Air Canada

Air Canada to narodowa linia lotnicza Kanady, z siedzibą w Montrealu, obsługująca loty do 178 miast przy pomocy floty składającej się z 350 samolotów.

Firma została założona w 1937 roku jako część innej spółki, a w 1964 roku zyskała status narodowego przewoźnika Kanady. Air Canada jest dziewiątą co do wielkości linią lotniczą na świecie pod względem wielkości floty. W 2006 roku skorzystało z jej usług 34 miliony pasażerów. Linia jest członkiem oraz jednym z założycieli sojuszu Star Alliance.

Historia

Trans-Canada Air Lines

Początki państwowych linii lotniczych w Kanadzie sięgają kolei państwowych CNR, będących pierwszym środkiem transportu masowego w tym kraju. Poprzedniczka Air Canada, Trans-Canada Air Lines, została założona przez rząd federalny 10 kwietnia 1937 roku jako spółka zależna CNR. Jako największa korporacja publiczna w kraju, powierzono jej kontrolę nad „kanadyjskim niebem” w obawie przed dominacją amerykańskich linii. Wkrótce po rozpoczęciu działalności, samoloty zaczęły konkurować z pociągami, co doprowadziło do spadku popularności transportu kolejowego.

Nowo utworzone Ministerstwo Transportu, pod kierownictwem ministra C.D. Howe’a, potrzebowało linii lotniczej, która połączyłaby wszystkie części Kanady, od Pacyfiku do Atlantyku. Trans-Canada Air Lines zakupiły dwa samoloty Lockheed L-10 Electra oraz jednego Boeinga Stearman PT-17 Kaydet, korzystając z 5 milionów dolarów z budżetu kanadyjskiego.

Transport pasażerów rozpoczął się 1 września 1937 roku, kiedy to samolot Lockheed L-10 Electra przewiózł dwóch pasażerów oraz pocztę z Vancouver do Seattle. Loty transkontynentalne z Montrealu do Vancouver rozpoczęły się 1 kwietnia 1939 roku z użyciem nowo zakupionych Lockheed L-14 Super Electras i Lockheed L-18 Lodestars. Pierwsze stewardesy i stewardów zatrudniono 1 lipca 1938 roku, a liczba pracowników wzrosła do 500 osób.

Pięć lat po powstaniu TCA, konkurencyjna dla CNR firma Canadian Pacific Railway, znana z kolonizacji zachodniej Kanady, również zdecydowała się na stworzenie linii lotniczych. Canadian Pacific Air Lines powstały z połączenia mniejszych przewoźników obsługujących odległe tereny północne. Mimo ambitnych planów, linie te nie były w stanie konkurować z rządowym przewoźnikiem, który regulował trasy i limity połączeń. W wyniku trudności finansowych, Canadian Airlines, spadkobierca linii zachodnich, została w 2000 roku włączona do Air Canada.

Siedziba główna firmy początkowo mieściła się w Winnipeg, lecz w 1949 roku, z powodu wymogów federalnych, została przeniesiona do Montrealu.

W 1964 roku Trans-Canada zyskała status narodowego przewoźnika Kanady. W tym samym roku pewien młody prawnik i poseł z Quebecu, Jean Chrétien (późniejszy premier Kanady), zaproponował zmianę nazwy na „Air Canada”, co rząd zatwierdził 1 stycznia kolejnego roku.

Lata 80. i 90. XX wieku

Pod koniec lat 70. Air Canada oddzieliła się od macierzystej korporacji CNR, stając się niezależną spółką publiczną. W latach 80. linia popadła w długi z powodu modernizacji floty oraz zakupu regionalnych przewoźników, takich jak Air Nova i Air BC. Dodatkowo, recesja gospodarcza w Kanadzie pogłębiła problemy finansowe.

Deregulacja kanadyjskiego rynku lotniczego w 1987 roku umożliwiła innym liniom dostęp do konkurencji. W 1989 roku Air Canada została sprywatyzowana, a 43% akcji sprzedano na rynku publicznym.

W maju 1997 roku Air Canada, w porozumieniu z czterema innymi liniami (Lufthansa, Scandinavian Airlines System, Thai Airways International i United Airlines), stworzyła sojusz Star Alliance.

W latach 2001–2004 istniały linie Air Canada Tango, które oferowały tanie połączenia pomiędzy większymi miastami oraz sezonowe trasy, np. do Florydy, przy minimalnych świadczeniach. Samoloty były pomalowane w tradycyjne kolory Air Canada, ale w odcieniach purpurowych. Mimo ambitnych założeń, Tango nie przetrwało, ale termin ten jest wciąż używany przez Air Canada w kontekście najtańszych usług.

