Ahhijawa

Ahhijawa, Ahhija

Ahhijawa, znana również jako Ahhija, to państwo wspomniane w dokumentach hetyckich, które działalność polityczną oraz militarną prowadziło na obszarze zachodniej Anatolii od XV do połowy XIII wieku p.n.e.

W 1924 roku, Emil Forrer po raz pierwszy powiązał nazwę tego państwa z ludem Achajów. Niemniej jednak, jego interpretacje okazały się w pewnym stopniu przesadzone (w tym m.in. utożsamianie postaci mitologicznych z osobami z dokumentów), co spowodowało odrzucenie wielu jego tez. Mimo to, większość historyków zgadza się z hipotezą, że lud wspomniany w dokumentach mógł być związany z Achajami, choć wciąż pozostaje to w sferze spekulacji.

Historia

Najstarszy dokument hetycki, który odnosi się do Ahhijawy, został datowany na lata 1450-1430 p.n.e. Wśród pierwszych wzmianek pojawia się Attarissijas, „człowiek z Ahhijawy”, który zdołał wypędzić Madduwattasa, hetyckiego wasala za czasów panowania Tudhalijasa II, po czym wyruszył na Cypr. Z ludem Ahhijawy współpracował lud Lukka. Te wydarzenia sugerują, że Achajowie musieli być w tym okresie znaczącą siłą militarną, kontrolującą m.in. Milet i Rodos. Milet został na krótko odbity przez Mursilisa II, lecz ostatecznie przypadł Achajom jeszcze za jego rządów. W tym czasie, z terytorium Ahhijawy, z Lesbos (hetycka Lazpa) wysłano do Hetytów posągi jakiegoś bóstwa, aby leczyły chorego władcę. Wkrótce Milet stał się bazą dla działań Pijamaradusa, prawdopodobnie wnuka ostatniego króla Arzawy, który prowadził ataki na hetyckich wasali, a w razie niepowodzenia uciekał na tereny kontrolowane przez Achajów. W odpowiedzi, król hetycki Hattusilis III wysłał do władcy Ahhijawy pismo (znane jako List Tawagalawasa), w którym usiłował skłonić go do zaprzestania wspierania Pijamaradusa, tytułując go „bratem”.

Ostatni dokument hetycki dotyczący Achajów datuje się na lata 1275-1250 p.n.e. Brak późniejszych świadectw pisemnych był skutkiem rozkładu tego państwa w wyniku zniszczeń, jakie miały miejsce w XIII wieku p.n.e. Zjawisko to znalazło odzwierciedlenie także w innych dokumentach hetyckich. W traktacie Tudhalijasa IV, wykaz wielkich królów nie zawiera już króla Ahhijawy, a w jego liście do władcy Milawaty nie jest wspomniany suweren, którym był król Achajów.

Przypisy

Bibliografia

Marek M. Stępień: Ahhijawa, [w:] Ryszard R. Kulesza (red.), Słownik kultury antycznej, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 26, ISBN 978-83-235-0942-4.

Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1988. ISBN 83-01-06654-7.

Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15810-1.