Airbus A300

Airbus A300 to szerokokadłubowy samolot pasażerski lub transportowy, który obsługuje trasy średnie i dalekie. Jego powstanie datuje się na 1972 rok, kiedy to stał się pierwszym na świecie dwusilnikowym samolotem tej klasy. A300 to także pierwszy projekt konsorcjum Airbus, które zajmuje się badaniami w dziedzinie aeronautyki i jest kontrolowane przez EADS. Samolot może pomieścić do 266 pasażerów w układzie z dwiema klasami oraz osiąga maksymalny zasięg wynoszący 7500 km przy pełnym obciążeniu, w zależności od wersji.

Historia

Geneza

Na początku lat 60. XX wieku amerykańscy producenci lotniczy zaczęli dominować w globalnym rynku cywilnych samolotów pasażerskich. Samoloty firm takich jak Boeing, Lockheed oraz McDonnell Douglas zdobywały uznanie wśród europejskich linii lotniczych, co prowadziło do marginalizacji europejskich producentów. Wzrost konkurencji podnosił koszty produkcji, co zagrażało istnieniu europejskich firm lotniczych. W odpowiedzi na te wyzwania, postanowiono nawiązać współpracę. Sukces współpracy brytyjskich i francuskich producentów, jakim był naddźwiękowy samolot pasażerski Concorde, pokazał, że wspólne działania mogą przynieść wymierne efekty. W miarę wzrostu przewozów, linie lotnicze zaczęły poszukiwać maszyn o pojemności około 100 pasażerów, przeznaczonych do obsługi krótszych tras. Nowa konstrukcja zyskała nieoficjalną nazwę Airbus, co oznaczało „powietrzny autobus”.

W wyścigu o zamówienia wzięły udział brytyjskie firmy British Aircraft Corporation i Hawker Siddeley, które wspólnie opracowały projekt nowego samolotu, bazując na wcześniejszych doświadczeniach z BAC One-Eleven i Hawker Siddeley Trident. Później Hawker Siddeley połączył siły z francuskimi Breguet i Nord Aviation, tworząc projekt HBN 100. Równocześnie Sud Aviation rozpoczął prace nad maszyną o nazwie Galion. Niemieckie firmy Dornier, Hamburger Flugzeugbau, Vereinigte Flugtechnische Werke, Messerschmitt oraz Siebelwerke-ATG zawiązały 2 lipca 1965 roku porozumienie o utworzeniu Studiengruppe Airbus, które później przekształciło się w Arbeitsgemeinschaft Airbus, a 4 września 1967 roku w Deutsche Airbus. Celem nowo powstałej firmy było wspólne opracowanie nowego projektu oraz współpraca z zagranicznymi partnerami.

W październiku 1965 roku zmieniły się oczekiwania linii lotniczych względem nowej konstrukcji: liczba pasażerów wzrosła do 200-225, a zasięg do 1500 km. Koszty eksploatacji miały być o 20-30% niższe w porównaniu do Boeinga 727-200. W tej sytuacji, aby przeciwdziałać amerykańskiej dominacji, rządy Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec postanowiły wspierać po jednej wytwórni z każdego kraju. Wybrano Hawker Siddeley, Sud Aviation oraz Arbeitsgemeinschaft Airbus, które miały współpracować przy budowie nowej maszyny. Podstawą prac stał się projekt HBN 100, a nowa konstrukcja otrzymała oznaczenie HSA 300. Francuska strona nie była zadowolona z tego oznaczenia, twierdząc, że promuje brytyjskiego producenta. Ostatecznie przyjęto oznaczenie A300, gdzie „A” oznaczało Airbusa, a liczba 300 – liczbę pasażerów.

15 października 1966 roku firmy uczestniczące w projekcie A300 zwróciły się do swoich rządów o wsparcie finansowe. Samolot miał być efektem współpracy europejskich podmiotów. W lipcu 1967 roku ministrowie gospodarki i transportu Wielkiej Brytanii, Francji oraz Niemiec podpisali porozumienie, które miało na celu zakończenie projektu A300 oraz promocję wspólnej europejskiej myśli technicznej. W tym samym roku w Londynie rozpoczęto fazę projektową, finansowaną ze środków budżetowych państw uczestniczących w projekcie. Francja i Wielka Brytania pokrywały po 37,5% kosztów, podczas gdy Niemcy 25%. Głównym producentem został Sud Aviation, a kierownikiem zespołu projektowego został inżynier Roger Béteille.

W 1966 roku American Airlines złożyły zamówienie na nowy samolot, który miał zastąpić Boeinga 727. Klient oczekiwał, że maszyna pomieści od 250 do 300 pasażerów i będzie miała dwa silniki. Na podstawie tego projektu w 1992 roku powstał samolot transportowy Airbus Beluga. Prototyp o numerze seryjnym 0001, oznaczony jako F-WUAB, wzbił się w powietrze po raz pierwszy 28 października 1972 roku. Pierwszym użytkownikiem A300 została linia Air France, która otrzymała samolot A300-B2-101 (F-BVGA) 10 maja 1974 roku, a 23 maja odbył się jego pierwszy lot komercyjny na trasie Paryż – Londyn. Samolot służył w flocie Air France przez 23 lata, a w 1997 roku został wycofany z eksploatacji. Czterdzieści lat później, 10 maja 2014 roku, Airbus uroczyście obchodził jubileusz 40-lecia A300. Ostatni lot pasażerskiej wersji samolotu w barwach europejskiego przewoźnika, linii Monarch Airlines, odbył się w kwietniu 2014 roku.

Ostatni egzemplarz wersji transportowej został wyprodukowany 12 lipca 2007 roku na zamówienie FedEx, który jest jednym z głównych użytkowników tych samolotów. Łącznie z Airbusami A310, firma posiada flotę składającą się z ponad 120 egzemplarzy. W międzyczasie, transportowe wersje A300 zostały zastąpione nowym modelem A330-200F, dostępnym od stycznia 2007 roku.

28 października 2022 roku Airbus A300 obchodził 50-lecie swojego pierwszego lotu.

Wypadki

Katastrofa lotu Iran Air 655 – 3 lipca 1988 roku, gdzie amerykański niszczyciel zestrzelił błędnie zidentyfikowany irański A300, w wyniku czego zginęło 290 osób.
Katastrofa lotu PIA 268 – 28 września 1992 roku, pakistański A300 z 167 osobami uderzył w ziemię w wyniku błędu pilota.
Katastrofa lotu China Airlines 140 – 26 kwietnia 1994 roku, A300B4 spadł z powodu przeciągnięcia, w wyniku czego zginęło 264 osoby, a 7 zostało rannych.
Katastrofa lotu Garuda Indonesia 152 – 26 września 1997 roku, w wyniku CFIT zginęło 234 osoby, co było największą katastrofą powietrzną w Indonezji.
Katastrofa lotu China Airlines 676 – 16 lutego 1998 roku, podczas podejścia do lądowania w Tajpej rozbił się, w wyniku czego zginęło 203 osoby.
Katastrofa lotu American Airlines 587 – 12 listopada 2001 roku, gdzie zginęło 265 osób z powodu utraty statecznika, co było drugą co do wielkości katastrofą lotniczą w USA.
Katastrofa lotu UPS Airlines 1354 – 14 sierpnia 2013 roku, gdzie zginęła załoga składająca się z 2 osób (wszyscy na pokładzie).