Ailill I Olum

Ailill (Oilioll) I Olum, znany również jako Ailill I Olomm („Gołe Ucho”) lub Ailill I Aulomm („Goły Pałac”), to legenda dotycząca króla Munsteru z dynastii Eóganacht, który panował w latach 232-262. Był synem Eogana II Taidlecha („Wspaniałego”), zwanego Mug Nuadat („Niewolnik Nuady”), króla Munsteru i eponima Eóganacht, oraz Beary, córki Ebera, króla Hiszpanii.

Jego przydomek „Olomm” wynikał z faktu, że nie miał ciała na uchu po spotkaniu z Áine, córką Eogabala z ludu Tuatha Dé Danann, w Druim Eogabail. Kiedy Ailill spał, dziewczyna rozebrała jego ucho, pozostawiając jedynie skórę. Po obudzeniu się Ailill zauważył, że jego ucho zostało uszkodzone, co sprawiło mu ból. Áine zemściła się w ten sposób za śmierć swojego ojca, oznajmiając, że „Ailill Nagie Ucho” będzie jego imieniem na zawsze. Z tego związku urodził się syn Eogan Mor, przodek rodu Eóganacht (według niektórych źródeł był on dzieckiem Sadb, córki arcykróla Conna Stu Bitew oraz wdowy po MacNiadzie z milezjańskiej linii Itha). Przydomek „Aulomm” natomiast odnosił się do tego, że z powodu jego odwagi pałac królewski nie miał żadnych ogrodzeń ani fortyfikacji.

Bitwa pod Cennfebrat

W dwudziestym pierwszym roku panowania Arta III Aonfera (tj. 241 roku) miała miejsce bitwa pod Cennfebrat, w której wzięli udział synowie Aililla oraz synowie Conaire’a II Caema (Cairbre Musc, Cairbre Riada i Cairbre Bascainn), walcząc przeciwko druidowi Daderze. W tej bitwie zginął Neimid, syn Sroibhcinna, król Ernai z Munsteru, oraz Dadera, druid Dáirine, który zginął z ręki Eogana Mora, syna Oiliolla. Neimid został zabity przez Cairbre’a Riadę, który zemścił się za śmierć swojego ojca. Pasierb Aililla, Lugaid MacConn, syn Sadb i jej pierwszego męża MacNiada, został ranny przez Cairbre’a Musca, a następnie wygnany z Irlandii do Brytanii, gdzie zawarł przymierze z królem Beinnem Britem.

Bitwa pod Magh Mucruimhe

W trzydziestym roku panowania, tj. w 250 roku, Art III Aonfer, brat Sadb, został pokonany i zabity w bitwie pod Magh Mucruimhe przez Lugaida MacConna oraz jego cudzoziemskich wojowników. W tej bitwie poległo także siedmiu synów Aililla, którzy przybyli z wujem Artem w celu stawienia czoła MacConnowi, ich przyrodniemu bratu. Byli to Eogan Mor, Dubmerchon, Mugcorb, Lugaid, Eochaid, Diochorb i Tadg; Beinne Brit, król Brytów, był tym, który ich pokonał. W odwecie Lugaid Laga, brat Aililla, zabił Beinne’a. Liogairne Lagnech („o Długich Policzkach”), syn Aengusa Balba, syna Eochaida Finnfotharta, osobiście zabił Arta, dołączając do wojsk MacConna.

Wygnanie Lugaida VI MacConna

Lugaid VI MacConn rządził Irlandią przez trzy lata, zanim został wygnany z Tary przez Cormaca Ulfadę, syna arcykróla Arta, po tym, jak wydał fałszywy wyrok na Bennaid, szpitalniczki, której owca nielegalnie pasła się na farbownikach królowej. Lugaid uciekł do rodzimego Munsteru, aby szukać pomocy wśród krewnych. Próbował się pojednać ze swoim ojczymem Ailillem, jednak bezskutecznie, z powodu śmierci Eogana Mora. Wówczas Oilioll wysłał poetę Feircisa (Ferchesa), syna Comana Ecesa, aby pomścił śmierć syna. Feircis, po odnalezieniu Lugaida, zabił go włócznią zwaną rincne, co miało miejsce przy Gort-an-oir, w pobliżu Dearg-rath, w Magh Feimhean. Cormac Ulfada, niezdolny do objęcia władzy nad Irlandią, zmuszony był uciekać do Connachtu przed królem Ulsteru, Fergusem III Duibdedacha („Czarnozębym”). Utrzymał on tron irlandzki przez jedynie rok.

Przekazanie władzy

Ailill, będąc w podeszłym wieku, postanowił przekazać rządy nad Munsterem Cormacowi Casowi i jego potomkom. Kiedy dowiedział się, że jego zmarły syn Eogan Mor pozostawił pogrobowca Fiachę Muillethana, zdecydował, że Cormac powinien być królem tylko dożywotnio, a jego następcą ma zostać wnuk Fiacha Muillethan; po nim miał rządzić syn Cormaca, i tak na przemian przez kolejne pokolenia. Ailill zmarł w ósmym roku panowania Cormaca Ulfady („Długobrodego”), tj. w 262 roku. Z żony Sadb, oprócz sześciu wymienionych wcześniej, miał dwóch synów: Cormaca Casa, następcę tronu munsterskiego oraz przodka rodu O’Brien z Thomond i Dál gCais, oraz Ciana, przodka rodów O’Caroll, O’Meagher i innych rodzin znanych jako Ciannachta. Ailill miał również syna Eochaida Taebfadę („Długoramiennego”), który zginął w bitwie pod Fearta z arcykrólem Cormacem w piętnastym roku jego panowania nad Irlandią, tj. w 269 roku. W tym samym roku Cian także walczył z Cormacem w bitwie pod Samhain, gdzie zginął.

Bibliografia

Annala Rioghachta Éireann. Annals of the Kingdom of Ireland by the Four Masters, Vol. I, ed. with translation J. O’Donovan, Second Edition, Dublin 1856, s. 106-115.
Byrne F. J., Irish Kings and High-Kings Four Courts Press, Second edition (Repr.), Dublin 2004, s. 177, 182, 192, 202 i 291, ISBN 1-85182-552-5.
O’Hart J., Irish Pedigress. The Origin and Stem of The Irish Nation, vol. I, Fifth Edition, Dublin 1892, s. 67-68.
Stokes W. (ed. & tr.), Cóir Anmann (Fitness of Names), [w:] „Irische Texte mit Übersetzungen und Wörterbuch“, hrsg. Wh. Stokes und E. Windisch, Dritte Serie, 2. Heft, Leipzig 1897, s. 305-307.