Ahl al-Bajt

Ahl al-Bajt – Ludzie Domu Proroka

Ahl al-Bajt (arab. ‏أهل البيت‎ – „ludzie domu [Proroka]”) to termin odnoszący się do rodziny proroka Mahometa, który pojawia się w Koranie (33:33) i jest różnie interpretowany w teologii islamu.

W starożytnym języku arabskim słowo „ahl” oznaczało tych, którzy mieszkali razem, co odnosi się do rodziny i krewnych. Z kolei „bajt” oznaczało miejsce zamieszkania, takie jak dom lub namiot, a w pewnych kontekstach także świątynię lub szanowaną rodzinę w obrębie plemienia. W szerszym znaczeniu termin Ahl al-Bajt dotyczy wszystkich, którzy, podobnie jak Prorok, należeli do rodu Haszymitów, cieszącego się wysoką pozycją w plemieniu Kurajszytów. Obejmuje to m.in. potomków Alego Ibn Abi Taliba oraz Abbasydów. Istnieją również dowody, że Umajjadzi próbowali zaliczać się do tego grona, poszerzając definicję o potomków ich przodka Abd Manafa.

Termin „ahl al-Bajt” występuje w Koranie (33:33): „O ludzie domu! Bóg chce tylko odsunąć od was brud i oczyścić was całkowicie”. Większość tradycji przytaczanych przez At-Tabariego w jego obszernym komentarzu odnosi ten werset do Mahometa, Alego, Fatimy, Hasana i Husajna. W takim ujęciu pojęcie „ahl al-Bajt” jest tożsame z terminem „ahl al-ʾabā” – „ludzie płaszcza”, co odnosi się do tych samych postaci, które według jednego z hadisów (uznawanego zarówno przez szyitów, jak i sunnitów) Prorok miał objąć swoim płaszczem, co wiązało się z objawieniem powyższego wersetu. Istnieje jednak tradycja, która wskazuje, że takim wyróżnieniem objęci zostali również Abbas i jego synowie. Teolodzy szyiccy interpretują incydent z płaszczem jako dowód na to, że pojęcie „ahl al-Bajt” odnosi się do pięciu wymienionych osób. Rozszerzają oni jednak to pojęcie na kolejnych imamów, którzy nie byli obecni pod płaszczem Proroka, ponieważ jeszcze się nie narodzili, ale podobnie jak Hasan i Husajn są dziedzicami Mahometa poprzez Alego i Fatimę. Werset z Koranu jest uznawany za dowód, że „ahl al-Bajt” są niezdolni do popełnienia grzechu (maʿs.ūm). Poza pismami teologicznymi, autorzy szyiccy używają terminu „ahl al-Bajt” w odniesieniu do wszystkich potomków Alego i Fatimy.

At-Tabari w swoim komentarzu odnosi się również do tradycji, która wskazuje, że termin „ahl al-Bajt” dotyczy żon Proroka. Wskazuje na to kontekst wersetu, który następuje po słowach: „O żony Proroka! Wy nie jesteście jak inne kobiety. Jeśli jesteście bogobojne, nie bądźcie uległe w słowach, aby nie pożądał was ten, w którego sercu jest choroba; mówcie słowa stosowne! Przebywajcie w swoich domach i nie ozdabiajcie się tak, jak ozdabiały się kobiety w czasach pogaństwa! Odprawiajcie modlitwy, dawajcie jałmużnę, słuchajcie Boga i Jego Posłańca! O ludzie domu! Bóg chce tylko odsunąć od was brud i oczyścić was całkowicie”. Tradycyjnie komentatorzy sunniccy, przyjmując do „ahl al-Bajt” żony Proroka, nie wykluczają z tego grona Alego i Fatimy. W niektórych sunnickich interpretacjach termin „ahl al-Bajt” odnosi się do wszystkich muzułmanów, jako „ludzi świątyni”, czyli Kaaby.