Akademia Ostrogska (ukr. Острозька академія) to greko-łacińsko-słowiańska instytucja edukacyjna wyższego szczebla, zlokalizowana w Ostrogu na Wołyniu.
Historia
Szkoła została założona przez księcia Konstantego Wasyla Ostrogskiego około roku 1580.
W programie nauczania znajdowały się język staro-cerkiewno-słowiański, greka, łacina, filozofia oraz teologia. Oprócz tego oferowano przedmioty z zakresu „nauk wyzwolonych”, takie jak: matematyka, astronomia, gramatyka, retoryka oraz logika.
Pierwszym rektorem był Herasym Smotrycki, znany pisarz polemiczny, ojciec Melecjusza Smotryckiego. Do grona wykładowców należeli m.in.: Demian Nalewajko, Chrystofor Filalet, Jan Latosz, Cyryl Lukaris i wielu innych. Wśród absolwentów znajdowały się takie postacie jak: Melecjusz Smotrycki, hetman Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny oraz inni późniejsi działacze religijni i kulturalni.
Akademia Ostrogska miała znaczący wpływ na rozwój myśli pedagogicznej oraz organizację szkolnictwa na Rusi.
Jednakże, z biegiem lat, szkoła zaczęła podupadać i po roku 1608 przestała istnieć. Jej tradycje, choć w nieco zmienionej formie, kontynuowało Kolegium jezuitów, założone w 1624 roku przez Annę Alojzę Chodkiewiczową. Na wzór tej szkoły powstała szkoła bracka w Łucku, datująca się na około 1620 rok, a także we Włodzimierzu.
Współczesność
W 1994 roku, z inicjatywy lokalnego nauczyciela i krajoznawcy Petra Andruchowa, profesora Mykoły Kowalskiego, mera miasta Mykoły Hryszczuka oraz wielu innych entuzjastów (wsparcie okazała również miejscowa parafia rzymskokatolicka, na czele z proboszczem ks. Witoldem Józefem Kowalowem) – uczelnia w Ostrogu została reaktywowana.
Obecna nazwa uczelni to Narodowy Uniwersytet „Akademia Ostrogska”. Nowa siedziba znajduje się w zespole budynków, w tym w dawnym klasztorze oo. kapucynów, byłej siedzibie Ostrogskiego Bractwa Świętych Cyryla i Metodego oraz nowoczesnych obiektach.
Uniwersytet w Ostrogu współpracuje z innymi uczelniami w Ukrainie i Polsce. Zawarto umowy o współpracy z Uniwersytetem w Białymstoku, Uniwersytetem Warszawskim oraz Uniwersytetem Rzeszowskim. Od kilku lat realizowany jest kanadyjsko-polsko-ukraiński program wymiany młodzieży w ramach programu Net Corps. Prowadzona jest także wymiana studentów z Państwową Wyższą Szkołą Wschodnioeuropejską w Przemyślu.
Bibliografia
Mykoła Kowalski, „Wrażenia z uroczystości Dnia Kultury Polskiej w Ostrogu”, [w:] „Wołanie z Wołynia” nr 2 (9) 1996, s. 33.
Łucja Zalewska, „Prezentacja Ośrodka Nauczania Języka Polskiego przy Wyższym Kolegium Ostrogskim”, [w:] „Wołanie z Wołynia” nr 3 (10) 1996, s. 35-36.
Hajdaj Lidija: Istorija Ukrajiny w osobach, terminach, nazwach i poniattiach. Łuck: Weża, 2000, s. 435. ISBN 966-7294-41-2.
Dowidnyk z istoriji Ukrajiny w 3 tomach / za red. I. Pidkowy ta R. Szusta, wyd. online. [dostęp 2012-02-16]. (ukr.).
Radjanska encykłopedija istoriji Ukrajiny, T. 3.- Kyjiw, 1971.
Oficjalna strona Akademii. [dostęp 2012-02-16]. (ukr. • ang.).
Łarysa Antoszczuk: Fundatorka „Wołynskich Afin”. „Czorna kniahynia” Halszka Ostrozka. 2004-01-02. [dostęp 2012-02-16]. (ukr.).
Michał Kozłowski, Akademia Ostrogska https://archive.ph/20120911103649/http://www.mlodszaeuropa.pl/news/76/91/Akademia-Ostrogska.html