Agutiowate (Dasyproctidae)
Rodzina ta należy do infrarzędu jeżozwierzokształtnych (Hystrignathi) i jest częścią rzędu gryzoni (Rodentia). W obrębie tej rodziny wyróżniamy 2 współczesne rodzaje, które obejmują 13 gatunków, znanych jako aguti oraz akuczi. Odkryto również ich kopalne formy, które datowane są na okres oligocenu.
Zasięg występowania
Gatunki te można spotkać w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie zamieszkują lasy, sawanny oraz pola. Niektóre z nich zostały wprowadzone na tereny Indii Zachodnich.
Morfologia
Agutiowate charakteryzują się wydłużonym ciałem, krótkimi, okrągłymi uszami, workami policzkowymi oraz długimi kończynami zakończonymi pazurami przypominającymi kopyta.
Ekologia
Te ssaki żyją w lasach tropikalnych oraz na sawannach, gdzie kopią nory. Często stają się szkodnikami, powodującymi straty na polach uprawnych, w tym na plantacjach trzciny cukrowej i bananów.
Ich dieta składa się głównie z roślin, jednak nie pogardzają także drobnymi bezkręgowcami, takimi jak mięczaki i skorupiaki.
Czas trwania ciąży wynosi około 3 miesięcy, a samice rodzą od 2 do 4 młodych, które przychodzą na świat z otwartymi oczami i są stosunkowo zaawansowane w rozwoju.
Do najbardziej znanych gatunków należą: aguti oliwkowy oraz aguti złocisty.
Systematyka
Gatunki określane mianem aguti zaliczają się do rodzajów Dasyprocta i Agouti. Klasyfikacja tych rodzajów jest jednak przedmiotem dyskusji. Większość systematyków uznaje dwa współczesne rodzaje w rodzinie agutiowatych:
- Dasyprocta Illiger, 1811 – aguti
- Myoprocta O. Thomas, 1903 – akuczi
Rodzaj Agouti bywa czasami wyodrębniany jako osobna rodzina Agoutidae lub Cuniculidae (gdzie rodzaj Cuniculus uznawany jest za synonim Agouti), a także jako podrodzina Agoutinae lub Cuniculinae.
Opisano również kilka wymarłych rodzajów, w tym:
- Alloiomys Vucetich, 1977
- Andemys Bertrand, Flynn, Croft & Wyss, 2012 – jedynym przedstawicielem był Andemys termasi Bertrand, Flynn, Croft & Wyss, 2012
- Australoprocta Kramarz, 1998 – jedynym przedstawicielem był Australoprocta fleaglei Kramarz, 1998
- Branisamys Hoffstetter & Lavocat, 1970 – jedynym przedstawicielem był Branisamys luribayensis Hoffstetter & Lavocat, 1970
- Megastus Roth, 1898 – jedynym przedstawicielem był Megastus elongatus Roth, 1898
- Mesoprocta Croft, Chick & Anaya, 2011 – jedynym przedstawicielem był Mesoprocta hypsodus Croft, Chick & Anaya, 2011
- Neoreomys Ameghino, 1887
- Plesiaguti Vucetich & Verzi, 2002 – jedynym przedstawicielem był Plesiaguti totoi Vucetich & Verzi, 2002
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8. Brak numerów stron w książce.
Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Zoologia I, Wojciech W. Bresiński i inni, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006, ISBN 83-60563-05-5, ISBN 978-83-60536-05-2, ISBN 83-60563-04-7, ISBN 978-83-60563-04-5, ISBN 1-59339-330-X, ISBN 978-1-59339-330-4, OCLC 838895027. Brak numerów stron w książce.