Akademia Nauk w Getyndze

Akademia Nauk w Getyndze (niem. Akademie der Wissenschaften zu Göttingen) została założona w 1751 roku przez króla Wielkiej Brytanii Jerzego II, który był jednocześnie elektorem Hanoweru. Jest to najstarsza akademia naukowa w Niemczech, wchodząca w skład Union der deutschen Akademien der Wissenschaften (Związek Niemieckich Akademii Naukowych). Jej głównym celem jest wspieranie nauki poprzez badania oraz współpracę z naukowcami i instytucjami zarówno w kraju, jak i za granicą. Członkami akademii są profesorowie z dziedzin humanistycznych i przyrodniczych, którzy wnieśli istotny wkład w swoje obszary badań. Akademia stanowi zatem miejsce, w którym interdyscyplinarność jest realizowana na najwyższym poziomie naukowym.

Pierwszym przewodniczącym Akademii był Albrecht von Haller. Motto akademii brzmi Fecundat et Ornat (Wzbogaca i ozdabia).

W drugiej połowie XIX wieku Akademia stała się istotnym ośrodkiem światowym w dziedzinie matematyki i fizyki teoretycznej.

Zadania

Akademia Nauk w Getyndze działa jako stowarzyszenie prawa publicznego. Obecnie prowadzi ponad 20 długoterminowych projektów o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, w tym badania inskrypcji w świątyni Edfu (Projekt Edfu), Encyklopädie des Märchens (Encyklopedia bajek), edycję pism naukowych Lichtenberga, katalogowanie rękopisów Septuaginty, Goethe-Wörterbuch (Słownik Goethego), badania dokumentów papieskich z wczesnego i późnego średniowiecza oraz udostępnienie akt cesarskiego sądu Reichshofrat.

Decyzje o przyjęciu nowych członków podejmowane są przez istniejących członków w drodze tajnego głosowania. Członkowie dzielą się na dwie grupy: matematyczno-fizyczną oraz filologiczno-historyczną, jednak obrady odbywają się wspólnie podczas odczytów naukowych.

Profesorowie spotykają się co dwa tygodnie na plenarnych zebraniach w każdym semestrze, gdzie wymieniają się wynikami badań. Wybrane artykuły publikowane są w roczniku, który stanowi przegląd aktualnych badań.

Akademia Nauk w Getyndze organizuje także publiczne wykłady oraz, we współpracy z uniwersytetem w Getyndze, oferuje cykl wykładów. Od 2005 roku odbywa się coroczny Tydzień Akademii, poświęcony bieżącym tematom. Członkowie Akademii regularnie prowadzą wykłady w parlamencie Dolnej Saksonii oraz w Landtagu Hanoweru, gdzie uczestniczą w dyskusjach z decydentami.

Na dorocznej publicznej uroczystości w listopadzie, stanowiącej kulminację wydarzeń roku, prezydent przedstawia swój raport, a następnie wręcza nagrody przyznawane przez Akademię wybitnym młodym naukowcom. Centralnym punktem uroczystości jest przemówienie o tematyce naukowej lub polityczno-naukowej.

Sala posiedzeń Akademii znajduje się w auli uniwersytetu w Getyndze (Aula der Georg-August-Universität).

Członkowie

Akademia Nauk w Getyndze składa się z dwóch równouprawnionych działów: matematyczno-fizycznego oraz filologiczno-historycznego. Każdy z działów może mieć do 40 członków w wieku do 70 lat, zamieszkujących Getyndze lub północne Niemcy. Oprócz stałych członków, akademia może liczyć do 200 członków korespondencyjnych, którzy żyją w Niemczech i za granicą.

Jako jedna z dwóch najstarszych instytucji tego typu w Niemczech, Akademia charakteryzuje się bogatą tradycją. W jej szeregach znajdowało się wielu znakomitych uczonych, takich jak Christian Gottlob Heyne, Carl Friedrich Gauss, bracia Jacob i Wilhelm Grimm, Julius Wellhausen, David Hilbert, Georg Christoph Lichtenberg, Friedrich Wöhler, Otto Hahn, Werner Heisenberg, Franz Wieacker, James Franck, Max Born, Johann Matthias Gesner, Adolf Windaus oraz Friedrich Christoph Dahlmann. Obecnie w Akademii zasiadają trzej laureaci Nagrody Nobla: Manfred Eigen, Erwin Neher i Bert Sakmann. W sumie w Akademii było 13 laureatów tej prestiżowej nagrody.

