Akademia Florencka

Akademia Florencka (znana również jako Akademia Platońska we Florencji, Accademia Platonica) to szkoła filozoficzna utworzona w 1462 roku we Florencji, będąca jednym z najważniejszych ośrodków renesansowego platonizmu.

Instytucja ta została założona pod patronatem Kosmy Medyceusza w willi Careggi, którą ofiarował Marsiliowi Ficinowi.

Akademia łączyła badaczy zainteresowanych filozofią Platona oraz jego komentatorów, a jej celem było odnowienie tradycji Akademii Platońskiej.

Historia szkoły

W 1438 roku Jerzy Gemist-Pleton, bizantyński filozof, przybył na sobór ferraro-florencki, gdzie wygłosił cykl wykładów dotyczących Platona, co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania jego pismami w Zachodniej Europie. Kosma Medyceusz, zainspirowany tymi wykładami, namówił Marsilia Ficina do zgłębienia myśli Platona i wsparł jego badania (1459). W 1462 roku Kosma ofiarował Ficinowi willę Careggi, aby mógł tam pracować nad przekładami dzieł Platona i Poimandresów pseudo-Hermesa Trismegistosa. Ten rok uznaje się za moment powstania Akademii Florenckiej.

W kolejnych dekadach Akademia stała się centrum spotkań i badań nad tradycją platońską. Po śmierci Ficina w 1499 roku, przewodnictwo nad Akademią objął jego uczeń Francesco Zanoli Cattani da Diacceto. O tym okresie wiadomo niewiele, a Akademia prawdopodobnie ograniczyła swoją działalność do prywatnych spotkań.

W 1522 roku wielu członków Akademii wzięło udział w spisku mającym na celu zamordowanie kardynała i arcybiskupa florenckiego Giulio de’ Medici, który później został papieżem Klemensem VII. To wydarzenie uważa się za koniec działalności Akademii.

Działalność

Akademia Florencka dążyła do ożywienia ducha Akademii Platońskiej. Jej działalność i przynależność nie były zorganizowane w formalny sposób; funkcjonowała jako miejsce spotkań i dyskusji intelektualnych, skupiając się wokół Ficina i jego uczniów. Wśród bardziej znanych członków znaleźli się Giovanni Pico della Mirandola, Francesco Cattani da Diacceto, Leone Battista Alberti, Cristoforo Landino, Wawrzyniec Wspaniały, Donato Acciaiuoli, Angelo Poliziano oraz Girolamo Benivieni.

Podstawową częścią jej działalności były wykłady i debaty filozoficzne, a także prace nad przekładami tekstów filozoficznych na język łaciński. Członkowie Akademii prowadziły także prywatne wykłady, kursy retoryki oraz wygłaszały mowy okolicznościowe, mające na celu popularyzację kultury antycznej i filozofii platońskiej.

W ramach Akademii przetłumaczono wszystkie dzieła Platona oraz Plotyna, a także wiele tekstów neoplatońskich, patrystycznych, hermetycznych i hymnów orfickich. Tworzono również komentarze do tych tekstów (np. komentarze Ficina do Uczty i Parmidesa Platona oraz Enneady Plotyna).

W dniach 7 listopada 1468 roku oraz 1473 roku, obchodzono uroczysty sympozjon z okazji rocznicy urodzin Platona, wzorowany na jego Uczcie. Uroczystość ta mogła mieć również miejsce w innych latach.

Poglądy filozoficzne

Akademia Florencka skupiała wiele indywidualności, których poglądy często się różniły. Jej podstawowy platonizm miał dwie kluczowe cechy, które wynikały z przekonań Ficina:

Pogląd o istnieniu przedchrześcijańskiej starożytnej teologii (prisca theologia) – tradycji sięgającej Hermesa Trismegistosa aż do Plotyna, która może być zgodna z doktryną chrześcijańską. Teksty Platona i Plotyna można więc interpretować w duchu chrześcijańskim i traktować jako fundament dla zjednoczenia filozofii i teologii;
Pogląd o zasadniczej zgodności między filozofiami Platona i Arystotelesa. Na podstawie myśli Jana Argiropula, Bessariona i Franciszka Filelfa, Ficino argumentował, że obaj filozofowie różnią się jedynie słowami, natomiast ich zasadnicze poglądy są zgodne. Ficino sprzeciwiał się renesansowym arystotelikom, reprezentującym awerroizm i aleksandrynizm.

Przypisy

Bibliografia

Christopher S. Celenza: The Revival of Platonic Philosophy. W: The Cambridge Companion to Renaissance Philosophy. James Hankins (ed.). Cambridge: Cambridge University Press, 2007. ISBN 978-0-521-60893-0.

Marian Ciszewski: Akademia Florencka. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. T. 1: A-B. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2000. [dostęp 2013-08-24].

Paul Oskar Kristellen: Florentine Academy. W: Encyclopedia of Philosophy. Donald M. Borchert (ed.). Thomson Gale, 2006, s. 671-672. ISBN 0-02-866072-2.