Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy

Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy (w skrót. AMFN) to polska państwowa instytucja muzyczna, która kształci dyplomowanych artystów muzyków, takich jak instrumentalistów, wokalistów, dyrygentów, kompozytorów, teoretyków, pedagogów, reżyserów dźwiękowych, aranżerów oraz animatorów kultury, oferując studia licencjackie i magisterskie. Program nauczania obejmuje różnorodne style muzyczne, w tym muzykę klasyczną, jazzową, rozrywkową, estradową i kościelną. Obecnie rektorem uczelni jest prof. Elżbieta Wtorkowska, która pełni swoją funkcję w latach 2020–2024.

Historia uczelni sięga 1974 roku, a jej struktura organizacyjna oraz nazwa zmieniały się trzykrotnie:

1974–1979: Filia Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi, z dwoma wydziałami: Instrumentalnym i Wychowaniem Muzycznym;
1979–1981: Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna, kształcąca na czterech wydziałach;
od 1981: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego.

Historia

Tradycje przedwojenne

Utworzenie wyższej uczelni muzycznej w Bydgoszczy było wynikiem wieloletnich tradycji muzycznych tego miasta, gdzie zorganizowane nauczanie przyszłych artystów muzyków rozpoczęło się już na początku XX wieku. Wcześniej nauczano muzyki w lokalnych szkołach parafialnych oraz klasztornych, takich jak szkoła karmelitów i jezuitów. W 1904 roku Arnold Schattschneider oraz Wilhelm von Winterfeld założyli Bydgoskie Konserwatorium Muzyczne, które funkcjonowało do 1945 roku.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w Bydgoszczy rozwijało się polskie szkolnictwo muzyczne. W latach 1925–1927 funkcjonował Miejski Instytut Muzyczny, który był podstawą dla dalszego rozwoju szkół muzycznych. W 1927 roku powstało Miejskie Konserwatorium Muzyczne, które prowadziło nauczanie na trzech poziomach: niższym, średnim i wyższym, obejmując osiem wydziałów, w tym śpiewu, fortepianu, instrumentów orkiestr i muzyki kościelnej.

W okresie międzywojennym Miejskie Konserwatorium Muzyczne stało się kluczową instytucją muzyczną w Bydgoszczy, kształcąc wielu wybitnych muzyków i pedagogów, takich jak Alfons Rezler oraz Marta Suchecka. W szkole nauczał również Józef Paderewski, akustyk i brat znanego pianisty Ignacego Jana Paderewskiego.

W czasie okupacji hitlerowskiej Miejskie Konserwatorium Muzyczne zostało przekształcone w szkołę niemiecką, a Konserwatorium Winterfelda zakończyło działalność w 1944 roku po śmierci dyrektora.

Powojenne starania o utworzenie wyższej szkoły muzycznej (1945–1974)

Po II wojnie światowej rozpoczął się proces odbudowy szkolnictwa muzycznego w Bydgoszczy. Miejskie Konserwatorium Muzyczne wznowiło działalność w swoim budynku przy ul. Gdańskiej 71, dysponując zachowanymi instrumentami i kadrą pedagogiczną. W nowej rzeczywistości społeczno-politycznej szkolnictwo muzyczne zostało upaństwowione, co doprowadziło do powstania Podstawowej Szkoły Muzycznej oraz Państwowego Liceum Muzycznego.

W 1946 roku bydgoskie środowisko muzyczne rozpoczęło starania o utworzenie wyższej szkoły muzycznej. Pomimo decyzji ministra Stefana Dybowskiego, która dotyczyła utworzenia Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie, w Bydgoszczy w latach 50. powstały instytucje muzyczne, które zwiększyły zapotrzebowanie na wyższe kształcenie muzyczne. Starania pedagogów Państwowego Liceum Muzycznego oraz wnioski do Ministerstwa Kultury i Sztuki z lat 60. nie przyniosły jednak oczekiwanych rezultatów.

W 1971 roku rektor Wyższej Szkoły Nauczycielskiej, doc. Bogdan Głębowicz, zaproponował utworzenie Wydziału Muzycznego na WSN, jednak projekt ten został odrzucony.

Filia Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi (1974–1979)

W lipcu 1974 roku władze centralne zaakceptowały starania o powołanie uczelni muzycznej w Bydgoszczy, co było możliwe dzięki działaniom dyrektora Filharmonii, Andrzeja Szwalbe. Z dniem 1 października 1974 roku utworzono w Bydgoszczy Filię Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi.

