Akabeko (jap. 赤べこ; „czerwona krowa” (赤 aka, „czerwień”) + べこ (beko, „krowa”, w dialekcie północno-wschodniej Japonii) to figurki krowy wykonane z papier-mâché (hariko), które mają kiwającą się głowę. Stanowią rodzaj regionalnej pamiątki o-miyage, zabawki oraz talizmanu przeciwko ospie i złym duchom. Akabeko jest uważana za symbol regionu Aizu (zachodnia część prefektury Fukushima) w Japonii.
Enzō-ji i akabeko
Świątynia buddyjska Enzō-ji znajduje się w małym miasteczku Yanaizu, niedaleko Aizu-Wakamatsu, w prefekturze Fukushima. Została założona w 807 roku i uznawana jest za jedną z trzech głównych świątyń w Japonii, poświęconych Kokūzō Bosatsu, bóstwu mądrości.
W 1590 roku daimyō Ujisato Gamō (1556–1595) objął władzę w Aizu, rządząc z zamku Tsuru-ga-jō w Aizu-Wakamatsu. Aby wspierać przedsiębiorczość wśród swoich niższych rangą samurajów, Gamō zaprosił rzemieślników z Kyōto, aby pomogli w rozwijaniu umiejętności i technik tworzenia lalek w regionie. Dzięki temu powstała pierwsza zabawka akabeko, przedstawiająca „czerwoną krowę” (lub wołu). Jej wizerunek oparty jest na legendzie o czerwonej krowie z IX wieku, która pomogła w budowie Enzō-ji, ciągnąc ciężkie materiały pod górę, a po zakończeniu budowy nie chciała opuścić terenu świątyni. Zabawka ta stała się popularnym prezentem od lokalnych władców dla politycznych dygnitarzy, a miasto stało się głównym miejscem jej produkcji. W pobliżu głównego pawilonu znajdują się dwa posągi tego zwierzęcia: oryginalny kamienny oraz nowszy, metalowy. Wiele osób odwiedzających to miejsce pociera miejsca na tych posągach, mając nadzieję na poprawę w swoim życiu.
Figurka akabeko szybko zyskała popularność i jest sprzedawana w dużych ilościach w regionie Aizu. Zabawka składa się z dwóch części, które zostały uformowane i pomalowane, aby przypominały czerwoną krowę lub wołu. Jedna część to głowa i szyja, a druga to tułów. Kiedy zabawka jest poruszana, głowa kołysze się w górę i w dół oraz na boki.
Istnieje również inna legenda, związana z epidemią ospy, która miała miejsce pod koniec XVI wieku. Wówczas wierzono, że akabeko chronią dzieci przed tą chorobą. Koła namalowane na bokach figurek mają symbolizować ślady po ospie. Uważano również, że kolor czerwony ma działanie ochronne przed chorobami i jest związany z dobrym zdrowiem.
Nanokado Hadaka Mairi
Od wieków, co roku 7 stycznia, w świątyni odbywa się Festiwal Nagich Mężczyzn (Nanokado Hadaka Mairi). To tradycyjne wydarzenie, które przyciąga wielu turystów, polega na tym, że miejscowi mężczyźni, ubrani jedynie w przepaski biodrowe (fundoshi), rywalizują w surowym zimnie, wbiegając po 113 stopniach do głównego pawilonu Enzō-ji, gdzie następnie wspinają się po grubej linie w celu uderzenia w świątynny gong. Wierzą, że przyniesie im to szczęście i ochroni przed chorobami w nadchodzącym roku. Zgodnie z legendą, wydarzenie to upamiętnia przepędzenie smoczego boga, który mieszkał w rzece Tadami.