ją w państwowe liceum, które funkcjonowało do 1945 roku, przyciągając wielu uczniów z arystokratycznych rodów w Królestwie Prus.
W drugiej połowie XIX wieku jednym z profesorów był malarz Theodor Blätterbauer.
Gmach Akademii
Imponujący budynek Akademii, stanowiący przykład austriackiej barokowej architektury na terenie dzisiejszej Polski, został zbudowany w latach 1726–1738 według projektów architekta wiedeńskiego Josepha Emanuela Fischera von Erlacha i przetrwał II wojnę światową. Po 1945 roku systematycznie ulegał dewastacji, gdy był wykorzystywany jako kwatera dla oddziałów radzieckich stacjonujących w Legnicy i okolicach. Dopiero w 1978 roku obiekt został przekazany przez stronę radziecką stronie polskiej. Remont Akademii Rycerskiej zakończono oficjalnie pod koniec marca 2016 roku.
Budynek figuruje w rejestrze zabytków pod nr rej.: 595/1015 z 10.01.1964.
Przypisy
Bibliografia
Hugo Weczerka (Hrsgb.), Handbuch der historischen Stätten – Schlesien, Stuttgart 1977.
Linki zewnętrzne
Akademia Rycerska – Kaiserliche Ritterakademie polska-org.pl
Akademia Rycerska w Legnicy – Kaiserliche Ritterakademie zu Liegnitz