Ahmet Adnan Saygun

Ahmet Adnan Saygun

Ahmet Adnan Saygun (urodzony 7 września 1907 w Smyrnie, obecnie İzmir, zm. 6 stycznia 1991 w Stambule) był tureckim kompozytorem oraz etnomuzykologiem.

Życiorys

W wieku 13 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie oraz ud, a także uczęszczał na lekcje dotyczące teorii muzyki. Cztery lata później podjął pracę jako nauczyciel muzyki w szkole średniej. W 1928 roku, dzięki stypendium rządowemu, rozpoczął studia kompozycyjne w konserwatorium w Paryżu pod kierunkiem Eugène’a Borrela, a następnie w Schola Cantorum de Paris u Vincente’a d’Indy.

Po powrocie do Turcji w 1931 roku skoncentrował się na działalności pedagogicznej. Uczył w Musiki Muallim Mektebi (Akademia Nauczycieli Muzyki) w Ankarze oraz w miejskim konserwatorium w Stambule w latach 1936-1939. W okresie 1946-1972 prowadził zajęcia z kompozycji w państwowym konserwatorium w Ankarze, a od 1972 do 1987 roku uczył etnomuzykologii i kompozycji w konserwatorium Mimar Sinan Universitesi w Stambule.

Twórczość

Na początku swojej kariery twórczej inspirował się francuskim impresjonizmem, a po 1942 roku zwrócił się ku neoklasycyzmowi. Wraz z Cemalem Reşitem Reyem, Ulvi Cemalem Erkinem, Hasanem Feritem Alnarem oraz Necilem Kâzimem Aksesem współtworzył grupę znaną jako Grupa Pięciu (tur. Türk Beşleri).

Saygun jest autorem pięciu symfonii, z których Trzecia została stworzona na zlecenie Fundacji Siergieja Kusewickiego. Jego międzynarodową sławę przyniosło oratorium „Yunus Emre”, oparte na tekstach średniowiecznego tureckiego poety-mistyka Yunusa Emrego. Utwór ten został wykonany m.in. przez Orkiestrę NBC pod batutą Leopolda Stokowskiego w siedzibie ONZ w Nowym Jorku w 1958 roku, a także 4 września 1991 roku w Castel Gandolfo w obecności Jana Pawła II. W swojej muzyce łączył tradycje europejskie z inspiracjami czerpanymi z poezji sufickiej oraz muzyki derwiszy wirujących (tur. mevlevich).

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych)

Utwory orkiestowe

  • Symfonia nr 1 op. 29 – 1953
  • Symfonia nr 2 op. 30 – 1958
  • Symfonia nr 3 op. 39 – 1960
  • Symfonia nr 4 op. 53 – 1974
  • Symfonia nr 5 op. 70 – 1985
  • Koncert fortepianowy nr 1 op. 34 – 1958
  • Koncert fortepianowy nr 2 op. 71 – 1985
  • Koncert skrzypcowy op. 44 – 1967
  • Koncert altówkowy op. 59 – 1977
  • Koncert wiolonczelowy op. 74 – 1987

Opery

  • „Özsoy” op. 9 (pol. Prawdziwe pochodzenie) – 1934
  • „Taşbebek” op. 11 (pol. Kamienna lalka) – 1934
  • „Kerem” op. 28 – 1953
  • „Köroğlu” op. 52 (pol. Syn ślepca) – 1973
  • „Gılgameş” op. 65 (pol. Gilgamesz) – 1983
  • Oratorium op. 26 „Yunus Emre” – 1942
  • Beş türküsü (pol. Pięć pieśni ludowych) op. 41 na bas i orkiestrę – 1968

Balety

  • „Bir Orman Masalı” op. 17 (pol. Leśna opowieść) – 1943
  • „Kumru Efsanesi” op. 75 (pol. Legenda o Kumru) – 1989

Odznaczenia

  • 1949 – Order Palm Akademickich
  • 1958 – Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej

Przypisy

Bibliografia

  • Joanna Miklaszewska: Saygun Ahmet Adnan. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 9: S–Sł część biograficzna. Kraków: PWM, 2007. ISBN 978-83-224-0865-0. (pol.)
  • Faruk Yener: Saygun, Ahmet Adnan. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. S. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)
  • Lesław Czapliński. Turek w operze jako motyw fabularny oraz z dziejów tego gatunku w Turcji. „Muzyka21”. 1/2010. ISSN 1509-569X. OCLC 749236622. (pol.) brak numeru strony
  • Lesław Czapliński. Liryka i epika wokalno-instrumentalna w twórczości Ahmeta Adnana Sayguna – A pieśni przetrwają…. „Muzyka21”. 7-8/2010. ISSN 1509-569X. OCLC 749236622. (pol.) brak numeru strony

Linki zewnętrzne