Podobnie, w latach 2002–2004 powstała linia Zip z Calgary, która zredukowała wygody podróży, aby konkurować z niskobudżetowym WestJet w zachodniej Kanadzie. Flota składająca się z dwunastu jaskrawo pomalowanych Boeingów operowała w jednej klasie, lecz została wchłonięta przez proces „wielkiej restrukturyzacji”.

Prywatyzacja

W styczniu 2001 roku Air Canada przejęła Canadian Airlines, które były wówczas drugim co do wielkości przewoźnikiem w Kanadzie. Po tej transakcji Air Canada stała się dwunastym największym przewoźnikiem na świecie. Rok po przejęciu swojego największego konkurenta, linia stanęła w obliczu bankructwa, zawieszając wypłaty dla wierzycieli oraz ubiegając się o ochronę przed bankructwem, którą przyznano po roku. W wyniku reorganizacji zwolniono tysiące pracowników. Do promocji nowego wizerunku zatrudniono piosenkarkę Céline Dion, która zaśpiewała utwór „You and I”, stając się „Nowym głosem Air Canada”. Słowa piosenki napisał pracownik działu reklamy, co wywołało oburzenie wśród związków zawodowych, które wolałyby inne wydatki, ale zarząd przekonywał, że kampania podnosi prestiż firmy. Wprowadzono także oszczędności:

brak ciepłego posiłku w klasie ekonomicznej na lotach lokalnych do 5 godzin (z wyjątkiem niektórych lotów),
dodatkowe posiłki dostępne za opłatą,
malowanie kadłubów lżejszą farbą, co zmniejsza zużycie paliwa,
wprowadzenie poduszek dmuchanych (lżejszych) na krótkich lotach.

Najważniejszą zmianą było połączenie 6 mniejszych linii lotniczych pod marką Air Canada oraz utworzenie spółki zależnej Air Canada Jazz. W styczniu 2005 roku Air Canada weszła w skład specjalnie utworzonego holdingu ACE Aviation z siedzibą w Montrealu (33 tys. pracowników, roczne obroty 10 mld dolarów). Prezesem firmy jest Calin Rovinescu, a przewodniczącym rady nadzorczej holdingu David I. Richardson, który kontroluje pakiet akcji Air Canada.

Głównym węzłem komunikacyjnym Air Canada jest port lotniczy Pearson, który, mimo że leży w Mississaudzie, nosi nazwę torontońskiego. Według brytyjskiego Institute of Transport Management, w 2007 roku był to najlepszy port lotniczy na świecie.

Innowacje

W 1958 roku linie jako pierwsze zainstalowały prototyp „czarnej skrzynki”, czyli urządzenia rejestrującego parametry lotu. W 1961 roku, jako pierwsze na świecie (dwa lata przed amerykańskimi liniami), użyły komputerów Gemini do rezerwacji biletów, osiągając prędkość 10 transakcji na sekundę. System ReserVec, stworzony przez firmę Ferranti, okazał się funkcjonalny, lecz został wyparty przez rozwiązania IBM. W 1963 roku, wraz z wprowadzeniem samolotu DC-8, jako pierwsi użyli odrzutowca do transportu towarów.

7 grudnia 1987 roku Air Canada została pierwszym na świecie przewoźnikiem, który zakazał palenia tytoniu na pokładach samolotów. Trzy lata później jako pierwszy w Kanadzie wprowadziła do floty podstawowy model Airbusa A320.

W 1992 roku Air Canada jako pierwsza na świecie zaoferowała pasażerom „telefon na wyciągnięcie ręki”, a w 1997 roku wprowadziła system biletów elektronicznych w biurach podróży. W 2000 roku linia była pierwszym komercyjnym przewoźnikiem zezwalającym pasażerom na korzystanie z laptopów podczas lotu, w tym na przesyłanie e-maili.

Po prywatyzacji w 1989 roku Air Canada wprowadziła własną kartę kredytową enRoute (obecnie w rękach AMEX-u). Dzięki tej karcie można zbierać mile podróżne i kupować tańsze bilety w programie Aeroplan, który konkuruje z programem Air Miles. Program ten jest dostępny także dla klientów Bell Canada, Costco i Esso. Niewykorzystane punkty wygasają po 7 latach od transakcji.

W 2004 roku Air Canada rozpoczęła odmładzanie floty. Po ponad 30-letniej eksploatacji usunięto Jumbo Jety, czyli Boeingi 747. Inne samoloty przemalowano, zmieniając logo i wystrój wnętrz. Głównym samolotem stał się czterosilnikowy Airbus A340, który ma być stopniowo wymieniany na Boeinga 777-200LR. Air Canada zamówiła 50 egzemplarzy B-787 Dreamliner, a na krajowe połączenia planowane są brazylijskie Embraery.

Oferta przewoźnika na pokładzie samolotu

Większość samolotów jest wyposażona w duże ekrany oraz małe monitory umieszczone pod sufitem co kilka rzędów, gdzie emitowane są wiadomości telewizji CBC oraz amerykańskie filmy. Dodatkowo, w Embraerach każdy pasażer ma dostęp do systemu AVOD (audio i wideo na życzenie).

