Ajancingenia

Ajancingenia to rodzaj małego teropoda z grupy owiraptorozaurów, który żył na obszarach obecnej Mongolii pod koniec okresu kredowego, około 76-68 milionów lat temu. Wszystkie znane szczątki tego dinozaura pochodzą z czerwonych warstw Khermeen Tsav w Mongolii.

Budowa

Ajancingenia charakteryzowała się trójpalczastymi kończynami przednimi, z najdłuższym i najbardziej zakrzywionym pierwszym pazurem. Drugie i trzecie palce były mniejsze, a ich pazury miały jedynie delikatne zakrzywienie. Kość biodrowa tego teropoda jest stosunkowo płaska. Pazury „rąk” były znacznie dłuższe niż przedostatnie kości palców (paliczki). Ajancingenia miała znacznie zredukowane palce kończyn przednich, a pierwsza kość śródręcza była krótka. Drugi palec oraz palec serdeczny były również wąskie. Na podniebieniu tego teropoda znajdowały się wypustki, które mogły służyć do miażdżenia muszli mięczaków lub skorup jaj. Żuchwa była bezzębna, a dieta ajancingenii pozostaje nieznana. W pobliżu gniazda owiraptorozaura Citipati znaleziono czaszki młodych troodontów, a obok szkieletu innego owiraptorozaura – kaudipteryksa – odkryto gastrolity. Możliwe, że Ajancingenia była wszystkożercą. Posiadała niewielki grzebień na przodzie czaszki.

Materiał kopalny

Obecnie znane są sześć okazów tego teropoda. Holotyp (IGM 100/30) obejmuje kości ciemieniowe, puszkę mózgową, żuchwę, dziewięć kręgów szyjnych, czternaście kręgów grzbietowych, żebra, kość krzyżową, trzydzieści kręgów ogonowych, dwanaście szewronów, kości łopatkowo-krucze, kości życzeń, mostek (72 mm), kość ramienną, kość promieniową, kość łokciową, kości śródręcza I i II, paliczki I-1, II-1, II-2, pazury „ręki” I i II, kości śródstopia I, II, III oraz IV, paliczki III-1, III-2, III-3, IV-1, IV-2, IV-3, IV-4 oraz pazury stopy IV. Holotyp pochodzi z senonu, czyli nieformalnej jednostki stratygraficznej późnej kredy, obejmującej santon, kampan i mastrycht. Został znaleziony w górnej części Barngoyotsku (Hermintsav).

Paratyp IGM 100/31 składa się z fragmentu antependium, kości ciemieniowej, ośmiu kręgów krzyżowych oraz kości biodrowej, kulszowej, udowej i piszczelowej.

Paratyp IGM 100/32 zawiera kręgi szyjne, dwadzieścia siedem kręgów ogonowych, kość księżycowatą, oraz kości śródręcza i śródstopia.

Natomiast paratyp IGM 100/33 obejmuje dziewiętnaście kręgów ogonowych, płyty mostka (60 mm), kość życzeń, kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe, piszczelowe i strzałkowe. Pochodzi on z senonu i został znaleziony w górnej części Barngoyotsku (Hermintsav). Znane są gniazda i embriony tego zwierzęcia, które najprawdopodobniej, podobnie jak ptaki i inne owiraptorozaury, wysiadywało swoje jaja.

Klasyfikacja

Dinozaur został opisany w 1981 roku przez Rinczena Barsbołda pod nazwą Ingenia yanshini. Nazwa rodzajowa wywodzi się od miejsca, gdzie znaleziono pierwsze skamieniałości tego teropoda – Ingen Khoboor, a epitet naukowy honoruje A. L. Yanshina. Jednakże nazwa rodzajowa Ingenia została nadana wcześniej w odniesieniu do nicienia Ingenia mirabillis (Gerlach, 1957), co stworzyło konieczność nadania dinozaurowi nowej nazwy. W 2013 roku Jesse Easter zaproponował nową nazwę rodzajową Ajancingenia. Funston i współpracownicy (2018) uznali Ajancingenię za młodszy synonim rodzaju Heyuannia, zachowując jednocześnie A. yanshini jako osobny gatunek w obrębie rodzaju Heyuannia.

Ajancingenia yanshini należy do podrodziny Ingeniinae, obok Heyuannia, konchoraptora oraz khaana. Klad Oviraptorosauria, do którego przynależy, jest blisko spokrewniony z ptakami. Wiele cech łączących przedstawicieli tej grupy z ptakami, takich jak budowa obojczyka czy pygostyl, zostało zidentyfikowanych. Stwierdzono również, że owiraptorozaury, podobnie jak ptaki, wysiadywały swoje jaja. Niektórzy badacze sugerują, że owiraptorozaury można uznać za ptaki. T. Maryańska, H. Osmólska i M. Wolsan klasyfikują owiraptorozaury jako wtórnie nielotne ptaki, jednak analiza kladystyczna przeprowadzona przez Turnera i innych w 2007 roku klasyfikuje je jako nieptasie maniraptory.