Akademia pana Kleksa to powieść dla dzieci stworzona przez Jana Brzechwę, która miała swoją premierę w 1946 roku.
Opowiada ona o dwunastoletnim, pełnym energii rudowłosym Adasiu Niezgódce, który trafia do tytułowej akademii razem z dwadzieścia trzema innymi chłopcami, wszyscy mają imiona zaczynające się na literę A. Opiekunem grupy jest pan Kleks, w towarzystwie Mateusza – mądrego szpaka, który mówi jedynie końcówkami wyrazów. Pierwsze wydanie książki, wzbogacone o ilustracje Jana Szancera, zostało wydane w Warszawie przez autorów.
Kontynuacją tej niezwykłej historii są: Podróże pana Kleksa oraz Tryumf pana Kleksa.
Opis fabuły
Akademia mieści się przy ulicy Czekoladowej w kolorowym, trzypiętrowym budynku. Na parterze znajdują się sale lekcyjne, na pierwszym piętrze zlokalizowane są sypialnie oraz jadalnia, zaś na drugim piętrze mieszka pan Kleks z Mateuszem. Na trzecim piętrze pan Kleks przechowuje swoje sekrety, do których dostęp ma tylko on, ponieważ schody prowadzą jedynie do drugiego piętra i można się tam dostać przez komin. Budynek otacza ogromny park, a w murze znajdowane są furtki prowadzące do innych bajek. Wśród odwiedzanych przez bohatera bajek są opowieści o dziewczynce z zapałkami oraz śpiącej królewnie i jej siedmiu braciach.
Zajęcia w akademii – dzień w akademii rozpoczyna się o piątej rano, gdy woda z śluz w suficie kapie na nosy chłopców. Wszyscy natychmiast biegną pod prysznic, z którego wypływa woda z dodatkiem różnych soków. O wpół do szóstej odbywa się śniadanie, a o szóstej apel, podczas którego pan Kleks zbiera od chłopców senne lusterka, w których odbijają się ich sny (Adasia sen o „siedmiu szklankach” był uważany za jeden z najciekawszych). Lekcje zaczynają się o siódmej i obejmują m.in.: kleksografię, przędzenie liter, leczenie chorych sprzętów oraz grę w piłkę-globus, która uczy geografii. Ciekawymi przygodami w Akademii są także wizyty w fabryce dziur i dziurek oraz wyjazd Adasia do psiego raju, gdzie spotkał swojego pupila, Reksa.
Bohaterowie
Główni bohaterowie
Adam Niezgódka jest głównym bohaterem opowieści, który na początku ma 12 lat. Uważał, że ma gliniane ręce, ponieważ często coś upuszczał i spóźniał się na lekcje. Pewnego dnia szpak Mateusz przyleciał do niego z zaproszeniem od Ambrożego Kleksa, zapraszając go do bajki „Akademia pana Kleksa”.
Inni uczniowie pana Kleksa – przyjaciele Adama (jest ich 23) mają imiona zaczynające się na literę A.
Pan Kleks, czyli Ambroży, jest również bohaterem innych książek Jana Brzechwy. Potrafi unosić się w powietrzu, przygotowywać potrawy z kolorowych szkiełek, a także powiększać i zmniejszać przedmioty. Posiada kolorowe piegi, które uważa za piękne i modne. Ubiera się w cytrynowo-żółtą kamizelkę, zwaną „zrobioną chyba z samych kieszeni”. Uczy przedmiotów takich jak kleksografia czy przędzenie liter. Towarzyszy mu szpak Mateusz. Na końcu bajki Alojzy, syn Golarza Filipa, niszczy sekrety pana Kleksa, ujawniając, że pan Kleks jest zamienionym przez doktora Paj-Chi-Wo w człowieka guzikiem od czapki Bogdychanów, co skutkuje tym, że Mateusz staje się autorem opowieści o panu Kleksie.
