Masud Ahmad Szah (pers. احمد شاه مسعود), urodzony 1 września 1953 roku w Bazaraku, zmarł 9 września 2001 w Tacharze. Był afgańskim dowódcą wojskowym oraz politykiem, znanym jako „Lew Pandższiru”, a także pochodzącym z grupy etnicznej Tadżyk. Był synem oficera królewskiej armii afgańskiej.
Życiorys
W pierwszej części lat 70. studiował na politechnice w Kabulu, gdzie nawiązał kontakty z młodymi rewolucjonistami muzułmańskimi. Po przewrocie komunistycznym w Afganistanie stał się jednym z komendantów partyzanckich, dowodząc siłami mudżahedinów w Dolinie Pandższeru podczas wojny afgańskiej. Zyskał sławę dzięki swojej bohaterskiej postawie w obronie Doliny przed wojskami rządowymi i radzieckimi, demonstrując wyjątkowe zdolności dowódcze oraz cechy charakteru, co przyniosło mu przydomek „Lew Pandższiru”. Był członkiem Stowarzyszenia Muzułmańskiego i pozostawał pod duchowym oraz politycznym wpływem Burhanuddina Rabbaniego. W 1992 roku dowodził siłami mudżahedinów, które przejęły Kabul.
Pełnił funkcję ministra obrony oraz wiceprezydenta w rządzie Rabbaniego. Zdecydowany zwolennik liberalnego kursu politycznego, opowiadał się za demokratycznym państwem opartym na fundamentach islamskich.
Od 1994 roku prowadził walkę z talibami na terenie Afganistanu, a po utracie Kabulu i zdobyciu przez nich większości kraju, w 1996 roku został dowódcą wojskowym Sojuszu Północnego, broniącego ostatniego wolnego terytorium w północno-wschodniej części kraju.
Śmierć
W 2001 roku Masud został zabity przez dwóch Arabów, którzy podszyli się pod dziennikarzy. Ładunek wybuchowy ukryli w kamerze. O zlecenie zamachu podejrzewana jest Al-Ka’ida, która dwa dni później przeprowadziła ataki na World Trade Center oraz Pentagon. Niektóre informacje wskazują również na możliwe zaangażowanie rosyjskich lub pakistańskich służb specjalnych. Masud został pochowany w Dolinie Pandższeru, na wzgórzu obok swojej rodzinnej wsi.
Zobacz też
Operacja Panczszir-82
Przypisy
Bibliografia
Masud nie żyje, www.wprost.pl, komunikat z 14 września 2001
Wojciech Jagielski, Pięć lat temu zginął Ahmed Szah Massud, www.gazetawyborcza.pl, ostatnia aktualizacja z 10 września 2006
Piąta rocznica śmierci afgańskiego bohatera narodowego Ahmada Szaha Massuda, www.arabia.pl, artykuł z 16 października 2006. arabia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-27)].
Waldemar Porębny, Masud Ahmad Szah, www.sycowice.net, notka z 7 lutego 2010
portalwiedzy.onet.pl – Ahmad Szah Masud
Polskojęzyczna strona internetowa poświęcona A. S. Masudowi (częściowo dostępna). massud.prv.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-06-08)].