Ajzon w mitologii greckiej
Ajzon, znany również jako Ajson (gr. Αἴσων, Aisōn, łac. Aeson), to postać z mitologii greckiej, będąca ojcem Jazona oraz władcą miasta Jolkos.
Ajzon był synem Kreteusa, który był wnukiem Eola i Enarete, oraz Tyro, córki Salmoneusa, brata Kreteusa, i Enarete. Miał dwóch braci: Amytaona i Feres, oraz przyrodnich braci Peliasa i Neleusa. Za żonę w jednej wersji legendy pojął Polymedę, córkę Autolykosa, a według innej Alkimedę, córkę Fylakosa. W każdym przypadku ożenił się i miał syna o imieniu Jazon.
Ajzon był władcą Jolkos, które odziedziczył po ojcu. Był człowiekiem pobożnym, w przeciwieństwie do swojego brata Peliasa, który spiskował przeciwko niemu. Ajzon wielokrotnie wybaczał Peliasowi, jednak ten zebrał grupę ludzi i zdobył zamek w Jolkos, przejmując władzę. Strącił Ajzona z tronu w czasie narodzin jego syna, Jazona. Pelias postanowił również zabić noworodka, jednak stary sługa Ajzona pozostał mu wierny i ostrzegł go o niebezpieczeństwie. W odpowiedzi Ajzon wraz z żoną ogłosili, że ich dziecko jest chore, a kilka dni później ogłosili jego zgon. Jazona wysłano potajemnie w nocy na wychowanie do centaura Chejrona, podczas gdy Ajzon żył w ubóstwie i odosobnieniu, w towarzystwie żony i kilku niewolników.
Po latach Jazon, nie znając swojego pochodzenia, wrócił do Jolkos. Pelias, obawiając się jego powrotu, wysłał go po złote runo. Przed wyjazdem Jazon dowiedział się o swoim pochodzeniu i spotkał ojca, który przyprowadził go do swojego domu. Po poznaniu prawdy Jazon odwiedził ponownie stryja i zażądał zwrotu tronu, co Pelias uzależniał od przyniesienia runa. Wkrótce jednak rozeszła się wieść, że argonauci z Jazonem zginęli, co sprawiło, że Pelias nie obawiał się już jego powrotu i postanowił zabić Ajzona. Ajzon poprosił o możliwość wyboru sposobu śmierci, po czym wypił krew byka, zatruwając się nią.
Istnieje jednak inna wersja tej historii, według której Ajzon nie popełnił samobójstwa, lecz został zmuszony przez Peliasa. Przeżył, doczekał powrotu syna i został obdarzony drugą młodością przez Medeę, co opisuje Owidiusz. Kiedy Jazon wrócił, jego ojciec był już stary i schorowany, nie rozpoznał nawet syna. Jazon zwrócił się o pomoc do Medei, która przybyła razem z nim. Czarodziejka, ubrana w nieprzepasaną szatę i z gołymi plecami, z sierpem w ręku, wróciła po dziewięciu dniach z magicznymi ziołami. Ustawiła ołtarze dla Hekate i Hebe, przystroiła je liśćmi, a także dokonała ofiary dla bóstw podziemia i śmierci, składając zadość za duszę Ajzona. Przyniesiono ciało starego władcy i złożono je na trawie. Medea z rozpuszczonymi włosami obeszła ołtarze, zatapiając pochodnię w krwi ofiar, a następnie dokonała trzykrotnego oczyszczenia ciała Ajzona: ogniem, wodą i siarką. Dodała do ziół księżycową rosę, pióra strzygi, skóry jadowitego węża, piasek morski oraz kamienie ze wschodu i inne tajemnicze składniki. Gotując miksturę, rozcięła szyję Ajzona i wlała do wnętrza czarodziejską miksturę. Dzięki temu Ajzon, który wcześniej nie mógł chodzić, powstał, odzyskując siły mężczyzny w wieku czterdziestu lat.
Przypisy
Bibliografia
PierreP. Grimal PierreP., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 2008, ISBN 978-83-04-04673-3.
JanJ. Parandowski JanJ., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa: Czytelnik, 1979, ISBN 83-07-00233-8.