Transport powietrzny rodziny królewskiej oraz rządu Zjednoczonego Królestwa to zadanie realizowane przez 32. Dywizjon Royal Air Force (No. 32 (The Royal) Squadron), odpowiedzialny za przewóz członków brytyjskiej rodziny królewskiej oraz Rządu Jego Królewskiej Mości.
Historia
Początki
Pierwszym pilotem w historii brytyjskiej rodziny królewskiej był Książę Yorku, który później został królem Jerzym VI Windsor. Uzyskał on licencję pilota w 1919 roku i stał się także właścicielem pierwszego samolotu należącego do rodziny – de Havilland DH.60M Gipsy Moth. W kwietniu 1928 roku zakupiono dwa samoloty Westland Wapiti, które, będąc częścią 24. Dywizjonu RAF (No. 24 Squadron RAF), miały służyć do transportu członków królewskiej rodziny. Te maszyny nie były typowymi samolotami pasażerskimi i nie spełniały w pełni swoich zadań przewozowych, pełniąc również funkcje samolotów bombowych. Dopiero w 1933 roku, kiedy Książę Walii nabył specjalnie zbudowany pasażerski, dwusilnikowy samolot Vickers Viastra X, który mógł pomieścić 7 pasażerów, transport zyskał na jakości. Maszyna ta, o numerze rejestracyjnym G-ACCC, powstała tylko w jednym egzemplarzu i została sprzedana w 1935 roku nowym właścicielom. Samoloty Księcia Walii były malowane w niebiesko-czerwone barwy, nawiązujące do kolorów Brygady Gwardii (Brigade of Guards), elitarnego oddziału brytyjskiej armii.
Królewska Eskadra
21 lipca 1936 roku, król Edward VIII Windsor powołał do życia pierwszą w Zjednoczonym Królestwie oraz na świecie jednostkę specjalną, przeznaczoną wyłącznie do transportu członków królewskiej rodziny, znaną jako The King’s Flight. Jednostka ta była wyposażona w samolot de Havilland DH.89 Dragon Rapide i miała swoją bazę na lotnisku w Hendon pod Londynem. W 1937 roku zakupiono z funduszy publicznych samolot Airspeed AS.6J Envoy III. We wrześniu 1939 roku jednostka została przeniesiona do bazy RAF w Benson, gdzie w 1942 roku została rozwiązana, stając się częścią 161 Dywizjonu Do Zadań Specjalnych (No. 161 (Special) Squadron). Oprócz przewozu królewskich pasażerów, jednostka ta miała również mniej bezpieczne zadania, takie jak zrzucanie agentów oraz zaopatrzenia na terytorium okupowanej Europy. W czasie II wojny światowej król Jerzy VI korzystał z lotów samolotami RAF Transport Command, takimi jak Lockheed Hudson, de Havilland Flamingo oraz Avro York. Za sterami tych maszyn zasiadali wyselekcjonowani piloci, głównie z 24. Dywizjonu, a premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill także korzystał z samolotów tej jednostki, posiadając własną maszynę.
Lata powojenne
1 maja 1946 roku The King’s Flight została odtworzona w bazie Benson, początkowo dysponując jedynie jednym samolotem de Havilland Dominie. Po koronacji królowej Elżbiety II w 1952 roku jednostka zmieniła nazwę na The Queen’s Flight. Zakupiono nowe maszyny, takie jak Vickers Viking, de Havilland Dove, a w 1961 roku do floty dołączył de Havilland Heron, a w 1964 roku Hawker Siddeley Andover, które w 1983 roku zostały zastąpione samolotami BAe 146. Samoloty Andover ostatecznie wycofano w 1986 roku. 1 kwietnia 1995 roku The Queen’s Flight została włączona do 32. Dywizjonu RAF, który przekształcił się w Królewski Dywizjon (No. 32 (The Royal) Squadron) i przeniósł się z Benson do bazy RAF Northolt. Oprócz samolotów przypisanych do jednostki, członkowie rodziny królewskiej czasami korzystali także z innych maszyn, w tym wojskowych Vickers VC10 (do 2001 roku) oraz pasażerskich samolotów naddźwiękowych Concorde, gdy były jeszcze w użyciu.
Śmigłowce
W 1953 roku Książę Edynburga był pierwszym członkiem rodziny królewskiej, który leciał śmigłowcem (Sikorsky H-5) podczas wizyty w Niemczech. W 1954 roku śmigłowiec na stałe wszedł w skład wyposażenia eskadry. W 1959 roku zakupiono specjalnie przystosowany śmigłowiec Westland Whirlwind z silnikiem tłokowym, który wkrótce został zastąpiony wersją z silnikiem turbinowym. W lipcu 1967 roku jeden ze śmigłowców uległ katastrofie, w wyniku której zginęła cała załoga, na szczęście bez członków rodziny królewskiej. Przyczyną wypadku było zmęczenie materiałowe przekładni wirnika głównego. W 1969 roku śmigłowce Westland Whirlwind zostały zastąpione przez Westland Wessex. Królowa korzystała z śmigłowca Sikorsky S-76 Spirit o numerze rejestracyjnym G-XXEA.
Przypisy
Bibliografia
Grzegorz Hołdanowicz, Kittyhawk 1, „Skrzydlata Polska”, nr 2 (1995), s. 7-9, ISSN 0137-866X.