Akademia Argonautów (włos. Accademia Cosmografica degli Argonauti) to włoskie towarzystwo geograficzne, które zostało założone przez geografa Vincenzo Marię Coronelli. Było to pierwsze w historii świata stowarzyszenie zajmujące się geografią.
Nazwa
Nazwa towarzystwa odnosi się do starożytnej legendy o Argonautach, postaciach z mitologii greckiej. Opisuje ona wyprawę 52 bohaterów, którzy wyruszyli do Kolchidy po złote runo.
Historia
Towarzystwo zostało założone w 1684 roku w Republice Weneckiej przez franciszkanina Vincenza Marię Coronelliego. W tym czasie państwo weneckie odgrywało kluczową rolę w handlu w Europie. Dzięki rozbudowanemu systemowi handlowemu, Wenecjanie zyskali liczne kontakty na całym świecie, co przyczyniło się do rozwoju europejskiej wiedzy o geografii.
Akademia Argonautów istniała przez 35 lat, od 1684 roku do śmierci Coronellego w 1719 roku.
Członkowie
Towarzystwo miało międzynarodowy charakter, a jego członkami byli Europejczycy z różnych zakątków kontynentu: Wenecjanie, Francuzi, Anglicy, Niemcy oraz Polacy. Wśród członków większość stanowili Włosi, następnie Francuzi, a także jeden Anglik, trzech Niemców i trzech Polaków. Początkowo liczba członków wynosiła 200, a w 1687 roku wzrosła do 260.
Grupowało ono ówczesną elitę społeczną: królów, książąt, biskupów, ambasadorów, szlachtę, bogatych kupców oraz naukowców zainteresowanych geografią lub związanych z nią zawodowo. Wśród członków znajdowali się m.in. sekretarz senatu weneckiego Girolamo Alberti oraz inżynier Matteo Alberti.
Polskę reprezentowali król Jan III Sobieski, marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski oraz kanclerz wielki koronny Jan Wielopolski. Sobieski był notowany jako jeden z członków oraz opiekun (łac. protectore) Akademii Argonautów.
Działalność
Towarzystwo koncentrowało się na poszerzaniu wiedzy o znanych i nieznanych lądach, nawiązywaniu kontaktów z podróżnikami oraz zlecaniu im misji badawczych. Zebrane informacje były publikowane, a także finansowano produkcję kolejnych edycji atlasów, map oraz tworzenie przyrządów geograficznych, takich jak globusy ziemskie i niebieskie.
W muzeach zachowały się historyczne obiekty związane z działalnością towarzystwa. Niektóre z najstarszych globusów na świecie zostały wykonane przez artystów na zlecenie Coronellego, z funduszy zebranych przez Akademię Argonautów.
Globusy Coronellego znajdują się w zbiorach następujących instytucji:
- Biblioteka Muzeum w Nieborowie,
- Stewart Museum w Montrealu,
- Narodowa Biblioteka w Wiedniu,
- Narodowa Biblioteka Francji,
- Biblioteka Brytyjska.
Przypisy
Bibliografia
Vincenzo Maria Coronelli: Impresa dell’Accademia Cosmografica degli Argonauti, catalogo degli associati, et indice dell’opere, publicate dal p. Coronelli cosmografo della Serenissima Republica di Venetia. Wenecja: Akademia Argonautów, 1687.
Norman J. W. Thrower: Maps and Civilization: Cartography in Culture and Society, Third Edition. Chicago: University of Chicago Press, 2008. ISBN 978-0-226-79975-9.
W. Kopaliński: Słownik mitów i kultury tradycji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987, s. (hasło Akademia Argonautów). ISBN 83-06-00861-8.
Karolina Targosz: Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych. Warszawa: Muzeum Pałacu w Wilanowie, 2012. ISBN 978-83-60959-51-0.
Edward Dahl: Sphaerae Mundi: Early Globes at the Stewart Museum. Montreal: McGill-Queen’s Press – MQUP, 2000. ISBN 978-0-7735-6907-2.