Ahnenerbe
Ahnenerbe to nazistowska organizacja badawcza, która powstała w 1935 roku jako Studiengesellschaft für Geistesurgeschichte, Deutsches Ahnenerbe e.V. (pol. Towarzystwo Badawcze nad Pradziejami Spuścizny Duchowej, Niemieckie Dziedzictwo Przodków) z inicjatywy Heinricha Himmlera (Reichsführera-SS), Richarda Waltera Darré (Reichsbauerführera) oraz holenderskiego pseudonaukowca Hermana Wirtha. W 1937 roku towarzystwo zmieniło nazwę na Forschungs- und Lehrgemeinschaft das Ahnenerbe e.V. (pol. Stowarzyszenie Badawczo-Dydaktyczne Dziedzictwo Przodków). Na początku 1939 organizacja została włączona do SS. W trakcie II wojny światowej Ahnenerbe angażowała się w eksperymenty medyczne na więźniach obozów koncentracyjnych oraz prowadziła systematyczne grabieże dorobku naukowego i kulturowego w krajach okupowanych przez III Rzeszę. Po wojnie została uznana przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za organizację zbrodniczą.
Historia
Na początku Ahnenerbe wspierało badania Hermana Wirtha, który starał się znaleźć dowody na swoje teorie dotyczące historii narodu niemieckiego. Himmler pragnął przekształcić tę instytucję w poważną jednostkę badawczą, co doprowadziło do usunięcia Wirtha w 1937 roku. Organizacja przekształciła się w jednostkę badawczo-dydaktyczną pod kierownictwem nowego prezesa, Walthera Wüsta, specjalisty w dziedzinie indoeuropeistyki. Głównym celem Ahnenerbe stało się udowodnienie nazistowskich teorii o wyższości rasy aryjskiej poprzez badania historyczne, etnograficzne, antropologiczne i archeologiczne. Z biegiem czasu organizacja zaczęła również rozwijać działy zajmujące się naukami przyrodniczymi. Ahnenerbe prowadziło badania nad procesami czarownic oraz mężczyzn oskarżonych o czary. Himmler planował przekształcenie Ahnenerbe w akademię nauk SS, jednak wybuch wojny uniemożliwił te zamierzenia.
Przed 1939 rokiem Ahnenerbe zorganizowało kilka ekspedycji naukowych, w tym na Bliski Wschód, do Boliwii oraz Tybetu. W 1938 roku expedycję do Tybetu prowadził zoolog Ernst Schäfer (członek SS od 1933 roku), a wszyscy uczestnicy rekrutowali się z szeregów SS, w tym antropolog Bruno Beger.
W trakcie wojny organizacja systematycznie zajmowała się grabieżą kolekcji naukowych, bibliotek, materiałów archiwalnych, artefaktów archeologicznych oraz innych dzieł sztuki. Początkowo to Ahnenerbe odpowiadało za grabież dzieł sztuki z Polski. Jej członkowie byli przekonani, że dziedzictwo kulturowe na ziemiach polskich jest w rzeczywistości dziedzictwem germańskim, które należy zabezpieczyć. 4 września Ahnenerbe wysłało list do Himmlera z prośbą o zgodę na rozpoczęcie „zabezpieczania” dzieł sztuki. Sześć dni później opracowano listę zabytków, które miały być w obszarze zainteresowania organizacji. Operacja miała być prowadzona przez oddział profesora prehistorii z Uniwersytetu Berlińskiego, SS-Untersturmführera Petera Paulsena – Einsatzkommando Paulsen (pełna nazwa to Kommando Paulsen für die Sichenstellung von Kulturhistorischen Denkmälern in Polen), przy wsparciu Einsatzgruppen. Celem było przejmowanie prywatnych i państwowych dzieł sztuki. Paulsenowi towarzyszyli prof. Ernst Petersen, prof. Heinz Clasen, prof. Eduard Tratz, prof. Heinrich Harmjanz, prof. Hans Schleif, dr Günther Thaeringen, dr Paul Dittel oraz dr Alfred Herrmann. Organizacja ma na swoim koncie grabież eksponatów Muzeum Wojska Polskiego, rękopisów Biblioteki Zamoyskich, eksponatów Muzeum Historii Naturalnej, rękopisów i książek Biblioteki Żydowskiej, zbiorów krakowskiego Muzeum Narodowego, Muzeum Rzemiosła Artystycznego, Muzeum Etnograficznego, Muzeum Prehistorii, zbiorów krakowskiej Akademii Nauk oraz zbiorów biblioteki Sejmu i Senatu. To oddział Paulsena odkrył i wywiózł do Niemiec ołtarz Wita Stwosza. Działalność jego oraz Ahnenerbe została wstrzymana po 22 listopada 1939 roku, kiedy Hans Frank wydał zarządzenie zakazujące wywozu dzieł sztuki z terytoriów byłego państwa polskiego poza granice Generalnego Gubernatorstwa.
Organizacja również przeprowadzała eksperymenty medyczne na więźniach obozów koncentracyjnych, m.in. w Dachau. Wspierała działalność anatoma Augusta Hirta, który gromadził kolekcję czaszek i szkieletów więźniów różnych typów antropologicznych, wieku oraz płci. W 1943 roku 29 kobiet i 57 mężczyzn z Auschwitz zostało wyselekcjonowanych przez Bruno Begera, przewiezionych do KL Natzweiler-Struthof w Alzacji i tam uśmierconych.
W powojennym procesie lekarzy przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze Ahnenerbe zostało uznane za organizację zbrodniczą, a jej kierownik Wolfram Sievers został skazany na śmierć za zbrodnie przeciwko ludzkości.