Ajsza Biby
Ajsza Biby (kaz. Айша бибі) to mauzoleum pochodzące z XI lub XII wieku, usytuowane we wsi Ajszabiby w obwodzie żambylskim, w południowym Kazachstanie.
Historia
Mauzoleum zostało zbudowane w XI lub XII wieku, za czasów panowania Karachanidów. Zgodnie z legendą, powstało dla 16-letniej Ajszy, która w drodze na spotkanie z ukochanym Emirem z Tarazu zmarła po ukąszeniu przez węża, gdy zeszła nad rzekę, by się orzeźwić. Fundatorem tego obiektu miał być sam Emir. Istnieje przypuszczenie, że forma budynku, przypominająca sześcian z kopułą, mogła być inspirowana mauzoleami z X wieku, które powstawały na terenie Uzbekistanu.
Obiekt przeszedł gruntowną restaurację, z wyjątkiem zachodniej ściany, która pozostała w oryginalnym stanie. Pozostała część mauzoleum została odtworzona w drugiej połowie XX wieku. Oryginalne elementy budowli, w tym płytka w kształcie czteroramiennej gwiazdy z nieczytelną inskrypcją, są obecnie przechowywane w muzeum w Tarazie.
Mauzoleum służy jako muzułmańskie miejsce modlitwy.
Architektura
Budynek ma kwadratowy plan i jest przykryty stożkowym dachem. Wszystkie ściany zdobione są rzeźbionymi tablicami terakotowymi z geometrycznymi ornamentami, co czyni go jedyną budowlą w Azji Środkowej udekorowaną w ten sposób. W każdej ze ścian znajdują się nisze, a wejście do wnętrza prowadzi przez niszę wschodnią, podczas gdy w pozostałych umieszczono drewniane okna. Wnętrze zawiera grób przykryty tkaniną. W pobliżu znajduje się mauzoleum Babaży Katyn z X-XI wieku.