Prezydium Akademii jest wybierane co cztery lata przez plenum. Od kwietnia 2012 roku przewodniczącym Akademii jest profesor ekonomii Stefan Tangermann, który zastąpił Christiana Starcka. Wiceprzewodniczącymi są Thomas Kaufmann i Kurt Schönhammer, a głównym sekretarzem Angelika Schade.

Badania

Projekty naukowe w ramach programu akademii

Projekty naukowe w ramach krajowego programu akademii obejmują:

Deutsche Inschriften des Mittelalters und der frühen Neuzeit
Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm. adw-goe.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)]
Die Inschriften des ptolemäerzeitlichen Tempels von Edfu
Edition der naturwissenschaftlichen Schriften Lichtenbergs. adw-goe.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-25)]
Edition und Bearbeitung byzantinischer Rechtsquellen
Enzyklopädie des Märchens
Erschließung der Akten des kaiserlichen Reichshofrates
Gelehrte Journale und Zeitungen als Netzwerke des Wissens im Zeitalter der Aufklärung
Germania Sacra
Goethe-Wörterbuch
Hof und Residenz im spätmittelalterlichen Deutschen Reich (1200-1600)
Johann Friedrich Blumenbach-online
Katalogisierung der orientalischen Handschriften in Deutschland
Leibniz-Edition
Mittelhochdeutsches Wörterbuch
Ortsnamen zwischen Rhein und Elbe – Onomastik im europäischen Raum
Papsturkunden des frühen und hohen Mittelalters
Patristische Kommission
Qumran-Wörterbuch
Sanskrit-Wörterbuch
SAPERE
Schleiermacher-Edition. adw-goe.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-01)]
Göttinger Septuaginta-Unternehmen

Komisje naukowe

Funktion des Gesetzes in Geschichte und Gegenwart
Die Natur der Information
Erforschung der Kultur des Spätmittelalters
Imperium und Barbaricum: Römische Expansion und Präsenz im rechtsrheinischen Germanien und die Ausgrabungen von Kalkriese
Kommission für interdisziplinäre Südosteuropa-Forschung
Kommission für Mathematiker-Nachlässe
Origin of Life
Manichäische Studien
Synthese, Eigenschaften und Struktur neuer Materialien und Katalysatoren
Technikwissenschaftliche Kommission. adw-goe.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-25)]

Nagrody

Akademia Nauk w Getyndze przyznaje następujące nagrody:

Akademie-Preis für Biologie
Akademie-Preis für Chemie
Akademie-Preis für Geisteswissenschaften
Akademie-Preis für Physik
Brüder-Grimm-Medaille
Dannie-Heineman-Preis
Hans-Janssen-Preis
Hanns-Lilje-Preis
Lichtenberg-Medaille
Sartorius-Preis
Wallstein-Preis
Wedekind-Preis (Akademie-Preis für Geschichte)

Przypisy

Bibliografia

Karl Arndt: Göttinger Gelehrte. Die Akademie der Wissenschaften zu Göttingen in Bildnissen und Würdigungen 1751–2000. 2 Bände. Wallstein, Göttingen 2001, ISBN 3-89244-485-4.
Holger Krahnke: Die Mitglieder der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen 1751–2001. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2001, ISBN 3-525-82516-1 (Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, Philologisch-Historische Klasse, 3. Folge, Bd. 246/Mathematisch-Physikalische Klasse, 3. Folge, Bd. 50).
Achim Link: Die Veröffentlichungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen 1751–2001. Bibliographie mit Schlagwort-Katalog. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2001, ISBN 3-525-82518-8 (Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, Philologisch-Historische Klasse, 3. Folge, Bd. 245/Mathematisch-Physikalische Klasse, 3. Folge, Bd. 49).
Rudolf Smend, Hans-Heinrich Voigt (Hrsg.): Die Wissenschaften in der Akademie. Vorträge beim Jubiläumskolloquium der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen im Juni 2000. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2002, ISBN 3-525-82519-6 (Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, Philologisch-Historische Klasse, 3. Folge, Bd. 247/Mathematisch-Physikalische Klasse, 3. Folge, Bd. 51).
Rudolf Smend (Hrsg.): Wissenschaft entsteht im Gespräch. 250 Jahre Akademie der Wissenschaften zu Göttingen. Wallstein, Göttingen 2002, ISBN 3-89244-624-5.
Rudolf Vierhaus: Etappen der Göttinger Akademiegeschichte. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2003.
Inne publikacje. adw-goe.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-21)].
Digitale Bibliothek, Documentenserver res doctae