Agrypina Młodsza, znana również jako Iulia Agrippina Minor (urodzona 6 listopada 15 n.e., zmarła w marcu 59 n.e.) – była cesarzową rzymską, córką Germanika oraz Agrypiny Starszej.
Młodość
Agrypina przyszła na świat w obozie wojskowym swojego ojca, nad Renem, w miejscowości germańskich Ubiów (Oppidum Ubiorum), która później została nazwana na jej cześć Colonia Claudia Ara Agrippinensium (dzisiejsza Kolonia). W wieku 13 lat, w 28 roku n.e., wzięła ślub z Gnejuszem Domicjuszem Ahenobarbusem, z którym doczekała się syna, przyszłego cesarza Nerona. Od lutego 37 roku, kiedy jej brat Kaligula objął tron, Agrypina oraz jej młodsze siostry, Julia Liwilla i Julia Druzylla, zajmowały wysoką pozycję w państwie, ciesząc się rozgłosem na dekadenckim dworze Kaliguli. Były oskarżane o kazirodcze relacje z Kaligulą oraz o związki z Marek Emiliuszem Lepidusem, mężem Julii Druzylii.
Wygnanie
W 39 roku ujawniono spisek mający na celu zgładzenie Kaliguli, w którym miał brać udział Emiliusz Lepidus. Agrypina została skazana na wygnanie z powodu oskarżeń o udział w tym spisku oraz cudzołóstwo. Przebywała na małej wyspie u wybrzeży Italii, gdzie zajmowała się połowem pereł. Po śmierci Kaliguli została przywrócona z wygnania przez cesarza Klaudiusza. W 41 roku poślubiła Pasjenusa Kryspusa, byłego męża jej szwagierki Domicji. Oskarżano ją o przyczynienie się do przedwczesnej śmierci drugiego męża. W 49 roku, po ujawnieniu spisku i egzekucji Messaliny, dotychczasowej żony cesarza, Agrypina niespodziewanie została czwartą żoną swojego stryja Klaudiusza.
Żona i matka cesarza
Po ślubie z Klaudiuszem otrzymała tytuł augusty i zdobyła znaczący wpływ na rządy, eliminując z polityki osoby, które były dla niej niewygodne. Już w dniu ceremonii zmusiła do samobójstwa młodego senatora Juniusza Sylanusa, który był zaręczony z córką Klaudiusza, Oktawią. Agrypina planowała bowiem, aby jej syn ożenił się z pasierbicą, co znacznie wzmocniłoby jego pozycję polityczną. Doprowadziła również do adopcji przez Klaudiusza swojego syna, który odtąd nosił imię Neron, co osłabiło pozycję jego rodzonego brata Brytanika w kolejce do tronu. Kiedy Klaudiusz zaczął planować uznanie Brytanika za dorosłego, zagrażało to ambicjom Agrypiny. Przypisuje się jej otrucie męża w październiku 54 roku, za pomocą trucizny podanej w potrawie z grzybów, przygotowanej przez Locustę. Nowym cesarzem został jej syn Neron; w pierwszych latach jego panowania to ona sprawowała faktyczną władzę, współpracując z wyzwoleńcem Pallasem oraz rywalizując z prefektem pretorianów Burrusem i Seneką.
Odsunięcie od władzy i śmierć
Jednakże wkrótce relacje między nią a synem zaczęły się pogarszać z powodu jego pozamałżeńskich związków. Lekceważona Agrypina zaczęła grozić Neronowi, twierdząc, że pozbawi go władzy na rzecz prawowitego następcy Klaudiusza, Brytanika. W ten sposób skazała chłopca na śmierć. Neron rozkazał go otruć na dzień przed jego 14. urodzinami, kiedy miał zostać oficjalnie uznany za dorosłego. Agrypina została usunięta z pałacu cesarskiego i miała żyć jako osoba prywatna. Nigdy jednak nie zrezygnowała z ambicji, a Neron i jego doradcy obawiali się jej wpływów. Kiedy młody cesarz wziął za kochankę równie ambitną, jak i okrutną Poppeę Sabinę, sprzeciw Agrypiny stał się jeszcze bardziej kłopotliwy. Poppea dążyła do tego, aby zostać żoną Nerona i Augustą. Namówiła go do popełnienia dwóch zbrodni: matkobójstwa i żonobójstwa. Pierwszą ofiarą przyszłej cesarzowej stała się Agrypina. W marcu 59 roku Neron zaaranżował wypadek na statku, a gdy matka zdołała dotrzeć do brzegu, wydał rozkaz jej zabicia. Na wieść o śmierci Agrypiny, zarówno senatorowie, jak i lud złożyli Neronowi gratulacje, gdyż rozgłosił, że matka pragnęła go zabić, a on cudem się uratował.
Genealogia
Małżeństwa i dzieci
- 1: Gnejusz Domicjusz Ahenobarbus (Gnaeus Domitius Ahenobarbus, w 28 n.e.)
- Neron (Lucius Domitius Ahenobarbus, po adopcji Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus)
- 2: Gajusz Salustiusz Kryspus Pasjen (w 41 n.e.)
- 3: Klaudiusz (Tiberius Claudius Caesar Augustus, w 49 n.e.)
Zobacz też
drzewo genealogiczne Klaudiuszów Neronów
Przypisy
Bibliografia
Jean-Claude Fredouille, Guy Rachet: Cywilizacje śródziemnomorskie leksykon. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 2007, s. 58. ISBN 978-83-245-7566-4.
Julia Agrippina, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-09-14] (ang.).