Ahmose I (znany także jako Amosis, Amasis lub Ahmes, Jahmes) był faraonem starożytnego Egiptu, należącym do XVIII dynastii, z okresu wczesnego Nowego Państwa. Był synem Sekenenre Tao oraz królowej Ahhotep I, a także bratem Kamose. Jego panowanie przypada na lata od około 1550 p.n.e. do 1525 p.n.e. Odziedziczył tron w wieku około 10 lat, po zgonie swojego brata.
Działalność
Cały okres jego rządów był zdominowany przez walki o zjednoczenie Egiptu oraz wyzwolenie Delty z rąk Hyksosów, jak również o przywrócenie wpływów Egiptu w Nubii i Kanaan.
W ciągu dwudziestu pięciu lat panowania dokończył to, co rozpoczęli jego ojciec oraz brat. Udało mu się zjednoczyć Egipt i przywrócić jego wpływy na arenie międzynarodowej do poziomu znanego przynajmniej z czasów końca Średniego Państwa, stając się założycielem nowej XVIII dynastii i rozpoczynając epokę, w której Egipt osiągnął szczyt swojej potęgi za czasów Imperium – okresu Tutmozydów i Ramessydów. Prawdopodobnie w 11 roku swojego panowania (zgodnie z analizami matematycznego papirusu Rhinda) zdobył Heliopolis oraz Sile, a niedługo potem Awaris, stolicę Hyksosów. Po wyparciu ich z Delty podjął starania o zjednoczenie i reorganizację państwa, opierając się głównie na wsparciu swoich rodzimych środowisk tebańskich, nie przywracając do władzy starych rodów, które zostały odsunięte w czasie XII dynastii.
Jego działalność budowlana koncentrowała się głównie na świątyni Amona w Karnaku oraz świątyni Montu w Armant. W Karnaku znaleziono kilka steli szczegółowo relacjonujących osiągnięcia Ahmose, z których dwie przedstawiają go jako dobroczyńcę świątyni. Na jednej z nich, znanej jako „Stela Burz”, został ukazany jako ten, który odbudował piramidy swoich poprzedników w Tebach, zniszczone przez potężną burzę. W Abydos nakazał wznieść dwa cenotafy – jeden dla siebie (prawdopodobnie w formie piramidy, której pozostałości były badane w 1993 roku przez ekspedycję sponsorowaną przez Pennsylvania-Yale Institute of Fine Arts), a drugi dla swojej babci – Tetiszeri, która dożyła czasów swojego wnuka i była czczona oraz otaczana kultem, uznawana za jedną z założycielek XVIII dynastii. W 22 roku swojego panowania zainaugurował działalność kamieniołomów w Tura, z których pozyskiwano surowiec do budowy świątyni Ptaha w Memfis oraz świątyni w Luksorze.
Związki rodzinne
W życiu Ahmose kluczowe znaczenie miały trzy kobiety: już wspomniana babcia – Tetiszeri, matka – Ahhotep, która zmarła między 16 a 22 rokiem panowania i prawdopodobnie pełniła rolę regentki w czasach nieletniego syna, oraz żona (zarazem siostra) – Ahmes-Nefertari, z którą miał kilkanaścioro dzieci.
Warto wymienić:
- Meritamon – najstarsza córka, przyszła żona Amenhotepa I.
- Satamon – druga córka.
- Amenhotep I – następca, przyszły faraon.
- Ahhotep II – trzecia córka, przyszła żona Amenhotepa I.
- Ahmes Sipair – syn, następca tronu, który zmarł przed objęciem władzy.
- Tair – córka drugiej żony, Kasmut.
Ahmes-Nefertari przeżyła zarówno Ahmose, jak i jego następcę, syna – Amenhotepa I. Zmarła prawdopodobnie w pierwszym roku panowania Totmesa I. Otaczano ją kultem aż do czasów Herhora, czyli końca XX dynastii. Po śmierci Ahmose sprawowała regencję w imieniu swojego nieletniego syna – Amenhotepa I.
Ahmose został pochowany w królewskiej nekropoli w Dra Abu al Naga, a miejscem jego kultu stał się cenotaf w Abydos. Mumię króla odnaleziono w skrytce DB-320 w Deir el-Bahari.
Tytulatura
Jego nomen jest tłumaczone jako „Księżyc-się-narodził”:
Po objęciu tronu przyjął imię koronacyjne – prenomen – Neb-pehty-Re / Nebpehtire, co tłumaczy się jako „Re jest panem potęgi”:
Władca ten posiadał obszerną tytulaturę, a jego imiona pojawiają się w różnych wariantach w zależności od źródła. U Manetona wymieniany jest jako Amosis, a u Diodora jako Amasis.
Przypisy
Bibliografia
Nicolas N. Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, Adam A. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518. Brak numerów stron w książce.
Bogusław B. Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044. Brak numerów stron w książce.
Schneider Th. – Leksykon faraonów, PWN, Kraków-Warszawa 2001, ISBN 83-01-13479-8.