Wraz z nowym wystrojem wnętrz, sukcesywnie wprowadzany jest udoskonalony system Thales i4500. Na tylnych ścianach foteli zamontowane są 9-calowe monitory sterowane dotykowo, które zapewniają indywidualną rozrywkę w postaci gier, filmów, wiadomości itp. Dzięki podłączonemu systemowi GPS pasażerowie mogą śledzić lokalizację samolotu, dowiedzieć się, jakie miasto znajduje się pod nimi, poznać jego historię i atrakcje. Mogą także słuchać satelitarnego radia XM. Przez porty USB w fotelu można podłączyć własny sprzęt (laptopy, konsole gier i inne urządzenia).

Katastrofy

1963: Największa tragedia w historii kanadyjskiego lotnictwa. Nowy DC-8 traci szybkość w trakcie wznoszenia się z lotniska w Dorval pod Montrealem. Po 4 minutach lotu, z powodu awarii technicznej, spada do pobliskich bagien. Wszyscy na pokładzie – 118 osób – giną. Z powodu ogromnego korka na ulicach Montrealu, 8 osób spóźniło się na lot do Toronto.

1970: Najtragiczniejsza katastrofa w historii portu lotniczego Pearsona w Toronto. DC-8 lądujący z Montrealu napotyka problemy z kontrolą podczas manewru lądowania, co prowadzi do uszkodzenia silnika i wycieku paliwa. Podczas drugiego manewru lądowania samolot eksploduje, spadając w pole golfowe pod Bolton. Wszystkie 109 osób na pokładzie giną.

1978: Pęknięta opona DC-9 podczas startu z lotniska w Toronto prowadzi do wypadku. Dwie osoby giną.

1983: Pożar na pokładzie DC-9 wymusza awaryjne lądowanie w Hebron w Kentucky. Nagły dopływ tlenu z zewnątrz przyczynia się do rozprzestrzenienia się ognia. 23 z 41 pasażerów nie udaje się uratować, wśród ofiar jest kanadyjski muzyk folkowy Stan Rogers.

1983: Piloci Boeinga 767, lecąc z Kanady, odkrywają na wysokości 12 km nad Manitobą, że z powodu błędnej kalkulacji paliwa nie mają wystarczającej ilości paliwa. Samolot, z 61 pasażerami na pokładzie, ląduje awaryjnie na dawnym lądowisku w Gimli, które w tamtym czasie było torowiskiem wyścigowym. Nikt nie ginie, a na podstawie tego zdarzenia powstał film Falling from the Sky: Flight 174.

Powiązania

Linie partnerskie

Air Canada oferuje pasażerom połączenia w formule codeshare z liniami lotniczymi, które są członkami Star Alliance.

Spółki Zależne

Air Canada Cargo – spółka odpowiedzialna za transport cargo, z siedzibą na lotnisku Toronto-Pearson, oferująca realizację zleceń do 450 miast w 50 krajach, posiadająca własne terminale cargo w Montrealu, Toronto, Vancouver, Chicago, Londynie i Frankfurcie.

Air Canada Express – regionalne linie lotnicze założone w 2011 roku, z siedzibą w Halifaksie, oferujące usługi na krótkich trasach kontynentalnych (USA i Kanada), operatorem połączeń jest Jazz Aviation, dawniej Air Canada Jazz.

Air Canada Jetz – czarterowe linie lotnicze założone w 2001 roku, z siedzibą w Montrealu, transportujące drużyny sportowe i klientów korporacyjnych.

Air Canada Rouge – niskobudżetowe linie lotnicze działające od 2013 roku, obsługujące połączenia wakacyjne i turystyczne do Europy i Ameryki Łacińskiej.

Air Canada Vacations – operator turystyczny Air Canada, założony w latach 80.

Aeroplan – program lojalnościowy Air Canada.

Flota

Na marzec 2025 roku flota Grupy Air Canada, obejmująca cztery linie lotnicze, liczyła 351 samolotów.

Air Canada

Na marzec 2025 roku flota Air Canada składała się z 211 samolotów, w tym 6 przeznaczonych wyłącznie do transportu cargo, o średnim wieku 12,3 lat.

Air Canada Express

Operatorem połączeń jest Jazz Aviation (dawniej Air Canada Jazz). Na marzec 2025 roku flota Air Canada Express liczyła 99 samolotów, o średnim wieku 14,5 lat.

Air Canada Rouge

Na marzec 2025 roku flota Air Canada Rouge składała się z 37 samolotów, o średnim wieku 19 lat.

Air Canada Jetz

Przewoźnik dysponuje 4 samolotami Airbus A320-200, w konfiguracji 70 miejsc klasy biznes.

Zobacz też