Agusta A109 to lekki śmigłowiec produkowany przez włoską firmę Leonardo Helicopters.
Jest używany w różnych krajach do transportu pasażerów, w służbach państwowych, a w szczególności w transporcie medycznym.
Historia
W 1965 roku firma Agusta rozpoczęła badania dotyczące potrzeb klientów w sektorze lekkich śmigłowców. W wyniku tych analiz stworzono model Agusta A109, którego prototyp po raz pierwszy wzbił się w powietrze 4 sierpnia 1971 roku. Do roku 2014 wyprodukowano 508 egzemplarzy modelu A109 Power oraz 284 sztuki Grand.
Przednia, środkowa oraz tylna część kadłuba, a także belka ogonowa, belki łączące i statecznik są produkowane w PZL Świdnik.
Od 2 lipca 2005 roku śmigłowiec Agusta A109 o rejestracji SP-HXA (numer fabryczny 11630), znany pod kodem radiowym Ratownik 12, był wykorzystywany przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Niestety, uległ wypadkowi podczas lądowania na warszawskim lotnisku Babice 20 listopada 2009 roku.
Wersje
A109A: pierwsza seryjna wersja z dwoma silnikami Allison 250. Pierwszy lot odbył się 4 sierpnia 1971 roku.
A109A EOA „Hirundo”: wersja wojskowa przeznaczona dla armii włoskiej.
A109A Mk II: udoskonalona wersja cywilna A109A.
A109B: planowana, lecz nigdy nieprodukowana wersja wojskowa.
A109C Hirundo: cywilna wersja ośmioosobowa z silnikami Allison 250-C20R-1.
A109K: wersja wojskowa.
A109K2: wersja dla policji i jednostek ratowniczych, przystosowana do działania na dużych wysokościach oraz w wysokich temperaturach.
A109M: wersja wojskowa.
A109MAX: śmigłowiec przeznaczony do zadań ratowniczych.
A109KM: wojskowa wersja K2.
A109KN: wersja K2 dla marynarki wojennej.
A109CM: standardowa wersja wojskowa.
A109GdiF: specjalna wersja dla włoskiego Korpusu Straży Skarbowej.
A109 LUH (Light Utility Helicopter): lekki wielozadaniowy śmigłowiec wojskowy, sprzedawany do Afryki Południowej, Szwecji i Malezji.
A109BA: specjalna wersja dla sił zbrojnych Belgii.
A109E Power: udoskonalona cywilna wersja.
A109E Power Elite: wydłużona i ulepszona wersja cywilna A109E Power.
A109S Grand: przedłużona i udoskonalona wersja cywilna z silnikami P&W 207. W sierpniu 2008 roku dwaj Amerykanie, Scott Kasprowicz i Steve Sheik, ustanowili nowy rekord świata w najszybszym okrążeniu Ziemi śmigłowcem, pokonując dystans 38,890 km ze średnią prędkością 275 km/h. Dotychczasowy rekord, ustanowiony w 1996 roku, należał do Bell 430.
A109S Grand Da-Vinci: wersja zoptymalizowana do zadań ratowniczych w warunkach górskich Szwajcarii, wyposażona w dwa silniki Pratt&Whitney o mocy 815 KM każdy, z jednostkową ceną wynoszącą 10,2 mln franków szwajcarskich.
A109 Grand New: rozbudowana wersja A109 Grand – czteroosobowa wersja VIP oraz sześcioosobowa wersja standardowa. Certyfikacja przewidywana była na 2010 rok.
A109N: najnowsza wersja z elementami wersji LUH, Elite i Grand.
Agusta A119 Koala: cywilna wersja A109 z jednym silnikiem.
AW119Ke
Przypisy
Bibliografia
Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.
Linki zewnętrzne
Galeria zdjęć śmigłowca należącego do LPR w serwisie Lotnictwo.net