1 października 1975 roku rozpoczęło zajęcia 25 studentów Wydziału Instrumentalnego, a zajęcia odbywały się w salach Filharmonii Pomorskiej oraz Zespołu Szkół Muzycznych. W 1976 roku utworzono Wydział Wychowania Muzycznego, a władze wojewódzkie przekazały uczelni nowy budynek przy ul. Słowackiego, który stał się jej główną siedzibą.

W 1979 roku zamknięto pełny cykl kształcenia w specjalnościach trwających 5 lat na Wydziale Instrumentalnym i 4 lata na Wydziale Wychowania Muzycznego. Uczelnia przekazała studentom dom akademicki przy ul. Libelta 14. W latach 1977–1979 przeprowadzono remont budynku przy ul. Słowackiego oraz przygotowano go do potrzeb uczelni.

Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Bydgoszczy (1979–1981)

27 listopada 1979 roku Rada Ministrów utworzyła w Bydgoszczy na bazie filii Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną, której pierwszym rektorem został doc. Roman Suchecki. W 1980 roku uczelnia zyskała pełną czterowydziałową strukturę, analogicznie do innych uczelni muzycznych w Polsce.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy (od 1981)

1 grudnia 1981 roku uczelnia została przemianowana na Akademię Muzyczną im. Feliksa Nowowiejskiego, co zakończyło proces jej kształtowania. W latach 80. XX wieku trwał proces formowania kadry wykładowców oraz tworzenia jednostek naukowych.

W 1982 roku powstały Katedry: Fortepianu, Instrumentów Smyczkowych i Kameralistyki oraz Prowadzenia Zespołów Muzycznych. W kolejnych latach powołano m.in. Katedrę Teorii Muzyki i Kompozycji oraz Podyplomowe Studium Emisji Głosu. W 1983 roku zakupiono kompleks budynków u zbiegu ulic Staszica i Kołłątaja dla celów dydaktycznych.

W 1996 roku uczelnia uzyskała pełną autonomię, co umożliwiło przeprowadzanie przewodów doktorskich i habilitacyjnych w dziedzinie sztuki. W latach 1974-1999 Akademię ukończyło 1127 dyplomantów.

W 2004 roku kadra AM składała się z 133 nauczycieli akademickich, a liczba studentów wynosiła 432.

W 2007 roku uczelnia otrzymała zabytkowy budynek przy ul. Gdańskiej 20, który przekształcany jest w nowoczesny obiekt dydaktyczny. Od 2009 roku realizowane są projekty inwestycyjne, dotyczące modernizacji budynku.

Strategicznym celem uczelni jest przekształcenie w uniwersytet artystyczny, co wymaga zwiększenia liczby samodzielnych pracowników naukowych.

Podstawowe statystyki

W 2010 roku uczelnia kształciła 474 studentów na 7 kierunkach i kilkunastu specjalnościach. W roku akademickim 2018/2019 uczelnia rozpoczęła działalność z 656 studentami oraz 180 nauczycielami akademickimi.

Program dydaktyczny

Akademia Muzyczna jest uczelnią czterowydziałową, kształcącą artystów muzyków w różnych dziedzinach, takich jak instrumentalistyka, sztuka wokalna, kompozycja, teoria muzyki, dyrygentura i edukacja muzyczna. Proces dydaktyczny oferuje studia pierwszego stopnia oraz magisterskie, a od 2008 roku także studia doktoranckie.

Wydziały

Wydział Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku
Wydział Instrumentalny
Wydział Wokalno-Aktorski
Wydział Dyrygentury, Jazzu, Muzyki Kościelnej i Edukacji Muzycznej

Jednostki ogólnouczelniane i międzywydziałowe

Studium Pedagogiczne
Studium Języków Obcych
Studium Muzyki Dawnej
Studium Muzyki Współczesnej
Studium Jazzu i Muzyki Estradowej
Zakład Kameralistyki Fortepianowej
Studio Nagrań i Fonoteka

Kampusy i budynki uczelniane

Główna siedziba uczelni znajduje się od 1975 roku w budynku przy ul. Słowackiego. Uczelnia dysponuje także innymi budynkami, które mieszczą sale wykładowe, indywidualne, salę koncertową oraz Bibliotekę Główną. Trwają prace nad nowym ośmiokondygnacyjnym gmachu uczelni, który ma mieć cztery sale koncertowe i akademik.

