Ain Ervin Mere
Ain Ervin Mere, właściwie Ain-Ervin Martson, znany również jako Ain Mere (ur. 22 marca 1903, zm. 5 kwietnia 1969 w Leicester) był estońskim oficerem wojskowym (w stopniu majora), który pełnił funkcję dowódcy Estońskiego SD, a później 1 batalionu 3 Estońskiej Ochotniczej Brygady SS oraz 1 batalionu 46 Pułku Grenadierów SS w 20 Dywizji Grenadierów SS podczas II wojny światowej.
Życiorys
Po wybuchu wojny z bolszewikami o niepodległość Estonii, wstąpił ochotniczo 16 grudnia 1918 roku, mając 16 lat, do oddziału uczniowskiego w Tallinnie. 6 marca 1919 roku znalazł się na froncie w oddziale pociągów pancernych, gdzie został ranny. 1 października tego samego roku został zwolniony ze służby wojskowej. W okresie od lipca 1920 roku do lipca 1923 roku uczęszczał do technicznej szkoły wojskowej, którą ukończył z tytułem podporucznika. Następnie został przydzielony do warsztatów mechanicznych Ministerstwa Wojny. 1 kwietnia 1924 roku przeniesiono go do pułku lotniczego jako obserwatora lotniczego. Wkrótce przeszedł szkolenie lotnicze w szkole lotniczej, a od 10 grudnia 1924 roku pełnił równocześnie funkcję szefa warsztatów dywizjonu lotniczego. 17 lipca 1925 roku ukończył kurs lotniczy. Od jesieni 1925 roku do wiosny 1926 roku przeszedł przeszkolenie instruktorskie pod okiem angielskich pilotów, a następnie został instruktorem lotniczym, awansując do stopnia porucznika 28 listopada. Podobne szkolenie odbył w 1928 roku. 1 marca 1929 roku objął dowództwo grupy lotniczej, a 24 lutego 1931 roku uzyskał stopień kapitana. W okresie od października 1931 roku do kwietnia 1934 roku studiował w estońskiej wyższej szkole wojennej, a po zakończeniu nauki powrócił do szkoły lotniczej, gdzie został szefem departamentu szkolenia lotniczego. Jednak już 15 maja 1934 roku przeniesiono go do sztabu generalnego estońskich sił zbrojnych. 24 lutego 1938 roku awansował na majora. Od 1 marca 1939 roku uczył w szkole wojskowej jako tymczasowy wykładowca, a od 12 grudnia – jako pełny wykładowca. Po aneksji Estonii przez Sowietów w czerwcu 1940 roku, nie został zwolniony z wojska, lecz przeszedł do sowieckiego XX Korpusu Strzeleckiego. Walczył w jego szeregach na początku inwazji niemieckiej, a latem 1941 roku zdezerterował i wrócił do Estonii.
Po zajęciu Estonii przez Niemców w 1941 roku, ochotniczo wstąpił do Waffen-SS, uzyskując stopień Waffen-Obersturmbannführera der SS. Został dowódcą Estońskiej Grupy B (Estońskie SD) w ramach dowództwa Sicherheitspolizei (Sipo) i SD w okupowanej Estonii, po jej utworzeniu w 1942 roku. Odpowiadał m.in. za zbrodnie przeciwko ludności żydowskiej. Od 22 października 1943 roku dowodził 1 batalionem 3 Estońskiej Ochotniczej Brygady SS, a następnie 1 batalionem 46 Pułku Grenadierów SS w 20 Dywizji Grenadierów SS. W sierpniu 1944 roku przeniesiono go do sztabu inspektora generalnego Legionu Estońskiego SS. 5 lutego 1945 roku założył w Berlinie, wspólnie z SS-Obersturmbannführerem Haraldem Riipalu, Eesti Vabadusliit.
Po zakończeniu wojny udało mu się dotrzeć do Wielkiej Brytanii. W 1961 roku w ZSRR został skazany zaocznie na karę śmierci za zbrodnie przeciwko Żydom, jednak władze brytyjskie odmówiły jego deportacji.
Zgodnie z ujawnionymi w latach 90. XX wieku archiwami KGB, od 10 października 1940 roku do 1941 roku był również agentem NKWD pod pseudonimem „Müller”.
Bibliografia
Ruth Bettina Birn, „Die Sicherheitspolizei in Estland 1941–1944: Eine Studie zur Kollaboration im Osten. Sammlung Schöningh zur Geschichte und Gegenwart, Paderborn 2006
