Ajen Yohl Mat
Ajen Yohl Mat, znany również jako Aj Ne’ Ohl Mat, Ac Kan oraz Ahl Lawal Mat (data urodzenia nieznana, zmarł 8 sierpnia 612 roku) był majańskim władcą miasta Palenque oraz następcą królowej Yohl Ik’nal. Jego rządy miały miejsce w latach 605-612.
Nie są znane zarówno data jego narodzin, jak i relacje z poprzednią władczynią, jednak przypuszcza się, że mógł być jej synem. Jego pozycja w genealogii królewskiej Palenque jest również przedmiotem sporów, ponieważ znaczącą rolę polityczną odgrywał wówczas także Janaab Pakal – syn lub mąż królowej Yohl Ik’nal. Istnieje możliwość, że obaj współrządzili Palenque.
W tekstach z Świątyni Inskrypcji wspomniane jest, że 13 czerwca 606 roku Ajen Yohl Mat uczestniczył w obchodach zakończenia jednego z okresów kalendarzowych. W czasie jego rządów miasto było stale narażone na ataki ze strony Kaan – potężnego majańskiego ośrodka, który zniszczył Palenque w 593 roku. Szczególnie spornymi terenami były obszary na północny wschód od miasta. Badacze sugerują, że jedną z przyczyn ciągłych konfliktów mogła być chęć ograniczenia wpływów Palenque, które zaczęły sięgać miasta Santa Elena nad rzeką Río San Pedro. Archeolodzy odkryli tam monument z imieniem Ajen Yohl Mata, który powstał prawdopodobnie w 613 roku. Prawdopodobnie był to pośmiertny wyraz uznania dla zwierzchnictwa władcy nad tym miastem, które podporządkował sobie w 608 roku. W rezultacie, w latach 610-611, Kaan regularnie atakował Palenque, dążąc do osłabienia jego wpływów w tym regionie, aż 4 kwietnia 611 roku miasto zostało zdobyte i splądrowane pod dowództwem władcy Kaan, znanego jako „Woluta Węża”.
Ajen Yohl Mat oraz Janaab Pakal przetrwali atak, ale społeczeństwo Palenque zostało podzielone, a część mieszkańców przeniosła się do Tortuguero.
Władca zmarł 8 sierpnia 612 roku, po siedmioletnim panowaniu. Nie miał potomków, a Janaab Pakal zmarł kilka miesięcy wcześniej, co doprowadziło do kryzysu dynastycznego. Ostatecznie władzę przejęła córka Janaab Pakala – Sak K’uk.
Na sarkofagu Pakala Wielkiego wyryto jego imię, jednak bez wizerunku. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku Ahkal Mo’ Nahba II. Możliwe, że powodem tego stanu rzeczy było to, że obaj władcy nie pozostawili bezpośrednich spadkobierców.
== Przypisy ==