Badania naukowe

Uczelnia prowadzi badania w dziedzinie nauki o muzyce, organizując konferencje i publikując wyniki w monografiach oraz zeszytach naukowych. Pracownia Kultury Muzycznej Pomorza i Kujaw gromadzi dane na temat kultury muzycznej regionu oraz organizuje sesje naukowe.

Działalność artystyczna

Akademia Muzyczna angażuje się w szeroką działalność artystyczną, organizując koncerty, festiwale i konkursy muzyczne. Uczelnia ma swoje chóry, orkiestrę oraz zespoły kameralne, a także regularne cykle koncertowe. Istnieje wiele wydarzeń kulturalnych, które na stałe wpisały się w kalendarz Bydgoszczy.

Współpraca międzynarodowa i międzyuczelniana

AM w Bydgoszczy współpracuje z uczelniami z różnych krajów oraz z lokalnymi instytucjami muzycznymi, co sprzyja wymianie doświadczeń i rozwijaniu współpracy akademickiej.

Poczet rektorów

1975–1979: doc. Mirosław Pietkiewicz
1979–1980: prof. Zenon Płoszaj
1980–1987: doc. Roman Suchecki
1987–1993: prof. Franciszek Woźniak
1993–1999: prof. dr Antoni Poszowski
1999–2005: prof. Jerzy Kaszuba
2005–2012: prof. Maria Murawska
2012–2020: prof. Jerzy Kaszuba
od 2020: prof. Elżbieta Wtorkowska

Doktorzy honoris causa

prof. Jerzy Godziszewski (27 listopada 2007)
Đặng Thái Sơn (27 kwietnia 2010)
prof. Mieczysław Tomaszewski (28 maja 2010)
Jerzy Maksymiuk (19 listopada 2021)

Znani absolwenci

Do znanych absolwentów uczelni należą:

Rafał Blechacz – pianista, zwycięzca XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2005)
Paweł Wakarecy – pianista, finalista XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2010)
Dawid Jung – tenor dramatyczny
Krzysztof Herdzin – pianista, kompozytor, dyrygent
Remigiusz Kuźmiński – wokalista i dyrygent
Krzysztof Książek – pianista, laureat II nagrody na Ogólnopolskim Konkursie Chopinowskim (2015)
Kamil Pacholec – finalista XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2021)
Anna Lasota – sopranistka
Krzysztof Iwaneczko – wokalista, zwycięzca VI edycji The Voice of Poland
Tadeusz Seibert – wokalista, finalista X edycji The Voice Of Poland
Kamila Abrahamowicz-Szlempo – wokalistka i dyrygentka
Karol Szymanowski – kompozytor
Marcin Przybyłowicz – kompozytor muzyki filmowej
Wojciech Waleczek – pianista, prof. Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Patron

Patronem uczelni jest Feliks Nowowiejski, polski kompozytor i dyrygent, który często odwiedzał Bydgoszcz, gdzie prowadził koncerty.

Zobacz też

Dzielnica muzyczna w Bydgoszczy
Zespół Szkół Muzycznych w Bydgoszczy
Edukacja w Bydgoszczy

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Bednarski Henryk: Szkolnictwo wyższe i środowisko naukowe. Bydgoszcz wczoraj i dziś 1945-1980.
Gogol-Drożniakiewicz Barbara: Muzyczny patron. Kalendarz Bydgoski 2005
Historia szkolnictwa wyższego w Bydgoszczy.
Janiszewska-Micer Barbara: Od szkółki parafialnej do Akademii Muzycznej. Kalendarz Bydgoski 1983
Kwaśniewska Krystyna: Naukowcy Bydgoszczy – słownik biograficzny 1997.
Łukaszek Ewa: Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego. Kalendarz Bydgoski 1982
Nowak Anna: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego. Kalendarz Bydgoski 2000
Pruss Zdzisław, Weber Alicja, Kuczma Rajmund: Bydgoski leksykon muzyczny.
Romeyko-Baciarelli Krystyna: Miasto studentów. Kalendarz Bydgoski 2004
Weber Alicja: Szkoła muzyków. Kalendarz Bydgoski 1996
Weber Alicja: Magnificencja profesor Maria. Kalendarz Bydgoski 2010