Sufa – Izraelskie Samochody Terenowe
Sufa (hebr. סוּפָה, pol. burza), znana również jako AIL Storm, to seria izraelskich samochodów terenowych produkowanych przez firmę Automotive Industries Ltd. (AIL) w latach 1991–2016, bazujących na podwoziach Jeepa Wranglera. W czasie produkcji stworzono cztery modele: Sufa, Sufa 2, Sufa 3 oraz Sufa 4.
Pojazdy Sufa były używane w różnych wersjach przez Siły Obronne Izraela, Straż Graniczną Izraela, Policję Izraela, a także przez izraelskie spółki państwowe. Oprócz tego, korzystały z nich Siły Zbrojne Chile, Azerbejdżanu, Ekwadoru, Tajwanu oraz Salwadoru. Model Storm 3 był również dostępny w ofercie Ursusa dla Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Opis i historia konstrukcji
Sufa
Produkcja samochodów terenowych Sufa rozpoczęła się w 1991 roku. Pojazd oparty był na podwoziach i układach napędowych Jeepa Wranglera importowanych z USA. Elementy elektryczne oraz inne podzespoły były produkowane i montowane w fabryce AIL w Nacerat Illit (obecnie Nof ha-Galil). Konstrukcja była początkowo przeznaczona dla służb porządkowych i wojska. Pierwszy model Sufy był także dostępny na rynku cywilnym i używany przez izraelskie spółki państwowe, takie jak Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych, Mekorot i Chewrat he-Chaszmal.
W 2000 roku zlikwidowano ulgi podatkowe na produkty wytwarzane w Izraelu, co spowodowało, że Sufa stała się niekonkurencyjna w porównaniu do importowanych pojazdów cywilnych. Od tego momentu była wykorzystywana tylko przez służby mundurowe. Krytyka dotycząca konstrukcji oraz kosztów zakupu pojazdu pojawiła się wśród funkcjonariuszy policji Izraela.
Sufa była dostępna w wersji z zamkniętym nadwoziem (opancerzona) oraz z otwartym nadwoziem, zakrytym materiałem. Zawieszenie oparto na resorach piórowych, a rozstaw osi wynosił 263 cm. Zastosowana skrzynia rozdzielcza NP231 okazała się niewystarczająca dla wagi pojazdu. Oś przednia Dana 30 była stosowana w obu typach silnika, natomiast w przypadku silnika Diesla oś tylna to Dana 60, a dla silnika benzynowego – Dana 44. Pojazd mógł być napędzany czterocylindrowym silnikiem Diesla VM Motori o mocy 107 KM lub sześciocylindrowym silnikiem benzynowym Chryslera o mocy 180 KM. Model Sufa był oferowany w wersjach krótkiej (4150 mm) oraz długiej (4492 mm).
Produkcja tej wersji trwała do 2004 roku, kiedy to wyprodukowano łącznie 5500 sztuk.
Sufa 2
W 2006 roku ogłoszono rozpoczęcie produkcji nowego modelu o nazwie Sufa 2, bazującego na podwoziu Jeepa Wranglera TJ. Większość produkcji trafiła do wojska i służb mundurowych, ponieważ cena 250 000 nowych szekli za sztukę oraz jakość wykonania sprawiały, że pojazd nie był konkurencyjny na rynku cywilnym. Jeden egzemplarz został zakupiony przez prywatnego kolekcjonera.
Pojazd został przystosowany do nowych wymogów wojska, w tym wyposażony w pięcioro drzwi dla ułatwienia korzystania przez żołnierzy oraz transportu sprzętu. Resory piórowe zastąpiono amortyzatorami sprężynowymi, a rozstaw osi zwiększono do 293 cm. Skrzynia rozdzielcza NP231 z Sufy M-240 pozostała, ale wzmocniono wał i usunięto jarzmo ślizgowe, aby uniknąć problemów z pękaniem. Osie to Dana 30 (przednia) i Dana 44 (tylna). W przeciwieństwie do poprzedniego modelu, wszystkie siedzenia za kierowcą były skierowane przodem do kierunku jazdy. Pojazd był także wyposażony w klimatyzację dla kierowcy i pasażerów z tyłu.
Sufa 2 mogła być napędzana czterocylindrowym silnikiem Diesla VM Motori o pojemności 2,8 litra lub silnikiem benzynowym Chryslera o pojemności 4 l i mocy 180 KM.
Łączna produkcja Sufa 2 wyniosła 670 sztuk.
Sufa 3
W 2007 roku AIL zapowiedziała rozpoczęcie produkcji trzeciego modelu Sufa, a Siły Obronne Izraela nabyły pojazd dopiero w 2010 roku. Do tego momentu AIL produkowała i sprzedawała Sufy 3 na eksport.
Konstrukcja Sufy 3 bazowała na podwoziu Jeepa J8. Tylne zawieszenie oparte było na resorach piórowych, natomiast przednie na wahaczach. Oś przednia to Dana 44, a tylna Dana 60. Zamknięte nadwozie dostępne było w trzech wersjach: z plandeką, twardym plastikiem lub z włókna szklanego. Tylne siedzenia pasażerów zamieniono na kanapę dla trzech osób.
