Ajsymneta (gr. αἰσυμνήτης aisymnetes, lm. αἰσυμνήται aisymnetai) to termin używany w starożytnej Grecji na określenie mężczyzny zaufania, który pełnił rolę rozjemcy w sytuacjach konfliktowych, mając na celu przywrócenie porządku w państwie.
Ajsymneci byli rozjemcami oraz reformatorami, którzy zostawali wybierani przez zwaśnione grupy w obliczu ryzyka wojny domowej. Wybierano ich spośród osób cieszących się wysokim autorytetem i szacunkiem. Otrzymywali oni szczególne, nieograniczone pełnomocnictwa na określony czas (czasem dożywotnio), aby mogli wprowadzić zmiany w ustroju lub skodyfikować prawo. Ta instytucja była rodzajem tyranii z wyboru (αιρετή τυραννίς), co zauważył Arystoteles w swojej pracy „Polityka”. Dionizjusz z Halikarnasu z kolei porównywał ten urząd do rzymskiej dyktatury, sugerując, że Rzymianie mogli przejąć go od Greków.
Do grona ajsymnetów zalicza się prawdopodobnie Zaleukosa z Lokrów Epizefyryjskich, Filolaosa w Tebach, Drakona w Atenach, a na pewno Pittakosa w Mitylenie. Najbardziej znanym ajsymnetą był ateński mąż stanu, poeta i prawodawca – Solon.
W późniejszych czasach podobną funkcję pełnił Timoleon.
Zobacz też
- astynomowie
Przypisy
Bibliografia
Piotr P. Iwaszkiewicz, Wiesław W. Łoś, Marek M. Stępień, Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, Warszawa: WSiP, 1998, s. 305, ISBN 83-02-06971-X, OCLC 69568159.
Maria M. Jaczynowska, Historia starożytna, Danuta D. Musiał, Marek M. Stępień, wyd. 6, Warszawa: wyd. TRIO, 2007, s. 259, ISBN 978-83-7436-109-5, OCLC 749417007.
Wielka historia świata (red. A. Krawczuk), Tom 3: Świat okresu cywilizacji klasycznych, Warszawa: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 55, ISBN 83-85719-84-9.
Włodzimierz W. Lengauer, Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1999, s. 56-57, ISBN 83-7181-083-0, OCLC 749800661.
Guy G. Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, Ewdoksia E. Papuci-Władyka (tłum.), Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2006, s. 44, ISBN 83-7132-919-9, ISBN 978-83-7132-919-7, OCLC 749560502.