Ajuricaba (A-3)
Ajuricaba (A-3) to brazylijski niszczyciel z czasów „zimnej wojny”, będący jedną z sześciu jednostek typu Acre. Okręt został zwodowany 30 maja 1945 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w grudniu 1957 roku. W 1962 roku, w pobliżu Rio de Janeiro, jednostka uderzyła w podwodną skałę, co spowodowało poważne uszkodzenia. Niszczyciel został skreślony z listy floty w lipcu 1964 roku.
Projekt i budowa
Ajuricaba była jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli typu Acre, które zbudowano w Brazylii w miejsce sześciu jednostek typu H, zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej. Okręt powstał na podstawie oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft, z tym że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie pochodziły z USA. Inna siłownia wpłynęła na zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostki, w tym zastosowanie jednego komina zamiast dwóch, co sprawiło, że sylwetka okrętu przypominała amerykańskie niszczyciele typu Gridley. Długi czas budowy, trwający wiele lat, wynikał z braków materiałowych oraz trudności związanych z toczącą się wojną. W pierwotnych planach zakładano uzbrojenie w cztery działa uniwersalne kal. 127 mm, dwa działka Bofors kal. 40 mm, cztery działka Oerlikon kal. 20 mm oraz dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm. Ostatecznie okręt ukończono z innym zestawem uzbrojenia i nowocześniejszym wyposażeniem radioelektronicznym.
Niszczyciel został zamówiony pod koniec 1939 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro. Stępkę okrętu położono 28 grudnia 1940 roku, a zwodowanie miało miejsce 30 maja 1945 roku. Okręt otrzymał nazwę od rzeki Ajuricaba oraz numer taktyczny A-3.
Dane taktyczno-techniczne
Ajuricaba był dużym niszczycielem, posiadającym standardowe uzbrojenie i wyposażenie dla tej klasy okrętów. Jego długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na linii wodnej), szerokość 10,7 metra, a średnie zanurzenie to 2,59 metra (maksymalne 3,3 m). Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, natomiast pełna 1800 ton. Okręt był napędzany przez dwie turbiny parowe General Electric z przekładniami redukcyjnymi, o łącznej mocy 35 000 koni mechanicznych (KM), z parą dostarczaną przez trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox. Dwuśrubowy układ napędowy umożliwiał osiągnięcie maksymalnej prędkości 33,5 węzła (prędkość marszowa wynosiła 20 węzłów). Energię elektryczną produkowały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM, a także generator wysokoprężny Cummins 450 V o mocy 136 KM. Okręt miał zdolność zabrania 450 ton mazutu, co zapewniało maksymalny zasięg 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów.
Niszczyciel był uzbrojony w trzy pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm Mark 21/30 L/38 (jedno na pokładzie dziobowym, jedno na pokładzie rufowym i jedno w superpozycji na nadbudówce rufowej). Broń przeciwlotniczą stanowiły cztery działka Bofors kal. 40 mm Mark 1 L/56 (2 x II) oraz dwa pojedyncze działka Oerlikon kal. 20 mm Mark 10 L/70. Uzbrojenie obejmowało również dwa potrójne aparaty torpedowe kal. 533 mm Mark 14 Mod 7, dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 oraz dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 z radarem kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i Mk 51 dla dział kal. 40 mm oraz sonar QCR-1.
Załoga okrętu składała się z 150 oficerów, podoficerów i marynarzy.
Służba
Ajuricaba została włączona do służby w Marinha do Brasil 21 grudnia 1957 roku. 6 lipca 1955 roku, będąc w budowie, okręt otrzymał pierwszego dowódcę, a wtedy też prawdopodobnie zdecydowano o zmianie uzbrojenia i wyposażenia jednostki. Wówczas zmieniono również jego numer burtowy na D-11. Do momentu przyjęcia do służby w grudniu 1957 roku okręt miał jeszcze dwóch dowódców. W 1958 roku, wspólnie z bliźniaczym Araguari, wziął udział w obchodach 400-lecia miasta Pelotas. 20 lipca 1959 roku, u wybrzeży Brazylii, niszczyciel zatrzymał i następnie odprowadził do Rio de Janeiro podejrzany statek, którym okazał się niemiecki frachtowiec Cap Norte, jednak nie wykryto na nim żadnego nielegalnego ładunku. W 1961 roku okręt uczestniczył w manewrach Unitas II, a w czerwcu 1962 roku gościł na pokładzie Ministra Obrony. 7 listopada 1962 roku, w Zatoce Ilha Grande niedaleko Rio de Janeiro, niszczyciel wszedł na podwodną skałę, doznając poważnych uszkodzeń (zalane zostały co najmniej trzy przedziały). Dopiero w grudniu udało się przywrócić jednostce pływalność i ściągnąć ją ze skały (przy wsparciu m.in. bliźniaczej Acre), osadzając na plaży Boa Vista. W 1963 roku Ajuricaba została przeholowana do macierzystej stoczni, gdzie po oględzinach kadłuba podjęto decyzję o wycofaniu niszczyciela ze służby. Jednostka została skreślona z listy floty 2 lipca 1964 roku.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. brak numeru strony
Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949–1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-26]. (ang.).
Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7. Brak numerów stron w książce
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2. Brak numerów stron w książce
Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.). Brak numerów stron w książce