Napęd Sufy 3 stanowił czterocylindrowy silnik Diesla VM Motori 4V o pojemności 2,8 l i mocy 158 KM.
W sumie wyprodukowano 800 egzemplarzy Sufa 3.
W 2015 roku przedstawiciele Ursusa ogłosili, że w ofercie przetargowej Inspektoratu Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej na pojazdy zastępujące Honkery zaproponują model Storm 3, który mógłby być produkowany na licencji w fabryce w Lublinie. Pojazd był prezentowany przez Ursusa w 2014 roku podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach.
Sufa 4
Pojazd Sufa 4 bazował na podwoziu Jeepa Wranglera JL. W tej wersji zrezygnowano z plastikowych błotników, zastępując je stalowymi. Wzmocniono zawieszenie oraz osie. Zamiast ciężkich metalowych drzwi krajowej produkcji, zastosowano dwudzielne drzwi Jeepa Wranglera, gdzie górna część otwiera się do góry, a dolna na bok. Oś przednia to Dana 44 z sprężynami śrubowymi i amortyzatorami Bilstein, natomiast tylna to Dana 60 z resorami półeliptycznymi i tymi samymi amortyzatorami.
Jednostką napędową był czterocylindrowy turbodoładowany silnik Diesla VM Motori o pojemności 2,8 l, który dzięki modyfikacjom osiągnął moc 194 KM.
Pod koniec 2016 roku AIL zakończyła produkcję pojazdów Sufa. Decyzję tę podjęto z powodu zbyt małego zamówienia na potrzeby wojska (180 sztuk) oraz zbyt wysokiej ceny jednego pojazdu w porównaniu do cywilnych samochodów terenowych, które Siły Obronne Izraela postanowiły zakupić. Dodatkowo, FIAT, który przejął Chryslera, postanowił zakończyć produkcję samochodów wojskowych.
Dane taktyczno-techniczne
Użytkownicy
Lista użytkowników samochodów Sufa:
- Izrael – Siły Obronne Izraela, Policja Izraela, spółki państwowe: Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych, Mekorot i Chewrat he-Chaszmal
- Azerbejdżan – Siły Zbrojne Azerbejdżanu
- Chile – Siły Zbrojne Chile
- Ekwador – Siły Zbrojne Ekwadoru
- Salwador – Siły Zbrojne Salwadoru
- Tajwan – Siły Zbrojne Republiki Chińskiej
Przypisy
Bibliografia
BeniB. Barak BeniB., תעשיית רכב נצרת תציג בקרוב את הסופה-3 [online], Ynet, 29 maja 2007 [dostęp 2024-02-11].
DrorD. Bareli DrorD., ג’יפ סופה 3 במבחן שטח [online], Jeepolog, 8 kwietnia 2009 [dostęp 2024-02-08].
DrorD. Bareli DrorD., נפרדנו כך: ג’יפ סופה 4 במבחן אחרון בהחלט [online], Sport5.co.il, 21 lipca 2016 [dostęp 2024-02-08].
DubiD. Ben-Gedalijahu DubiD., צפו בתמונות: צה”ל יחל להצטייד בסופה 3; ישקיע 150 מיליון שקל [online], Globes, 14 września 2010 [dostęp 2024-02-11].
NirN. Ben-Zaken NirN., HilelH. Posek HilelH., ג’יפ סופה 4 במבחן – הכי טוב שהיה, וחבל שנגמר [online], Ynet, 20 maja 2016 [dostęp 2024-02-08].
MiszelM. Dor MiszelM., הג’יפ החדש של צה”ל: סופה 2 [online], Ynet, 27 czerwca 2006 [dostęp 2024-02-08].
DrorD. Fojer DrorD., סופה של הסופה: סיבוב פרידה מתעשיית הרכב הישראלית [online], Globes, 25 czerwca 2016 [dostęp 2024-02-08].
JaelJ. Gros-Englander JaelJ., לא רק מייבאים: „תעשיות רכב” תייצא למדינה במערב אסיה 30 ג’יפים ממוגני ירי מסוג „סופה” [online], Globes, 16 grudnia 2008 [dostęp 2024-02-11].
PawełP. Puzio PawełP., Storm z Lublina w polskiej armii? Ursus weźmie udział w przetargu [online], Dziennik Wschodni, 23 lipca 2015 [dostęp 2024-02-08].
JoeJ. Saballa JoeJ., Taiwan Discovers Chinese Parts in Storm 3 Light Tactical Vehicles [online], The Defense Post, 2 sierpnia 2023 [dostęp 2024-02-15].
TomaszT. Sewastianowicz TomaszT., Tak wygląda nowy samochód marki Ursus. Produkcja w nowej fabryce w Lublinie [online], Dziennik.pl, 16 września 2016 [dostęp 2024-02-08].
AsafA. Zohar AsafA., משטרת ישראל חוזרת לכחול לבן: תרכוש 70 ג’יפים מסוג „סופה” [online], Globes, 23 marca 2000 [dostęp 2024-02-09].