Mateusz to uczony szpak, który wymawia jedynie końcówki wyrazów. Na przykład, gdy odbiera telefon, mówi: „Oszę u emia ana eksa”, co oznacza „Proszę tu Akademia pana Kleksa”. Twierdzi, że jest zaczarowanym księciem, a jego noga była raniona przez króla wilków. Wyleczył go tajemniczy doktor Paj-Chi-Wo. Dzięki podarowanej przez niego cudownej czapce Bogdychanów, Mateusz zamienił się w ptaka i uciekł z pałacu opanowanego przez wilki. W końcu okazuje się, że ta historia jest fikcją, a Mateusz jest w rzeczywistości autorem opowieści, co pozwala utożsamić go z samym Janem Brzechwą.
Pozostali bohaterowie
Doktor Paj-Chi-Wo jest lekarzem, który wyleczył Mateusza. Gdy guzik z czapki zniknął, doktor zamienił go w pana Kleksa. Pojawia się w rozdziale „Niezwykła opowieść Mateusza”.
Bogumił Kopeć to dyrektor fabryki dziur i dziurek, który pojawia się w rozdziale „Fabryka dziur i dziurek”, oprowadzając Ambrożego i uczniów po swoim zakładzie.
Golarz Filip jest fryzjerem pana Kleksa, który nie znosi ani jego, ani jego uczniów, a obcinanie ich włosów sprawia mu trudność. Pojawia się w rozdziale „Anatol i Alojzy”, gdzie przyprowadza swoich dwóch synów: Anatola i Alojzego. Występuje także w „Anatolu i Alojzym” oraz „Sekretach pana Kleksa”.
Anatol jest synem Filipa Golarza, zwykłym chłopcem noszącym nazwisko Kukuryk. Ma brata Alojzego i pojawia się w „Anatol i Alojzy” oraz „Sekrety pana Kleksa”.
Alojzy to młodszy brat Anatola, który jest w rzeczywistości lalką skonstruowaną przez Filipa. Zaczyna niszczyć rzeczy, myśląc, że robi dobrze. Zniszczył sekrety pana Kleksa, za co został przez niego zdemontowany. Występuje w rozdziałach „Anatol i Alojzy”, „Historia o księżycowych ludziach” oraz „Sekrety pana Kleksa”.
Reks to pies Adasia, który został potrącony przez samochód i trafił do psiego raju. Pojawia się w rozdziale „Moja wielka przygoda”.
Adaptacje filmowe i teatralne
Na podstawie tej książki w 1983 roku powstał film fabularny o tym samym tytule, wyreżyserowany przez Krzysztofa Gradowskiego, z muzyką Andrzeja Korzyńskiego. W rolę pana Kleksa wcielił się Piotr Fronczewski.
Historia doczekała się także adaptacji musicalowej w Teatrze Muzycznym Roma w Warszawie. Twórcami spektaklu są Wojciech Kępczyński (libretto, reżyser) oraz Daniel Wyszogrodzki. Muzykę skomponował Andrzej Korzyński, wykorzystując swoje przeboje z filmu oraz nowe utwory stworzone specjalnie na potrzeby musicalu. Kierownictwo muzyczne objął Maciej Pawłowski, a choreografię przygotowali Iwona Runowska i Jacek Badurek. Scenografię stworzyli Boris Kudlička i Tomasz Bagiński, a kostiumy zaprojektowała Dorota Kołodyńska. Nowe aranżacje muzyczne przygotowali Bogdan Pawłowski oraz Maciej Pawłowski. W głównych rolach dorosłych wystąpili: Wojciech Paszkowski, Robert Rozmus i Łukasz Zagrobelny, a w rolach dziecięcych: Justyna Bojczuk, Iga Krefft, Magdalena Wasylik, Jakub Badurka, Wojciech Rotowski oraz Patryk Plesiński.
Na początku 2024 roku miała miejsce premiera drugiej ekranizacji filmowej w reżyserii Macieja Kawulskiego, w której w roli pana Kleksa wystąpił Tomasz Kot, a Piotr Fronczewski zagrał Doktora Paj-Chi-Wo.
Przypisy
Loading ...